‘De lessen? Je richten op wat iemand wel kan en benadrukken wat goed gaat'
Collega Melle Has over de mantelzorg voor zijn zoon Vigo (16)
Deze week staat in het teken van Jonge Mantelzorgers, waarin landelijk aandacht is voor jongeren die opgroeien met iemand in hun directe omgeving met een chronische ziekte, beperking, psychische kwetsbaarheid, verslaving en/of andere ondersteuningsbehoefte. Ook in het gezin van collega Melle Has is dit aan de orde, waar hij, zijn vrouw én zijn 20-jarige dochter Fenne de mantelzorg delen voor zijn 16-jarige zoon Vigo. Melle vertelt wat dit betekent voor zijn gezin en zijn rol als teamleider bij Service Center HRM.
Jullie wonen met z’n vieren aan de Zaan in Zaandam. Hoe omschrijf je de situatie van jouw gezin?
“Mijn vrouw Natascha werkt bij het UWV als arbeidsdeskundige, mijn dochter Fenne zit op het regiocollege en doet daar de mbo-opleiding bijzondere doelgroepen. Volgens jaar hoopt zij deze opleiding af te ronden. Mijn zoon Vigo zit op het speciaal voorgezet onderwijs. Op tweejarige leeftijd werd bij hem het Fragiele X-syndroom gediagnostiseerd . Hoewel niet erg bekend, is dit syndroom de meest voorkomende erfelijke oorzaak van een verstandelijke beperking. Kinderen met ‘fragiele X’ ontwikkelen zich daardoor langzamer dan andere kinderen. Voor Vigo houdt het in dat het een grote lieve vriendelijke kerel is (wij noemen hem thuis de grote vriendelijke reus) maar dat hij op het verstandelijke niveau zit van een kind van rond vijf jaar oud.”
Kun jij beschrijven hoe je dochter het ervaart om op deze leeftijd mantelzorger te zijn voor haar broer? Kan me voorstellen dat het lastig is om dit met haar eigen leven te combineren, maar ook juist dat het hun onderlinge band versterkt.
“Fenne en Vigo zijn zo dol op elkaar, dat is rijkdom! De grootste uitdaging in een gezin met een kind met een verstandelijke beperking is om de aandacht zo goed als mogelijk te verdelen, maar dat lukt niet altijd. Fenne gaat daar geweldig mee om, maar natuurlijk is het voor haar soms voelbaar. De afhankelijkheid van Vigo is nu eenmaal soms groot en alleen al om die reden vraagt hij tijd én aandacht! De studiekeuze van Fenne komt denk ik ook grotendeels voort uit haar thuissituatie.Ze kan op een hele mooie manier omgaan met kinderen met een beperking. Ze laat hen in hun waarde en ziet het mooie, de kant in het zonnetje. Fenne ziet zichzelf niet als mantelzorger van haar broertje maar is zich wel steeds bewuster van haar rol. Naast zus (en dat is wel echt het allerbelangrijkst) is ze soms ook oppas als mijn vrouw en ik samen iets willen doen. Gelukkig gaat Vigo sinds kort af en toe een weekendje naar een logeerhuis. Zo worden we wat ‘ontlast’ en kunnen wat meer tijd en aandacht aan elkaar geven.”
Hoe ervaar jij het om leidinggevende en mantelzorger te zijn? Is er voldoende flexibiliteit en vrijheid bij Inholland zodat jij voldoende tijd en rust hebt voor de zorg van je gezin?
“Als leidinggevende vind ik het belangrijk dat je oprecht aandacht hebt voor je teamleden en ook goed oog houdt voor iemand zijn privésituatie. Als je lekker in je vel zit presteert je ook beter. Ruimte aan mantelzorgtaken geven is dan ook erg belangrijk. Het er over hebben, dat is echt mijn mantra. Zorg dat je deur open staat en de drempel laag is. Maak het bespreekbaar, het hoort namelijk bij wie je bent! Vraag er als leidinggevende bewust naar. Hoe ziet je privé eruit? Lukt het werk en privé te combineren? Hoe kom je nog beter tot je recht? Blijf wat vaker weg van het meteen willen regelen in faciliteiten of regelgeving. Dat kan altijd nog! Zelf ervaar ik het als enorm pluspunt dat mijn werkgever mij in mijn rol als leidinggevende alle vrijheid geeft om mijn tijd in te delen. Doordat ik tijd heb voor mijn mantelzorgtaken, kan ik mijn werk met veel meer energie doen. Dit leidt dus ook tot ‘betere’ resultaten.”
