'Stop met denken in geld'
Wel of geen warmtepomp aanschaffen? De zonnepanelen liggen er al, maar als de salderingsregeling wordt afgeschaft, wordt die pomp wel prijzig. Het oude economisch denken, waarin financiële winst voorop staat, ombuigen naar nieuw economisch denken vraagt oefening. Zowel voor consumenten, als voor het bedrijfsleven en economen.
Ook op het dak van ons huis prijken ze: 22 zonnepanelen. Genoeg energie om onze elektrische auto op te laden en om eventueel een warmtepomp op te laten draaien. We kozen voor de zonnepanelen om drie redenen: 1) we willen totaal onafhankelijk zijn van de gasleverancier. 2) Nederland minder afhankelijk te laten zijn van de import van gas. 3) Het financiële aspect, want gas wordt alsmaar duurder.
Ze liggen er nog geen jaar op als eind januari de Tweede Kamer debatteert over het afschaffen van de salderingsregeling. De regeling betekent het volgende: mensen met zonnepanelen op het dak die meer energie opwekken dan zij zelf gebruiken, leveren het restant aan de energiemaatschappij. In ruil daarvoor krijgen zij energie van de maatschappij als zij zelf te weinig opwekken tegen hetzelfde lage tarief.
Op de bank zit ik me op te winden
Terug naar het debat; ik ben er echt voor gaan zitten. Op de bank met mijn tablet op schoot volg ik de liveblogs van de politiek verslaggevers. Gedurende de avond zit ik me steeds meer op te winden over de geplande afschaffing van de salderingsregeling. In mijn ogen hebben mensen die afgelopen jaren hebben geïnvesteerd in zonnepanelen recht op de regeling, omdat zij hun steentje bijdragen aan het opwekken van duurzame energie. Het voelt oneerlijk naar hen dat de financiële voordelen van hun investering nu dreigen te vervallen.
Dit is denken in oude economie
Terwijl ik me zit op te winden op het eventuele afschaffen van de salderingsregeling, realiseer ik me: dit is denken in ‘oude economie’. Met andere woorden, wat zijn in geld de kosten en de baten? Bedrijven, consumenten en in dit geval ook de overheid maken op basis daarvan nog vaak beslissingen. Terwijl we om duurzaamheid te bevorderen juist die nieuwe economie moeten omarmen.
Niet ik, maar hoe wordt de wereld er beter van?
In de nieuwe economie beslis je op basis van zó veel meer dan de vraag: hoe word ik er beter van in geld? Een betere vraag is: hoe wordt de wereld er beter van? Je neemt dan allerlei aspecten mee, zoals kansengelijkheid, verschil tussen arm en rijk, milieu, duurzaamheid. Het meewegen van maatschappelijke impact beïnvloedt bedrijfseconomische beslissingen én huishoudelijke beslissingen.
Hoeveel duur mag kleding produceren zijn?
Ik ben zo blij dat de nieuwe economie onderdeel is van onze economische studies. Wij geven de studenten mee wat het effect is van de keuzes die je maakt. Bijvoorbeeld als het gaat om produceren. Denk dan niet alleen maar aan goedkoop produceren, zoals kleding laten maken in Bangladesh. Dat draagt bij aan nog meer ongelijkheid in die maatschappij. Door meer te betalen voor het produceren van de kleiding heb je misschien een iets mindere financiële winstmarge, maar de arbeider krijgt een beter salaris. Daarvan kan die beter rondkomen, de kinderen naar school laten gaan en zorg krijgen. Dus het maatschappelijke effect is enorm.
Overheid moet hierop sturen
Overigens heeft de overheid een belangrijke rol, want zij kunnen bepaalde keuzes sturen door maatregelen. Wij geven het vanuit het onderwijs mee, maar de overheid heeft echt een instrument in handen. Dat zo veel mensen zonnepanelen aanschaften, bewijst dat.
Wel of geen warmtepomp aanschaffen?
Omdat ik de nieuwe economie aan het promoten ben, overwegen mijn man en ik om een warmtepomp aan te schaffen. Puur vanuit het oude economisch denken, schaf ik de dure pomp niet aan, want het levert qua geld weinig op. Ik weet dat dit oud economisch denken is. Als consument ga ik daarom oefenen in het nieuwe economisch denken. Voor een schoner milieu, bijdrage aan de energietransitie en een duurzame wereld.
Nog maar even wachten met kopen zou ik zeggen.
En dan loop je alleen nog maar in je oude H&M-kloffie, want alhoewel fair trade-kleding absoluut de norm zou moeten zijn, geven winkels dat ook niet weg.
Ik ben het absoluut eens met het sentiment, maar de tot de overheid groots inzet op economische gelijkheid (en bijvoorbeeld de daadwerkelijk vervuilers laat betalen), blijft het nieuwe economisch denken een privilege.
Het is wel fijn voor het milieu als mensen die genoeg geld hebben inderdaad nieuw economisch denken. We mogen echter de mensen die deze luxe niet hebben niets verwijten.