Op zoek naar houvast in een wereld in transitie

Hoe komt empowerment tot uitdrukking in het handelen van sociaal professionals en hoe kan het werken vanuit empowerment versterkt worden? Met deze opdracht gaat Lilian Linders, sinds 14 juni officieel lector Empowerment en Professionalisering, aan de slag. Linders: “Ik ben er trots op dat ik de komende jaren een bijdrage mag leveren aan de onderbouwing en doorontwikkeling van het beroep en de opleidingen.”

“Veertig jaar geleden kreeg ik, als student aan de Sociale Academie, les over empowerment. We leerden hoe we onszelf zo snel mogelijk overbodig konden maken, en dat instituties het kwaad in de samenleving zijn. Tijdens mijn stage zag ik niemand beter worden. Hartverscheurend vond ik dat. Ik besloot na mijn diploma verder te studeren, in een dergelijke sector wilde ik niet werken. Toch heeft die rare tijd mij veel gebracht. Bijvoorbeeld hoe belangrijk het is om de handen ineen te slaan als je iets wilt bereiken.” Als lector wil Linders met praktijkonderzoek bijdragen aan het versterken van mensen en het vergroten van hun handelingsmogelijkheden. “Empowerment is gericht op de toename van het vermogen van mensen om hun eigen leven en de gewenste veranderingen daarin vorm te geven. Het is een begrip dat ook aandacht vraagt voor de rol van de omgeving en de samenleving bij het verbeteren van kwaliteit van leven.”

Power
In empowerment zit het woord power. Volgens Linders gaat het om de individuele power from within (de kracht van binnenuit), de collectieve power with (het mobiliseren van hulp) en de bredere politiek-maatschappelijke power to (de macht of invloed om te doen). Hieruit heeft Linders vijf thema’s gedestilleerd die bijdragen aan de professionalisering van het werkveld en studenten. “Zoals het werken aan sociale reflexiviteit, het bespreekbaar maken van de verschillen en overeenkomsten in relatie tot degenen voor wie je op aarde bent: de mensen in een kwetsbare positie. In verband hiermee is het belangrijk dat je ook je eigen normen en waarden bespreekbaar maakt. Interdisciplinair werken, buiten de grenzen van je eigen beroep, is van belang om andere oplossingsrichtingen te vinden voor complexe vraagstukken. Als derde wil ik onderzoeken hoe we informele hulpbronnen, zoals het sociaal netwerk, kunnen betrekken. Ook zie ik nog een flinke uitdaging voor een hedendaagse invulling van (collectief) sociaal werk in de sociale basis. En als laatste wil ik onderzoeken hoe zorg en steun preventief en doelgericht georganiseerd kan worden.”

Interprofessioneel samenwerken
Een goedgevulde onderzoeksagenda, die Linders niet alleen hoeft te trekken. Naast een team van (docent)onderzoekers werkt ze samen met werkveldpartners en gemeenten in het Kennisplatform Sociaal Domein Noord-Holland en is ze penvoerder van de Werkplaats Sociaal Domein Noord-Holland Noord verbonden aan de landelijke Werkplaatsen Sociaal Domein. Daarnaast vindt ze in verschillende projecten de samenwerking met collega-lectoren, zoals Femke Kaulingfreks (Jeugd & Samenleving) en Guido Walraven (Dynamiek van de Stad). Samenwerkingen en plannen zat, maar de nieuwe lector benadrukt dat ze vooral dáár wil zijn waar docenten, studenten, professionals, cliënten en burgers elkaar vinden. “Dat zijn dé plekken om bij te dragen aan empowerment en professionalisering.”

Prachtbaan
De lectorale rede vindt plaats als afsluiting van een tweedaags lectorenplatform in Haarlem. Dat verklaart de aanwezigheid van de vele lectoren en collega’s uit het werkveld, naast de in groten getale toegestroomde familieleden, vrienden en Inholland-collega’s en -studenten. Heleen Jumelet, directeur van de Haarlemse Inholland-vestiging en het Domein Gezondheid, Sport en Welzijn: “De omgeving verandert. We zitten midden in een transitie waarin we te maken hebben met nieuwe problemen, nieuwe beroepen, technologische toepassingen. Met jouw openheid leg je de juiste verbindingen, Lilian. Je zoekt de samenwerking, zowel met het werkveld als met je collega’s binnen Inholland. Hiermee breng je verandering teweeg, klein en groot. Jouw bijdrage versterkt het sociaal bewustzijn. Hiermee draag je bij aan een gezonde samenleving en aan de opleiding van jonge mensen die kiezen voor essentiële beroepen. Lilian, je hebt een prachtbaan!”

Leefwereld versus systeemwereld
Op speciaal verzoek van Lilian vindt, voorafgaand aan het uitspreken van haar rede, een debat plaats over politisering. Wat is politisering? Waarom is het zo belangrijk? Debatleider Krijn van Beek, die samen met Lilian en de redactie zit van het vakblad Sociale Vraagstukken: “Laten we dit debat aangrijpen om samen te bedenken hoe we het willen, in plaats van elkaar te overtuigen van je eigen gelijk.” Geholpen door de aanwezigheid van slechts één microfoon en geprikkeld door de opmerkingen uit de zaal, lukt dat uitstekend. Huug de Deugd, lid van het College van Bestuur van Inholland, heeft zowel het debat als de rede goed geobserveerd. “Er wordt veel gesproken over de leefwereld en de systeemwereld, als twee aparte werelden. Maar ik denk juist dat die werelden elkaar nodig hebben. Daarin werd ik gesterkt toen ik op zoek ging naar de vertaling van het woord empowerment. De eerste vertaling die ik tegen kwam, was machtigen, autoriseren.” De eer is aan Huug om Lilian officieel als lector te installeren. “Je sprak tijdens je rede veel waardering uit voor Inholland. Dat is geheel wederzijds. Ik wens je dan ook alle succes toe.”