Rotterdam,
15
februari
2023
|
16:16
Europe/Amsterdam

‘Juridische hulp moet toegankelijk zijn voor iedereen’

Living Lab Toegankelijkheid van het Recht werkt aan een rechtvaardige samenleving voor iedereen

Het lectoraat ‘Toegankelijkheid van het Recht’ heeft de ambitie samen met het onderwijs en werkveld meer mensen toegang te geven tot een rechtvaardige samenleving. Met name voor sociaal kwetsbare groepen is de toegang hiertoe nog steeds niet gelijk.  Al eerder werd er vanuit een labomgeving onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid van de Rotterdamse rechtbank voor blinden en slechtzienden. Dit keer gaat het lectoraat met het onderwijs en werkveld onderzoek doen naar de toegang tot rechtsbijstand vanuit het Living Lab ‘Toegankelijkheid van het Recht’.   

Juridisering van de Rechtsstaat 
We hebben te maken met een juridisering van onze rechtsstaat. Steeds meer zaken worden vastgelegd in wet- en regelgeving en een gevolg is dat er meer rechtshulp nodig is bij naleving van deze regels. Sociaal kwetsbare groepen kunnen hierdoor een mindere mate van toegankelijkheid tot het recht ervaren. Het lectoraat onderzoekt de achterliggende redenen en geeft aanbevelingen aan werkveldpartners die het verschil kunnen maken in het toegankelijker maken van het recht.  

De menselijke maat bij de Toeslagenaffaire  
We kennen allemaal de Toeslagenaffaire, waarbij tienduizenden gezinnen financieel in de knel kwamen te zitten doordat zij van fraude werden beschuldigd. Veel van deze gezinnen behoorden tot sociaal kwetsbare groepen. De Belastingdienst volgde een te rigide vervolgingsgerichte aanpak van het fraudeonderzoek en maakte gebruik van twijfelachtige algoritmes. Dit veroorzaakte veel emotionele en financiële stress bij ouders en het verlies van vertrouwen in de overheid.  

Ouders lopen tegen veel juridische fouten aan in strijd met de Algemene Wet Bestuursrecht. De Toeslagenaffaire is bij uitstek een geschikte casus voor de studenten van HBO-Rechten. 

Ik wil door middel van onderzoek in kaart brengen hoe toegankelijkheid het recht is voor niet-juridisch geschoolde burgers die sociaal kwetsbaar zijn

Associate lector a.i. Martin Blaakman van het lectoraat Toegankelijkheid van het Recht

Mensen met een beperking en Jongvolwassenen  
Mensen met een beperking starten vaak geen juridische procedure omdat ze de weg er naar toe niet begrijpen. Dit belemmert deze groep om volwaardig deel te nemen aan de samenleving en hun rechten uit te oefenen en te verdedigen. Hetzelfde geldt voor sociaal kwetsbare jongvolwassenen.  

Het Living Lab werkt samen met de rechtsbijstandsverzekeraar ARAG aan het onderzoek naar de toegankelijkheid van het recht. Uit een eerder onderzoek kwam naar voren dat jongvolwassenen tussen de 25 en 35 jaar in toenemende mate niet kiezen voor een rechtsbijstandverzekering. Er is onvoldoende inzicht in hun leefwereld. Zijn zij zich bewust van hun kwetsbaarheid voor juridische problemen? En weten zij de weg te vinden naar rechtshulp?  

Door onderzoek onder verschillende doelgroepen, jongvolwassenen met bijvoorbeeld een auditieve beperking, maar ook jongvolwassenen met problematische schulden, willen de studenten van de opleiding Sociaal-Juridische Dienstverlening (SJD) en HBO- Rechten zich een beeld te vormen van de toegankelijkheid van het recht voor deze burgers. Dit doen zij in een samenwerking met het lectoraat het werkveld. Een advies dan wel onderzoeksrapport is het einddoel.