‘Antiracisme en kansengelijkheid liggen dicht bij elkaar’
Pabo-docent Minke van der Eijk over antiracisme in het onderwijs
Racisme en discriminatie zijn gevoelige onderwerpen. Het is lastig daarover een gesprek te beginnen, maar tegelijkertijd zeer belangrijk om toch te doen. Want de ongemakkelijke waarheid is dat mensen helaas met racisme en discriminatie te maken hebben, ook op onze hogeschool. Vandaar dat de Community of Practice (CoP) Diversiteit een bijeenkomst organiseerde over antiracisme in het onderwijs. Docent Minke van der Eijk logde in. “Antiracisme en kansengelijkheid liggen dicht bij elkaar, denk ik. Daarom is dit voor mij als docent bij de Pabo een heel urgent onderwerp.”
Minke geeft het vak beeldende vorming bij de flexibele duale Pabo en creatieve vorming bij de Associate degree Pedagogisch Educatief Professional. “Ik nam deel aan de CoP-bijeenkomst Diversiteit omdat ik antiracisme in het onderwijs een belangrijk onderwerp vind”, zegt ze. “Ik kom uit een witte, niet heel diverse omgeving. Omdat ik racisme zelf niet heb meegemaakt, heb ik juist van anderen input nodig om er iets tegen te doen.”
Westerse cultuurgeschiedenis
In haar functie voor de klas draagt Minke een zekere verantwoordelijkheid, beseft ze. “Ik moet me bewust zijn van de verhalen die ik vertel aan mijn studenten. En op hun beurt moeten zij zich daarvan bewust zijn, als zij later lesgeven aan leerlingen van de basisschool. Door mijn achtergrond weet ik heel veel van de westerse cultuurgeschiedenis. Moeten mijn lessen alleen daarover gaan? Of vertel ik meer en laat ik mijn studenten er ook bewust over nadenken dat er meer te vertellen is?”
Naar de kunstuitleen
Het risico bestaat dat Minke en haar studenten onbewust niet-westerse cultuur uitsluiten en daarmee impliciet de boodschap overbrengen dat deze kunstvormen er niet toe doen, omdat ze niet westers zijn. Dat wil Minke voorkomen. “Ik heb lesgegeven op het vmbo en nam mijn klas met leerlingen van diverse achtergronden mee naar de kunstuitleen. Van tevoren stelde ik de vraag wie er thuis kunst aan de muur had hangen. Bijna niemand stak zijn vinger op. Toen ik vroeg naar kalligrafie, gingen bijna alle vingers de lucht in. Blijkbaar had niemand in het onderwijs hen duidelijk gemaakt dat er meer is dan alleen westerse kunst.”
Niet-westerse kunstvormen
Kalligrafie maakt bij Minke weldegelijk onderdeel uit van de lessen. “Ik ga met mijn studenten bijvoorbeeld in op de vormgeving van letters en behandel naast Arabische kalligrafie ook het Japanse schrift. Dat is extra uitdagend voor mij omdat ik minder thuis ben in de niet-westerse kunstvormen en mijn best moet doen om op de hoogte te zijn.”
De CoP-bijeenkomst gaf me nieuwe strategieën en woorden om racisme bespreekbaar te maken
Racisme bespreekbaar maken
Door te waken voor een westerse vooringenomenheid in haar lessen en door in haar verhalen een zo inclusief mogelijk beeld te schetsen draagt Minke bij aan antiracisme in het onderwijs. Maar uitingen van racisme kunnen op allerlei manieren de kop opduiken. “Met de CoP-bijeenkomst kreeg ik de theoretische onderlegging van hoe je racisme kunt herkennen. Vervolgens gingen we in groepjes uiteen om met elkaar ervaringen te delen hoe je racisme bespreekbaar kan maken. Dat is lastig. Het is je comfortabel leren voelen bij iets wat ongemakkelijk is, zoals treffend werd gezegd.”
Open en nieuwsgierig
“De CoP-bijeenkomst gaf me nieuwe strategieën en woorden om racisme bespreekbaar te maken”, vertelt Minke verder. “Als iemand iets opvallends zegt, kun je daar heel veroordelend en bestraffend op reageren. Maar beter is om daar neutraal verbaasd op te antwoorden met ‘wat zeg jij nou?’. Zo kun je met elkaar vanuit openheid en nieuwsgierigheid in gesprek gaan.”
Urgent thema
De twee uren van de CoP waren de tijdsinvestering meer dan waard, vindt Minke. “Ik kreeg veel input om verder over na te denken en in mijn lessen en handelen te verwerken. Ik denk dat antiracisme en kansengelijkheid dicht bij elkaar liggen. Dat maakt dit onderwerp urgent voor mij als docent op de Pabo, voor mijn collega’s en voor mijn studenten.”
Bijeenkomst gemist?
Kijk de bijeenkomst terug.
Volgende CoP op 1 december
De volgende bijeenkomst van de CoP Diversiteit vindt plaats op donderdag 1 december van 14.00 tot 16.00 uur en bestaat uit een boekvoorstelling van het boek ‘Diversiteit in het hoger onderwijs’, inclusief een panelgesprek en discussie met het publiek. De bijeenkomst is zowel online als op de locatie van Hogeschool Inholland Den Haag bij te wonen. Geïnteresseerd? Meld je nu aan voor de CoP en je krijgt te zijner tijd een uitnodiging om de bijeenkomst bij te wonen.
Zet ook alvast de overige data van de CoP-bijeenkomsten van dit studiejaar in je agenda:
• donderdag 2 februari 2023, 14.00 tot 16.00 uur
• donderdag 13 april 2023, 14.00 tot 16.00 uur
• donderdag 15 juni 2023, 14.00 tot 16.00 uur