Perica Savanović, nieuwe lector Gebouwde Omgeving
‘Hogescholen spelen een belangrijke rol in het realiseren van een duurzame leefomgeving en veerkrachtige samenleving’
We staan in Nederland voor de enorme opgave om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Op zo’n manier dat fysieke aspecten positief bijdragen aan een duurzame leefomgeving in brede zin, als een steeds veranderend open sociaal-technisch systeem, resulterend in een veerkrachtige samenleving. Maar het tempo van de transitie zal te laag zijn en de kosten te hoog als professionals niet breder gaan samenwerken: onderling, met gebruikers van gebouwen en met onderwijsinstellingen. Dat stelt Perica Savanović, per 1 november lector Gebouwde Omgeving bij Hogeschool Inholland. “Juist het hbo kan een belangrijke rol spelen in de wisselwerking van onderzoek naar en toepassing van innovatieve oplossingen.”
Perica gelooft heilig in de kracht van transdisciplinair samenwerken. “Een oud-collega zei eens: ‘Je zegt te willen samenwerken maar je meent het ook echt’. En dat heeft een lange geschiedenis bij mij. Ik kom oorspronkelijk uit Sarajevo en daar heb ik een opleiding elektrotechniek gevolgd. Toen ik vanwege de oorlog in Joegoslavië naar Nederland kwam, wilde ik naast techniek ook direct met mensen werken en besloot ik Bouwkunde te studeren om architect te worden. Wat ik in mijn werkende leven ontdekte was hoe verzuild de disciplines in de bouwwereld zijn. Zo gaan elektrotechnici en bouwkundigen totaal gescheiden te werk. Ik heb die verzuiling altijd willen doorbreken omdat professionals van elkaar kunnen leren en samen tot betere oplossingen kunnen komen.”
Transities en maatschappelijke opgaven vereisen samenwerking
Met het nieuwe lectoraat Gebouwde Omgeving richt Perica zich op de complexe maatschappelijke opgaven en de transities: het is een integratie van onder meer energie, materialen, veerkracht en duurzaamheidsaspecten. “Hiervoor is echt samenwerking nodig, op verschillende niveaus. Niet alleen tussen verschillende disciplines, maar ook met niet-professionals, zoals de eindgebruikers van gebouwen. Vaak wordt een transitie in de gebouwde omgeving slechts gezien als technisch vraagstuk waarvoor je innovatieve technische deeloplossingen moet zoeken. Maar het nadeel is dat die individuele oplossingen niet altijd op elkaar aansluiten en je dus geen integrale oplossing hebt. Daarnaast worden technische oplossingen lang niet altijd geaccepteerd door de eindgebruiker. Dan denken technici woningen uitstekend te verduurzamen met maatregelen die gedragsverandering vereisen. Maar vervolgens geven de bewoners de renovatie een onvoldoende omdat ze door de introductie van nieuwe technische voorschriften anders moeten wonen.”
Ik voel me ook aangetrokken door de strategie van Inholland waarin inclusiviteit en durven centraal staan.
Oplossingen ontwikkelen door participatief creëren
Perica wil huidige en toekomstige professionals slimmere, integrale oplossingen laten ontwikkelen op grond van de methode van ‘participatief creëren’. “De eerste, mentale stap die je als techneut zet is je inleven in de eindgebruiker. Welke oplossing zou je willen als jij in die te verduurzamen woning zou wonen? De volgende stap is om daadwerkelijk die eindgebruikers mee te nemen in het ontwerpen van de oplossing. Het is een inclusieve methode: alle betrokken groepen nemen deel in een proces met kort-cyclische feedback loops: je ontwikkelt iets, kijkt of het werkt in de gebruikerscontext, past het aan en past weer toe. Juist het hbo speelt een grote rol in deze wisselwerking van onderzoek naar en toepassing van innovatieve oplossingen.”
Aangetrokken door de strategie van Inholland
Perica is zeer gemotiveerd om van start te gaan bij Inholland. “Aan alles merk ik dat de hogeschool een drive heeft voor de ontwikkeling van nieuwe aanpakken, kennis en oplossingen. Ik voel me ook aangetrokken door de strategie van Inholland waarin inclusiviteit en durven centraal staan; termen die passen bij participatief creëren. Bovendien zijn onderzoek en onderwijs goed gekoppeld, vindt er dankzij de organisatie in domeinen multidisciplinaire samenwerking plaats en merk ik dat de collega’s bij Inholland het ontwerpgericht leren omarmen.”
Mijn plan is om studenten en onderzoekers van verschillende opleidingen binnen TOI aan de hand van onderzoeksvragen nauw te laten samenwerken met bedrijven.
Studenten, onderzoekers en bedrijven
Het lectoraat Gebouwde Omgeving is onderdeel van het Kenniscentrum van Techniek, Ontwerpen en Informatica (TOI). “Mijn plan is om studenten en onderzoekers van verschillende opleidingen binnen TOI aan de hand van onderzoeksvragen nauw te laten samenwerken met bedrijven: zij aan zij met partners uit het werkveld oplossingen onderzoeken en doorontwikkelen. Daarbij zie ik ook crossovers met andere domeinen van Inholland, bijvoorbeeld gericht op een gezonde gebouwde omgeving, op juridische aspecten, op de creatieve industrie, noem maar op. Afhankelijk van het vraagstuk en de kansen kan het netwerk groeien.”
Samen het lectoraat vormen
Perica staat een open samenwerking voor ogen en daarmee heeft het lectoraat ook een open einde: de kersverse lector heeft zichzelf geen persoonlijk einddoel gesteld. “Mij gaat het er wel om hoe we participatief creëren en integraal ontwerpen een kickstart kunnen geven voor onderwijs, onderzoek en het ontwikkelen van nieuwe praktijkgerichte kennis en oplossingen voor de transities in de gebouwde omgeving. Onderzoekers die hier iets mee willen, zijn welkom om samen met mij een team te vormen. Ik ga niet vertellen wat er moet gebeuren. Liever vorm ik samen het lectoraat. Vandaar dat ik hiervóór bij Avans Hogeschool geen lectorale rede hield maar een lectoraatsrede met bijdragen van mijn collega’s. Ja, ook hier vanuit mijn geloof in participatief creëren en samenwerken. En als je diep graaft, zie je de wortels van dat geloof misschien wel ontstaan in mijn jeugd in Joegoslavië, toen de verschillende bevolkingsgroepen nog in staat waren vreedzaam samen te leven.”
Perica is een van de initiatiefnemers van het Nationaal Lectorenplatform Gebouwde Omgeving. Hieraan zijn de lectoraten verbonden die gekoppeld zijn aan Built Environment-opleidingen van veertien hogescholen in Nederland. Zij werken samen aan een langdurige integrale aanpak van maatschappelijke opgaven.
Veel van wat je noemt is vandaag zeer relevant en zal dat waarschijnlijk ook in de toekomst blijven. Ik kijk uit naar onze samenwerking en een multidisciplinaire aanpak van maatschappelijke vraagstukken.
goed dat je verer aan de slag gaat om de noodzakelijke samenwerking dichter bij te brengen.
De complexiteit dwingt ons daartoe helaas beseffen dat nog steeds maar weinig mensen. Maar het worden er toch elka dag meer, de toenemende problemen in de gebouwde omgeving dragen daar toe bij. Ontkennen heeft geen zin meer, voorbij de eigen ego's en gaan voor syneergy tussen disciplices!
Succes in deze belangrijke taak!
M.vr.gr.
Wim