De wereld gekanteld

Wina Smeenk, lector Societal Impact Design

De wereld wankelt, zegt Wina Smeenk, en we zullen er met zijn allen voor moeten zorgen dat hij de goede kant op kantelt. Op 1 december houdt Wina haar lectorale rede voor de nieuwe Inholland-onderzoekslijn Societal Impact Design. Daarin zet zij uiteen hoe creatieve professionals een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van maatschappelijke vraagstukken.

Wil je meer weten over de lectorale rede? Download het redeboekje via deze link. 

We kunnen niet meer ontkennen dat de dingen anders moeten, stelt Wina Smeenk in haar lectorale rede ‘De wereld gekanteld’. Op 1 december spreekt zij hem uit, ter introductie van de net opgezette onderzoekslijn Societal Impact Design. Aan de TU Delft leerde ze het vak van industrieel ontwerper, maar haar missie ontwikkelde ze al doende in de praktijk. En die gaat veel verder dan productontwerp. Smeenk wil design inzetten om de wereld een stukje beter te maken: "Ja, ik ben een idealist, maar wel eentje die dingen voor elkaar krijgt. Ik wil af van het sausje dat design kan zijn.”

In beweging komen
Vijftien jaar geleden ontwierp ze fietsen voor Giant – hartstikke leuk om te doen, maar wat haar betreft te eendimensionaal. Later werkte ze als zelfstandig ontwerper aan een ‘dementiesimulator’. Dit project plantte bij Wina het zaadje voor wat zij nu doet: processen ontwerpen, methodes en instrumenten om maatschappelijke impact mee te maken.

Of het nu over dementie, het klimaat, corona of armoede gaat: de gemene deler is kwaliteit van leven. De vraag die haar bezighoudt, is waarom mensen zo lastig in beweging komen als het gaat om verandering. "Design gaat het ook niet allemaal oplossen,” relativeert Smeenk. "Ik wil ver wegblijven van die arrogantie. Het woord ‘oplossen’ vind ik al lastig, ik wil vooral iets ‘bijdragen’ door samen te zoeken naar kansen.”

Wina Smeenk

Transdisciplinaire aanpak
Als societal impact designonderzoeker ontrafelt Wina structuren en gewoontes die aan de grote uitdagingen van deze tijd ten grondslag liggen. "Complexe maatschappelijke vraagstukken bevatten ecologische, sociale, culturele, economische en technologische elementen; het probleem is van heel veel mensen tegelijk.” De sleutel ligt wat haar betreft in een gezamenlijke, transdisciplinaire aanpak. Dat is een belangrijke meerwaarde van societal impact design. Dit zich ontvouwende vakgebied richt zich als geen andere tak in de creatieve industrie op co-design: een gelijkwaardige samenwerking met andere disciplines en domeinen.

Gedeelde verantwoordelijkheid
Voor de ontwerper is op dit terrein een rol weggelegd als initiatiefnemer, facilitator en adviseur, die belanghebbenden samenbrengt en helpt hun aspiraties boven water te krijgen. "De kracht van ontwerpers is dat ze nieuwsgierig en kansgericht zijn, en alternatieve toekomsten kunnen verbeelden,” zegt Wina. Ze wil haar studenten bewust maken van de verantwoordelijkheid die ze hebben in dit verhaal. "Zij zijn onderdeel van de kanteling die we met elkaar te maken hebben.” Het streven van de nieuwe onderzoekslijn is om de creatieve industrie met modellen, methodologieën, praktische methoden en casestudies te inspireren en ondersteunen. Smeenk heeft er zin in: "Ik heb een rede geschreven, ik heb een mooie subsidie mogen binnenhalen, en nu wil ik heel graag weer aan de slag in de praktijk: ik blijf een doener.”

De lectorale rede terugzien? 
Wil je meer weten over de lectorale rede? Klik hier voor meer informatie, of download het redeboekje via deze link.