'We moeten samen werken aan een nieuw samen'
Lector Diversiteitsvraagstukken Machteld de Jong
Persoonlijke verhalen, dromen en samen zingen. De verbinding, waar Machteld de Jong in haar werk als lector Diversiteitsvraagstukken altijd weer naar op zoek is, was tijdens haar lectorale rede op 15 november zichtbaar, voelbaar en hoorbaar. “Mijn rede is een pleidooi voor compassie, openheid en zorgvuldig luisteren naar jezelf en naar anderen. In een echte dialoog. Praten mét in plaats van praten óver. Willen we een school en samenleving waarin iedereen zich welkom en thuis voelt en waarin talenten worden ontwikkeld, dan moeten we iets doen.”
Het perspectief van waaruit Machteld de Jong in haar onderzoekslijn werkt, is dat diversiteit ís. “Diversiteit is een gegeven, een feit van waaruit je samen vertrekt en geen obstakel, gedoe of achterstand. Mijn onderzoek gaat in op de wijze waarop je dat samen doet en hoe je kansen leert zien.” Uit de dromen die collega’s, studenten en vrienden van De Jong met de zaal delen, blijkt dat dit perspectief nog geen gemeengoed is in de samenleving. Zij dromen van een samenleving zonder hokjes, waarin niemand wordt beoordeeld op achtergrond, afkomst of kleur, waarin iedereen elkaar als gelijke ziet. “Als je onderzoek doet rond diversiteit, moet je een dikke huid hebben en bestand zijn tegen mensen die hun visie op diversiteit op een zo ongenuanceerd mogelijke wijze tegen je aan willen houden. De dag dat ik een dreigbrief ontving op mijn huisadres, was het moment om te denken: ga ik door of stop ik? Maar hier sta ik. En ik ga door.”
Werelden vergroten
Het thema diversiteit is voor De Jong geen werk maar een passie, aldus Halleh Ghorashi, hoogleraar Diversiteit en Integratie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Machteld heeft het thema echt eigen gemaakt, door met respect te luisteren, vragen te stellen, kritisch te zijn en open te staan voor de kritiek en mening van anderen. Je bent in de wereld van anderen gedoken, werelden die soms in strijd zijn met elkaar. Jouw kracht is dat je wat doet met de spanning die daar ontstaat. Jij weet dat in de dialoog hierover rijkdom zit.” Huub Nelis, met wie De Jong samen het boek ‘Help, mijn school is gekleurd!’ schreef, prijst haar perspectief om anders naar de wereld te kijken. “Diversiteit gaat over mensen. Jij bent altijd op zoek naar nieuwe werelden, met als doel die werelden - en je eigen wereld - te vergroten. Daarmee valt jouw missie samen met wat jij doet. Jij brengt mensen in beweging. Krachtig, geloofwaardig en altijd met in je achterhoofd: wat heeft de ander nodig?”
Actieve hoop
Een jaar geleden, in september 2017, is de onderzoekslijn Diversiteitsvraagstukken gestart. Met haar team heeft De Jong al behoorlijk wat in gang gezet en tot stand gebracht. “Met projecten en deelname aan verschillende groepen willen we bewegingen creëren om diversiteit en aandacht voor diversiteit tot stand te brengen. En onlangs heeft Inholland de Charter Diversiteit getekend, waarmee de school zich verbindt om een aantal beleidsmaatregelen te nemen. Dat is een start.” De Jong realiseert zich dat ze nog lang niet klaar is met diversiteitsvraagstukken. “Ik ben hoopvol, maar maak me geen illusies. Wil je inclusie en verbinding tot stand brengen, dan moet er tijd, rust en ruimte zijn om het te kunnen ontwikkelen. Om echt contact met elkaar te maken. Ik roep dan ook op om niet stil zijn maar juist met een dialoog verbindingen op te bouwen. We moeten samenwerken aan een nieuw samen, waarin ruimte is voor diversiteit, waar alle verhalen ertoe doen, waar alle stemmen worden gehoord en waar compassie met elkaar aanwezig is. Daarnaast zouden we hoop moeten hebben, actieve hoop. Het vermogen onze toekomst in de ogen te kijken en daarna te streven naar een beter leven voor onszelf en iedereen die in ons hart zit. Het is een drijfveer die aanzet tot handelen.”
'We moeten samenwerken aan een nieuw samen, waarin ruimte is voor diversiteit, waar alle verhalen ertoe doen, waar alle stemmen worden gehoord en waar compassie met elkaar aanwezig is.'
Barrières overwinnen
Omringd door ruim 200 familieleden, vrienden, collega’s en studenten neemt lector Machteld De Jong na het uitspreken van haar rede het traditionele beeldje in ontvangst uit handen van Jet de Ranitz, voorzitter van het College van Bestuur van Inholland. “Durven is heel even je evenwicht verliezen, niet durven is jezelf verliezen. De quote van Kirkegard die je hebt opgenomen in jouw redeboekje past bij jou en bij waar Inholland voor staat. Leren is durven en dat gaat over moed, barrières overwinnen, jezelf te durven laten zien, van mening durven veranderen, je open te stellen voor de ander en daarvan te leren. Jij doet dat bij alles wat je doet.” Dat gezegd hebbende nodigt de dagvoorzitter Bahram Sadeghi alle sprekers en de twee muzikanten, Isaac Bullock en Markus Man, uit om naar het podium te komen en samen met De Jong te zingen. Bob Marley en Leonard Cohen, artiesten die iedereen kent. Want ook samen zingen verbindt.