Rapport Van Rijn: bekostiging hoger onderwijs op de schop
Universiteiten en hogescholen moeten in de toekomst voor hun bekostiging minder afhankelijk worden van studentenaantallen. Dat adviseert de commissie-Van Rijn, die onderzoek deed naar de financiering van het hoger onderwijs. Ook vindt de commissie dat hogescholen, zoals Inholland, die veel studenten opvangen die na switch of uitval instromen vanuit een andere opleiding of instelling, worden benadeeld omdat ze bekostiging mislopen. En dus zou het bestaande geld voor het hoger onderwijs moeten worden herverdeeld.
Inholland-collegevoorzitter Jet de Ranitz noemt het goed nieuws dat de commissie-Van Rijn oog heeft voor de kansen die brede hogescholen, zoals Inholland, bieden aan studenten die switchen van opleiding of instelling. “Ik ben blij met de erkenning die we krijgen voor alle energie die we dagelijks stoppen in het begeleiden van deze studenten. Tegelijkertijd heb ik moeite met het voorstel om het bestaande geld tussen de instellingen te herverdelen”, aldus de Ranitz.
Onderwijsminister Ingrid van Engelshoven is onder de indruk van het rapport, dat de commissie onder leiding van oud-staatssecretaris Martin van Rijn woensdagochtend presenteerde. Ze beseft dat de ene instelling er geld bij krijgt als het onderwijsbudget gelijk blijft, en dat andere instellingen dan moeten inleveren. ‘Ik zal mij hard maken voor een zachte landing. Ik heb heel goede hoop dat er bij de voorjaarsnota extra ruimte komt’, liet de minister weten. De Ranitz: “Ik ben blij met deze toezegging van de minister”.
‘Race to the bottom’
Het Nederlandse hoger onderwijs en onderzoek is van hoge kwaliteit, maar dat is met de huidige bekostigingssystematiek niet langer een zekerheid, staat in het advies. Studenten en docenten ervaren steeds meer druk, de balans tussen onderwijs en onderzoek is zoek en de studentgebonden bekostiging is een ‘pervers mechanisme dat tot een race to the bottom dreigt te leiden’, zei Van Rijn tijdens de presentatie.
Minister van Engelshoven liet in een reactie aan NRC Handelsblad weten dat ze het advies leest als ‘een afgewogen totaalpakket voor de korte termijn’ en dat ze de boodschap van de commissie-Van Rijn ter harte neemt.
Concurrentie en groeiprikkels
De adviescommissie signaleert een aantal problemen met de verdeling van financiële middelen in het hoger onderwijs. Het huidige systeem zou onvoldoende transparant zijn instellingen aanmoedigen om zo veel mogelijk studenten aan te trekken, waaronder uit het buitenland door Engelstalige en nieuwe opleidingen te starten. Het huidige systeem is onvoldoende transparant en moedigt instellingen aan om zo veel mogelijk studenten aan te trekken, waaronder uit het buitenland door Engelstalige en nieuwe opleidingen te starten. Dat zorgt voor capaciteitsproblemen en studentenstops, zelfs bij bèta-technische opleidingen.
De ‘perverse groeiprikkel’ moet daarom op zeer korte termijn, al vanaf 2020, worden teruggedrongen, vindt de commissie. Voor de lange termijn vindt de commissie het belangrijk dat de studenteninstroom en de bekostiging van opleidingen meer afhankelijk worden van de behoefte van de arbeidsmarkt.
Bron: Hoger Onderwijs Persbureau/NRC