Caribische studenten werken aan voedselveerkrachtige eilanden
Inholland onderzoekt: Nieuwe verdienmodellen voor de Caraïben
“Bij natuurrampen maar ook tijdens corona stopt het leven op de Caribische eilanden. Dan merk je hoe afhankelijk we zijn van voedsel uit het buitenland.” Eerstejaars Pabo-student Zoë Hansen weet waarover ze praat. Ze komt van de Caraïben en is een van de studenten die deelneemt aan het project ‘Food Resilient Futures’ om de mensen op Bonaire, Sint Eustatius en Saba te helpen meer zelfvoorzienend te zijn en op een duurzame manier hun eigen voedsel te verbouwen. Studenten, onderzoekers en werkveldpartners slaan hiervoor de handen ineen.
Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn bijzondere gemeenten van Nederland. “Deze zogeheten BES-eilanden zijn voor hun voedselvoorziening afhankelijk van import uit de VS, Venezuela en Nederland”, zegt Gerry Kouwenhoven, associate lector Investeren in circulaire land- en tuinbouw. “Met het nieuwe SIA-programma Praktijkkennis voor Voedsel en Groen, dat we onder meer uitvoeren met de andere groene hogescholen en werkveldpartners, willen we de eilandbewoners helpen zelfvoorzienend te zijn. Het gaat om het opzetten van nieuwe verdienmodellen en meervoudige waardecreatie , waarbij ze op een duurzame manier hun eigen voedsel verbouwen wat hen als gemeenschap veerkrachtiger maakt. We richten ons met name op jongeren. Die moeten de landbouwketen zien als een aantrekkelijke sector om in te werken.”
Studenten met een Caribische achtergrond spelen een sleutelrol in het project. Zij weten als geen ander wat er speelt in Caribisch Nederland en kunnen na hun opleiding mogelijk het verschil maken en de eilanden en hun bewoners in hun kracht zetten.
Sleutelrol voor studenten
“Studenten met een Caribische achtergrond spelen een sleutelrol in het project”, zegt docent-onderzoeker Jenny Abbenbroek. “Zij weten als geen ander wat er speelt in Caribisch Nederland en kunnen na hun opleiding mogelijk het verschil maken en de eilanden en hun bewoners in hun kracht zetten. Hun motivatie voor het project is ook groot. ‘Ik wil een bijdrage leveren aan mijn eiland’, hoor ik ze zeggen en sommigen keren ook echt terug na hun opleiding.”
Als studentfacilitator naar de Caraïben
De studenten hebben de afgelopen maanden een training gevolgd om studentfacilitators te worden. “In mei en juni gaan ze vervolgens naar de Caraïben om workshops te geven voor verschillende doelgroepen, zoals jongeren en ondernemers”, vertelt Jenny. “Samen verkennen ze de problematiek, inventariseren welke initiatieven er zijn geweest en wat succesfactoren waren en welke factoren juist een barrière vormen voor succes. Doel is om twee nieuwe experimenten te ontwerpen die we in het tweede jaar van het project kunnen uitvoeren, waarbij de focus ligt op de toekomstige generatie. Hoe kunnen jongeren bijdragen aan de voedselveerkracht van de Caraïben?”
Onze holistische benadering is de kracht van een brede hogeschool als Inholland en past ook bij ons onderwijs en het praktijkgerichte onderzoek dat we doen.
Holistische benadering
“We zetten heel breed in, want het probleem van zelfvoorziening is niet alleen een productieprobleem”, voegt docent Business Studies Erik Hendriks toe. “Het vraagstuk bevindt zich over de hele keten en verschillende expertises: ook sociale, financiële en gezondheidsfactoren spelen een rol. Vandaar dat studenten van verschillende opleidingen betrokken zijn. Zoals de Pabo, Sociaal Juridische Dienstverlening, Food Commerce & Technology en Finance & Control. Onze holistische benadering is de kracht van een brede hogeschool als Inholland en past ook bij ons onderwijs en het praktijkgerichte onderzoek dat we doen: vanuit een multidisciplinaire samenwerking een complex probleem aanpakken waarbij we studenten leren om vanuit een brede context vraagstukken aan te vliegen.”
Het is een mooie kans om iets terug te doen voor de eilanden en als het lukt ga ik na mijn opleiding daar ook aan de slag.
Iets terugdoen
Eerstejaars Pabo-student Zoë Hansen is een van de enthousiaste Caribische studenten die deelneemt aan het project. “Het is een mooie kans om iets terug te doen voor de eilanden en als het lukt ga ik na mijn opleiding daar ook aan de slag in de pedagogiek of het onderwijs.” Zoë’s droom is dat Caribisch Nederland in 2050 zelfvoorzienend zal zijn. “Nu nog is het zo dat bij natuurrampen maar ook tijdens corona het leven op de Caribische eilanden stopt. Dan merk je hoe afhankelijk we zijn van voedsel uit het buitenland. De eilanden zijn dan misschien gemeenten van Nederland, maar zo voelen we ons echt niet behandeld.”
Zaadje planten
Studenten als Zoë begrijpen het sentiment op de eilanden. Vandaar dat ze de aangewezen personen zijn om als student facilitators de workshops te leiden. Ze volgden trainingen in voedselveerkracht, ondernemerschap en in hoe je workshops geeft. Zoë staat te popelen om in mei voor twee weken af te reizen naar Caribisch Nederland. “Het gaat erom de lokale mensen bewust te maken van het probleem en een zaadje te planten”, zegt ze. “Hopelijk komt dit tot bloei. Letterlijk, want er valt veel te beplanten: zoals sla, tomaten en komkommers. Huishoudens kunnen dit zelf verbouwen, maar ook bedrijven kunnen dit op een grotere, professionele schaal doen.”
Slavernijverleden
Ook Heleen Quartel, consultant voor werkveldpartner Stichting Mangazina di Rei, kent de situatie op de eilanden. “Ik heb bij elkaar zestien jaar gewoond en gewerkt op Bonaire om me met onze stichting opleidings- en ontwikkelingsprojecten te richten op cultuur- en natuurbehoud, ook op het gebied van food resilience. Door het slavernijverleden wordt er neergekeken op hard werken op het land. Met een project als ‘Kunuku Lifestyle Challenge’ wilden we iets doen aan dat slechte imago. Kinderen van acht tot veertien jaar brachten we de grondbeginselen van het telen mee, maar ook ondernemerschap, koken en het gezonde van bewegen op het land. Uitdaging is om na zo’n project de activiteiten voort te zetten. Vaak ontbreekt daarvoor het geld.”
Wat motiveert?
Dankzij haar kennis en netwerk kan Heleen bruggen slaan tussen de partners en studenten in Nederland en de organisaties en mensen op de eilanden. “Mooi van het nieuwe project is dat we eerst stilstaan bij de bottlenecks: waarom ging het met eerdere projecten rond food resilience mis? Dat is tot op heden niet uitgebreid belicht. Belangrijk is in elk geval dat je niet alleen op het technische vraagstuk van land- en tuinbouw op de Caraïben focust maar vooral op de sociale problematiek. Wat motiveert mensen op de eilanden? Want het moet vooral van hen komen. Door hun Caribische achtergrond voelen de student facilitators dat goed aan. Zij moeten in de workshops vooral nagaan waar de energie zit en waar mensen voor willen gaan. Hopelijk mondt dit uit in experimenten die goed aarden in de Caraïben.”