Wat voor invloed heeft corona op de situatie van mantelzorgers?
“Ik denk dat corona als een vergrootglas heeft gewerkt. Deze crisis legt meer dan ooit de kwetsbaarheden bloot van onze maatschappij en dat is helaas lang niet altijd positief. Veel mantelzorgers hebben ervaren dat de druk is opgelopen. Kijk naar kinderen die langdurig thuis zaten, ouderen die kwetsbaarder en minder toegankelijk ‘verzorgd’ konden worden. Of mensen met een lichamelijk of verstandelijke beperking die niet meer konden terugvallen op de reguliere dagopvang/zorg. Maar in sommige gevallen bracht het ook iets moois. Zo is het met het vele thuiswerken voor sommige mantelzorgers nu juist makkelijker om privé en werk te combineren. Voor mij geldt dat ik meer dan ooit in contact ben gekomen met mijn team. Hoe het thuis gaat is nu veel vaker onderwerp van gesprek. De blik op de thuissituatie is natuurlijk ook veel zichtbaarder; tijdens digitale overleggen kijkt iedereen kijkt recht je huis- of werkkamer in.”
Heeft mantelzorg en de zorg voor jouw zoon je dingen geleerd? Sta je anders in het leven?
“Ik sta zeker anders in het leven. Beide kinderen geven mij natuurlijk zingeving en verrijken mijn leven. Maar de bijzondere situatie van Vigo heeft mij nog meer geleerd je te richten op wat iemand wel kan en veel minder op wat iemand niet kan. Vigo kan tegenwoordig de telefoon opnemen en zijn naam typen. Het maakt hem supertrots en ons nog veel meer! Het waarderen van de kleine dingen en daar oprecht gelukkig van te kunnen worden. Toen Vigo wat kleiner was kon hij soms van de verpakking van een cadeautje meer genieten dan de inhoud. Hoe mooi is dat! Ik denk dat Vigo, nog meer dan ik al was, mij heeft doen beseffen dat positief in het leven staan, benadrukken wat goed gaat en dat ook uitspreken je gelukkiger maakt. En zo is het ook echt!”
Wat betreft mantelzorg, wat zou je werkgevers, leidinggevenden en collega’s willen meegeven?
“Maak het bespreekbaar! Heb het er samen over. Het kan echt zoveel opleveren! Geef iemand eens schouderklop of compliment omdat het hem zo goed lukt op de been te blijven, werk en privé zo goed te kunnen combineren. Is dat niet zo? Veroordeel iemand dan niet, stel eerst vragen en laat hem zijn verhaal vertellen
Uiteindelijk krijgt iedereen in zijn of haar leven te maken met mantelzorg. Naar schatting zijn er in Nederland ruim vier miljoen mantelzorgers! En dat is niet vreemd, dat is normaal. Hoe bespreekbaar is dat op de werkvloer? Veel mensen zien zichzelf ook helemaal niet als mantelzorger. Mantelzorg is ook maar een term – het gaat over naasten die zorgen voor een ander. De aandacht gaat begrijpelijkerwijs uit naar de zorgvrager, vandaar dat veel mantelzorgers zichzelf ook wegcijferen. Deel dus wat vaker de (mantel)zorgverhalen met elkaar. Het zal je verbazen hoeveel herkenbaarheid en begrip dit brengt!”
Ik ben de moeder van Melle en de oma van Vigo.
Van dichtbij weet ik wat er allemaal bij komt kijken en ben blij dat ik daar ook een (kleine) rol in kan spelen.
Ze zijn samen een liefdevol sterk gezin en dat het zo goed gaat met Vigo is daar aan te danken.
Vriendelijke groet
Von