Rotterdamse Pabo-studenten filosoferen met Bas Haring
Schrijver en hoogleraar Bas Haring gaf eerstejaarsstudenten van de Pabo Inholland Rotterdam begin deze week een aanstekelijke inleiding in filosoferen in de basisschool. Bas Haring, bekend van het jeugdboek 'Kaas en de evolutietheorie' en bijdragen aan onder andere 'Klokhuis', liet de studenten zien hoe kinderen redeneren en zo tot vaak verrassende inzichten komen. De gastles maakte deel uit van een themamiddag over filosoferen in de klas.
Bas Haring maakte met een veelheid aan korte prikkelende verhalen duidelijk dat filosoferen met kinderen aankomt op spelen met hoe we denken én kinderen leren consequent en juist te redeneren. Hij liet zien dat het laatste helemaal niet te hoog gegrepen is voor kinderen, ook voor de jongste kinderen in school niet. Filosoferen is kinderen uitnodigen tot creatieve denkprocessen, maar het is niet zomaar wat doen, redeneerde Bas Haring. Je mag en moet ook streng zijn waar het gaat om het redeneren. Je moet leerlingen steeds de goede wedervragen stellen en zo laten zien hoe hun eigen redeneringen tot stand komen. Als een leraar dat doet, kunnen zelfs de jongste leerlingen uitblinken en hun leraar verrassen met hun spitsvondigheid.
‘Waarom hebben katten wel, en metro’s geen staart?’
De studenten stelden in de gastles diverse vragen vanuit eigen ervaringen als aankomende leerkracht (en ouder). Bijvoorbeeld of het mogelijk is over pesten te leren door te filosoferen en wat je het beste kunt doen bij de vraag “waarom katten wel- en metro’s geen staart hebben”. Ook waren de studenten nieuwsgierig naar hoe je je onderwerpen voor filosofielessen kiest en welke vragen geschikt zijn. Bas Haring liet met korte videoclips bij de methode 'Filosoferen met Bas Haring' zien dat filosoferen niet veel tijd vraagt. Het is juist goed om het regelmatig kort aan te bieden in de klas. Het gesprek hoeft niet helemaal klaar te zijn. Sterker, je bent met een vraag nooit klaar en antwoord op de vraag is bijzaak. Het zijn de vragen die tellen.
Na afloop van het college gingen de studenten in groepen aan het werk met het ontwerpen van een korte les voor hun praktijkklas. De vakdocenten levensbeschouwing van de Pabo, Anja Sorber en Pieter Snel, begeleidden de studenten bij deze uitdaging.
‘Wat mij betreft is dit voor herhaling vatbaar’
Student Michel is enthousiast over de praktische inhoud van de gastles. Hij heeft een goed idee gekregen van wat filosofie is en hoe hij het zou kunnen toepassen. Michel: "Wat mij betreft voor herhaling vatbaar, voor meerdere vakgebieden relevant." Voor zijn groep 5 is hij aan het werk gegaan met een filosofieles over de vraag of je altijd moet willen winnen bij sport. Michel: "Het mooie aan filosoferen in de klas vind ik dat het niet draait om goed of fout, maar dat je met de kinderen op zoek gaat naar verschillende invalshoeken voor een thema of vraagstuk waarbij iedereen mee kan doen."
Aan het einde van de middag gingen de studenten naar huis met een kant-en-klare les ‘in de tas’. Met de introductie van het werken met leeruitkomsten hebben studenten een veel grotere vrijheid in de vorm waarin ze aantonen dat ze leerkrachtvaardigheden beheersen. Voor levensbeschouwing gaat het erom dat de studenten als aankomende leraren in staat zijn de dialoog in hun klas te bevorderen. Deze middag over filosoferen had tot doel om de studenten samenwerkend te laten nadenken over de meerwaarde die een filosofisch gesprek in de klas kan hebben.
Student Fleur: "Door de gastles ben ik enthousiast geworden over het vak en weet ik beter wat het inhoudt. Bij filosoferen is er geen eindantwoord wat correct is en hoeft daardoor het gesprek ook niet veel tijd in beslag te nemen. Doordat ik dit weet, ga ik zeker vaker van dat soort gesprekjes voeren in de klas!"