De 21ste verjaardag van Inholland met Irene Witteman
‘Inclusief onderwijs vraagt bewustwording van iedereen, dat kan soms schuren’
Irene Witteman is altijd een beetje kritisch zegt ze zelf. Dus ook bij het achterom kijken naar de eerste 21 jaren van Inholland scherpt ze haar blik. Zeker als je haar vraagt naar het onderwerp waar zij zich als beleidsadviseur voor inzet: hoe zorgen we ervoor dat studenten met een functiebeperking voldoende ondersteund worden? “In de afgelopen jaren zijn we daar steeds meer over gaan nadenken. En nog steeds hoort het onderwerp op de agenda. En dat niet alleen; er moet beleid uit voortkomen dat doordringt tot in de haarvaten van de organisatie. Dat vraagt bewustwording van iedereen.”
Voordat Irene beleidsadviseur werd, was ze docent op de Pabo. Ze herinnert zich nog goed de docentenkamer. “Die lag naast een groot computereiland voor studenten en die kenden we allemaal. Ze kwamen vaak even de docentenkamer binnenlopen voor een vraag of luchtig gesprekje.” Helaas verdwenen deze computerwerkplekken en kwam er een einde aan het gemak waarmee die terloopse contactmomenten tot stand kwamen. Irene: “Gelukkig zijn we met Inholland veel energie gaan steken in het creëren van nabijheid op andere manieren en is ‘persoonlijk en dichtbij’ een van onze kernwaarden.”
De technische vooruitgang werkt in ons voordeel
Het ondersteunen van studenten kan niet zonder persoonlijke benadering vindt Irene. En dat geldt zeker voor studenten met een functiebeperking, een groep die je niet over één kam kunt scheren. Het zijn bijvoorbeeld studenten met een gezicht- of gehoorproblemen of die gehinderd worden door een fysieke beperking. Maar denk ook aan studenten die beperkt worden door mentale problemen zoals depressie, angst, autisme, AD(H)D of dyslexie. Een functiebeperking zie je niet altijd aan de buitenkant. Irene: “Voor sommige hindernissen wordt de inrichting van een gebouw aangepast of worden speciale ondersteuningsmiddelen aangeschaft. Bijvoorbeeld bij een visuele beperking of dyslexie. Daar werkt de technische vooruitgang in ons voordeel en lopen we behoorlijk goed in de pas met de mogelijkheden.”
Interactieve workshops
Vandaag de dag gaat vooral aandacht naar het toenemend aantal mentale klachten bij studenten. “Daarom werken we hard aan een betere informatievoorziening en begeleidingsstructuur. Ook houden we meedenksessies met studenten uit de doelgroep en is er een ruim trainingsaanbod voor collega’s. Vijf jaar geleden zijn we bijvoorbeeld gestart met interactieve workshops waar studenten iets vertellen over hun beperking en de impact ervan. Een van hen zei: het is niet nodig van alles te weten over mijn beperking, maar vraag wel wat vaker hoe het met me gaat.”
Signalen in de gaten houden
Irenes aandacht voor mentale problematiek wordt versterkt door haar persoonlijke ervaring. Zij verloor twee broers aan depressie. “Hun problemen gingen gepaard met veel lijden en eenzaamheid. Het kan niet anders dan dat mijn kijk op het leven en onderwijs heeft beïnvloed. Een succesvolle studietijd is niet altijd maakbaar. Daarom vind ik het zo belangrijk dat we mentale problemen bespreekbaar maken. Ook die van onszelf. Tegelijkertijd weet ik ook dat we niet alle problemen van studenten kunnen oplossen en we als medewerker soms machteloos zijn. Soms weten we het niet. Ook dát moeten we durven uitspreken en dat schuurt soms. Dit alles ontslaat ons niet van de plicht signalen in de gaten te houden.”
Tijd blijven nemen voor een gesprek
De tijd om te praten met een student die dat nodig heeft, staat onder druk vindt Irene. “Terwijl het tonen van oprechte interesse en het stellen van existentiële vragen juist zo belangrijk is. Het vraagt ook geduld, want niet elke student kan zijn probleem goed verwoorden of durft aan de bel te trekken.” Irene vindt dat Inholland inmiddels bekend staat als school met veel aandacht voor inclusief onderwijs. “We zijn ons steeds meer bewust van het belang ervan.”
Irene heeft samen met ECIO over dit onderwerp het boekje De normaalste zaak van de wereld – studeren met een ondersteuningsvraag geschreven. Het boekje, vrij van beleidsjargon, is hier te downloaden.
Wat deed jij op je 21ste?
Ik was net afgestudeerd aan de Pabo en kwam al snel voor de klas te staan. Na twaalf jaar vond ik het wel mooi geweest en werd ik bij Inholland assessor in de zij-instroom. De stap naar de pabo was toen snel gemaakt. Later volgde ik de master Begeleidingskunde en vanaf dat moment houd ik me voornamelijk bezig met begeleidingsbeleid.
Welke studenten zijn je bijgebleven?
Dan denk ik aan de dove studente die de pabo wilde doen. Ze wilde juf worden en had haar propedeuse al gehaald toen ik haar studieloopbaanbegeleider werd. Vanaf het tweede jaar werd het moeilijker en opperden collega’s dat ze zou stoppen met de opleiding. Ik vond dat ze mocht blijven tot dat ze zelf wist wat het beste voor haar was. Na een jaar schreef ze zichzelf uit. Dat was een beter uitkomst; het was háár keuze.
Wat gun je de huidige 21-jarige student?
Hun eigen leerproces met daarin voldoende ruimte en plezier om uit te vinden wat ze willen in hun leven. De studietijd is meer dan alleen het hoofd vullen met kennis.
Hoe zie jij het onderwijs over 21 jaar?
Laten we niet te snel gaan met alle vernieuwingen, maar tijd nemen om stil te staan in het nu. Flexibel onderwijs, waardoor studenten een grotere keuzevrijheid hebben, kan goed uitpakken maar sommigen studenten zullen in zo’n aanbod de weg kwijtraken. Die moeten we helpen en meer betrekken bij de onderwijsvernieuwing. Dat kan wel beter.