Kopzorgen om je oudere broer is óók mantelzorg
Regisseur en scenarist Iris Hogendoorn (28) realiseerde zich drie jaar geleden pas dat zij mantelzorger was. Jammer, want hoe eerder je dat weet, hoe beter je je daarop kan instellen. Omdat er onder Inholland-studenten vermoedelijk ook verborgen mantelzorgers zijn, deelt zij op de Dag van de Mantelzorg graag haar verhaal.
"Op mijn 25ste kwam ik erachter dat ik een jonge mantelzorger was. Ik dacht altijd dat mantelzorg inhield dat je fysieke hulp biedt aan een ziek familielid. Mijn broer is niet ziek; hij heeft alleen een verstandelijke handicap. En ik hoefde hem niet te wassen of aan te kleden; ik maakte me alleen constant zorgen om hem. Pas toen begreep ik dat dat ook onder mantelzorg valt."
'Ik wilde een normale broer hebben'
"Ik groeide langzaam in de rol van mantelzorger. Op de basisschool had ik nog niet zo door dat mijn broer 'anders' was, al wilde ik toen wel altijd bij andere kinderen spelen, omdat ik me daar beter kon ontspannen. Op de middelbare school besefte ik wel dat het bij mij thuis niet was als bij mijn vrienden. Ik schaamde me daarvoor. Ik wilde erbij horen. Niet opvallen. Een normale broer hebben, niet eentje die opeens gek kon gaan doen."
Geen echte puber
"Ik heb nooit echt gepuberd. Wel ging ik op school een beetje bij de hand en dwars doen. Maar thuis was ik een rustig kind. Je realiseert je dat je ouders het niet makkelijk hebben en wilt het ze niet nog moeilijker maken. Dan ga je niet je eigen plek opeisen of teveel aandacht vragen. Ik hielp zoveel mogelijk mee. Nam allerlei taken op me die kinderen normaal niet hebben. Net als andere jonge mantelzorgers cijferde ik mezelf weg. Dat gaat onbewust; het sluipt er gewoon in."
Opgekropte spanningen
"Dat ik eigenlijk voortdurend zorgen aan mijn hoofd had, besefte ik toen niet. Zorgen om mijn ouders, zorgen om mijn broer, zeker toen die later ook soms epileptische aanvallen kreeg. Die constante bezorgdheid, dat eeuwige piekeren en die dagelijkse stress; dat vond ik het zwaarst. Ik voelde altijd een onderliggende druk die ik niet kon verklaren. Tijdens mijn studie kreeg ik daar echt last van. Ik zat met mezelf in de knoop. Merkte dat ik het lastig vond om mijn grenzen aan te geven en voor mezelf te kiezen. Al die opgekropte spanningen kunnen op langere termijn leiden tot mentale problemen. Dat zie je bij veel jonge mantelzorgers. Het is belangrijk om dat vroeg te onderkennen en er snel bij te zijn."
Nog steeds niet zorgenvrij
"Mijn broer woont inmiddels in een woongroep op een zorgboerderij. De dagelijkse zorgen zijn weg: hij zit op een goede plek en mijn ouders zijn meer ontspannen. Helemaal zorgenvrij ben ik echter niet. Want hoe moet het als mijn ouders er straks niet meer zijn? Moet ik me daar nu al op voorbereiden? En soms doet het pijn als ik me realiseer wat we missen: als wij een normale broer en zus waren geweest, zou ik dan in de kroeg een lekker biertje met hem hebben gedaan? Positief is dat ik denk dat ik door mijn ervaringen een zorgzamer persoon ben geworden. Ik zie of het goed gaat met iemand of niet. Herken signalen snel."
Jij ook?
"Er zijn bij Inholland vast ook studenten zijn die zich niet realiseren dat zij jonge mantelzorgers zijn. Als je tolkt voor je ouders, ben je eigenlijk al mantelzorger. Want ook dat is een taak die je ervan kan weerhouden kind te zijn en die kan maken dat jij je zorgen maakt. Pas als je je van die situatie bewust bent, kun je er iets aan doen. Daarom deel ik graag mijn verhaal. Ik hoop dat studenten het lezen en denken: ‘Hé, ik ben ook zo’n verborgen mantelzorger!’"
Vanuit Inmovement gaf Iris Hogendoorn samen met Vera Duivenvoordenop 1 november een workshop aan Inholland-collega's van locaties Rotterdam en Dordrecht over het onderwerp jonge mantelzorger zijn. Iris maakte eerder de NPO serie ‘Mijn kleine grote broer’ over opgroeien met een geestelijk gehandicapte broer. Vera is fotograaf van het project 'Zie je mij?'.
