Exposen moet bestempeld worden als 'high impact crime'
Onderzoeksrapport 'Exposen Exposed' over gevolgen online slut-shaming
Om het probleem van exposen – het via social media verspreiden van ontvangen naaktbeelden - aan te kunnen pakken is het belangrijk dat exposen, gezien de ernst van de gevolgen, als high impact crime wordt erkend en dat de focus op het slachtoffer wordt verlegd naar de verantwoordelijkheid en strafbaarheid van daders.
Dit staat in het onderzoeksrapport Exposen Exposed over de gevolgen van online slut-shaming voor jonge vrouwen met een migratieachtergrond in het hbo. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van de Inholland-onderzoekslijnen Diversiteitsvraagstukken en Publiek Vertrouwen in Veiligheid en mede gefinancierd door Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving.
Schuld van exposen wordt vooral bij slachtoffers gelegd
Hbo-studenten maken zich zorgen, omdat zij in hun eigen omgeving zien dat ‘exposen’ ernstige en langdurige gevolgen heeft voor meisjes en jonge vrouwen. Zeker wanneer zij afkomstig zijn uit een schaamtecultuur, zoals de Marokkaanse, Turkse en Hindoestaanse. De schuld van exposen wordt vooral bij slachtoffers gelegd. Dit mechanisme van ‘victim blaming’ is gevaarlijk. Het verhoogt de drempel voor slachtoffers om hulp te zoeken.
Ze was bang om hem te verliezen, dus stuurde ze dat (naaktfoto, red.) maar. Het lekte vreselijk uit. Ze ging daarna niet meer naar school en moest naar het speciaal onderwijs om het af te maken. Ze was er heel getraumatiseerd door, nog steeds.
Aanleiding voor het onderzoek vormden mediaberichten in 2018 over jongens die naaktbeelden van meisjes verspreiden op social media met als doel hen te ‘ontmaskeren’ en aan de schandpaal te nagelen. In de periode 2018-2019 zijn interviews afgenomen met 70 vrouwelijke studenten met uiteenlopende etnische achtergronden, twaalf mannelijke studenten, zestien hbo-professionals van verschillende Randstedelijke hogescholen en tien experts over hun ervaringen met sexting en exposen. Het merendeel van de interviews met studenten is afgenomen door getrainde student-interviewers met diverse culturele achtergronden. Het is de eerste keer dat dergelijk onderzoek in Nederland is gedaan.
Veel onbekendheid met het fenomeen: interventies zijn wenselijk
De studenten in het onderzoek stellen dat vooral jongeren in het voortgezet onderwijs gevaar lopen slachtoffer te worden. Zij vinden het, ongeacht geslacht of afkomst, wenselijk dat interventies worden ontwikkeld om exposen (en de gevolgen daarvan) te voorkomen of te verminderen. Zij doen hiertoe ook aanbevelingen die in het onderzoeksrapport zijn opgenomen. Zo wijzen studenten erop dat ouders en professionals vaak niet weten wat jongeren doen op social media en ook niet dat sexting inmiddels een normaal verschijnsel is. Het is belangrijk dat ouders en professionals in staat zijn jongeren op dit gebied te begrijpen en te ondersteunen als het mis gaat.