Inholland-docent plaatst Molukse geschiedenis in het heden

Erno Pickee is ondernemer en docent bij de opleiding Business Studies aan Hogeschool Inholland Haarlem. Daarnaast verdiept hij zich uit persoonlijke interesse al jarenlang in de geschiedenis van de Molukken, in het bijzonder de periode dat de VOC er haar schepen aanmeerde. Dit leidde ertoe dat inmiddels de eerste twee delen van de graphic novel Molo Uku zijn verschenen en er wordt gewerkt aan een theatervoorstelling en een animatiefilm.

De interesse voor de geschiedenis van de Molukken ontstond toen Erno Pickee, kind van een Nederlandse vader en een Molukse moeder, in de kroeg met zijn neven in gesprek raakte. Dat leidde tot een zoektocht naar zijn roots, verwarring over zijn eigen identiteit en vooral veel vragen over het hoe en waarom van de (VOC)-geschiedenis op de Molukken. Pickee: “Al schrijvend en zoekend ontdek ik steeds meer. Dat helpt mij om me te verplaatsen in de tijd van toen en om te begrijpen waarom beslissingen zijn gemaakt. Mijn perspectief wordt breder: het is niet altijd zwart-wit, er is een heleboel grijs.”

Nootmuskaat en kruidnagel fiksen
Als voorbeeld noemt Pickee een heftige gebeurtenis die in 1621 op de Banda-eilanden plaatsvond. Pickee: “Onder leiding van gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen wordt de bevolking daar gewoon weggevaagd vanwege nootmuskaat. Waarom? Omdat Nederland in oorlog was met Spanje, daar was geld voor nodig. Door deze eilanden te overheersen, kreeg Nederland het monopolie op de specerijen, die hun gewicht meer dan goud waard was. Als tweede effect kreeg Spanje zo geen toegang meer tot dat goud en werd de vijand verzwakt. Zo heb ik zelf geleerd en gezien dat de hele onafhankelijkheidsoorlog én de opbouw van Nederland mede hierdoor gefinancierd zijn.”

Zo rolt Pickee in zijn zoektocht van het ene onderwerp in het andere en begon hij bijvoorbeeld ook over de geschiedenis van Spanje en van Portugal te lezen. “Bovendien heb ik een hele betrokken tekenaar: Harits Farhan uit Jakarta, waar ik na een online zoektocht mee in contact ben gekomen. Hij komt naar aanleiding van mijn script met aanvullende vragen, of bedenkt er zelf scènes bij om het verhaal completer te maken. Het plan was om drie boeken uit te brengen, omdat er zoveel vragen opkwamen én er zoveel interessante informatie bijkwam zullen dat er meer worden.”

Morgan Freeman
"Na het uitbrengen van het eerste boek, hebben we de stijl doorontwikkeld. Zowel qua verhaallijn als in zaken als inkten en toning, waardoor boek twee naar mijn mening nog beter is geworden dan het eerste. De positieve reacties en de verhalen die loskomen hebben me aangezet om de eerste stappen richting een animatiefilm te nemen, waarvoor ik momenteel bezig ben met de funding. Binnenkort verwacht ik een zeven minuten durend filmpje dat als trailer dient, met een voice-acteur die een stem heeft a la Morgan Freeman. Verder is een vriendin van mij bezig met een theatervoorstelling in Hoorn, die zes keer gespeeld zal worden. Ironisch genoeg houdt zij kantoor in een oud VOC-pand aan het plein waar het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen staat…”

Pickee hoopt dat mensen door zijn verhaal vooral inzicht krijgen en leren van de geschiedenis, maar wil vooral ook de parallel trekken naar ‘anno nu’. “Zo vraag ik me af of we de business-kant van veel producten niet eens anders moeten organiseren. Zo voelen we ons totaal niet schuldig als we een chocoladereep eten. Terwijl we weten dat daar nog steeds slavenarbeid aan te pas komt. Zelfs Tony Chocolonely is niet slaafvrij maar ‘zo slaafvrij mogelijk’. Vinden we kennelijk geen probleem, of we vinden ‘dat de leverancier maar aan de slag moet’. Idem dito voor onze mobiele telefoon, vol zeldzame grondstoffen die onder erbarmelijke omstandigheden worden gewonnen. Voor mij ligt daar dezelfde connectie als in de VOC-tijd.”

De blinde vlek van overwinnaars
“We hebben als Nederland een hele duidelijke overwinningsmentaliteit, denken als overwinnaar: wíj bepalen de regels en dingen die vervelend zijn daar hebben we het liever niet over. Het is een blinde vlek. Ik vind het interessant om ‘mijn’ verhaal te delen met mensen en ze aan het denken te zetten over hun eigen plek en aandeel daarin vandaag de dag. En vooral ook te kijken: ‘wat gaan we er nu aan doen?'”

Of de opgedane kennis en ervaring hem als docent heeft veranderd, betwijfelt Pickee. “Wel neem ik een aantal elementen uit de graphic novels mee in mijn lessen, bijvoorbeeld rondom duurzaamheid. Ook als het gaat om branding en storytelling zijn er prachtige voorbeelden uit de VOC-tijd. Maar wat ik vooral wil laten zien, is dat we denken dat de wereld nu veel beter draait dan toen. Maar dat is niet altijd zo, sommige systemen werken nog exact hetzelfde. Ik vind het mooi als ik in mijn werk mensen een ander perspectief daarop kan geven en het zou vooral geweldig zijn als er een groep studenten aankomt die zegt: ‘wacht eens even, dit moet anders en wíj moeten dit gaan oplossen’."

Meer informatie of een graphic novel bestellen? Kijk op Molo Uku - Legacy of a Golden Era