Online symposium over de toeslagenaffaire

Hoe maak je met legal design het recht voor iedereen toegankelijk en hoe vernieuw je de juridische praktijk? Ontdek het in dit online symposium en ontwerpbijeenkomst over de kinderopvangtoeslagenaffaire. Wat weet je bijvoorbeeld van de mensen die in de toeslagenaffaire gediscrimineerd zijn door de Belastingdienst en ongekend onrecht hebben ervaren? En wat zouden we moeten doen om dit te voorkomen?

Dit is een initiatief van de Legal Tech Alliantie en onderzoekslijn (lectoraat) Toegankelijkheid van het Recht van Hogeschool Inholland. Je ziet en ervaart wat je tegen kunt komen als je ontwerpt voor mensen met allerlei achtergronden, mogelijkheden en beperkingen. 

Los een probleem op: activerend onderwijs
Het online symposium op vrijdag 23 april is bedoeld om docenten, onderzoekers, studenten en mensen uit de praktijk kennis te laten maken met legal design. Legal design kan omschreven worden als het ontwerp(en) van nieuwe juridische informatie, producten, diensten, organisaties of systemen, waarin de mens en zijn toegang tot recht centraal staan. Bij het voorkomen en oplossen van juridische problemen en vraagstukken begin je bij de (rechts)behoeften van mensen. En in de praktijk blijkt dat de behoeften van individuen en doelgroepen niet zijn gehoord, niet begrepen of niet goed zijn uitgewerkt. Bijvoorbeeld als je de taal niet goed machtig bent, instructies niet begrijpt of jouw situatie net even anders is dan anders. Een ontwerp en de toepassing van technologie daarin hebben een belangrijke invloed op het welzijn van mensen, rechtvaardigheid, autonomie en menselijke waardigheid. Dit zijn belangrijke waarden in legal design.

Daarom organiseert onderzoekslijn Toegankelijkheid van het Recht een ervaringsgericht symposium waarin de kinderopvangtoeslagenaffaire centraal staat en ervaringsdeskundigen je meenemen in hun vragen en problemen. Er worden allerlei manieren aangeboden om snel inzichten te verzamelen die relevant zijn voor het ontwerp(en) van een oplossing: leren, innoveren én samenwerken.

Lees ook het opiniestuk 'Catshuisregeling betekent wéér systeemfalen' in NRC over de kinderopvangtoeslagenaffaire, door Janet van de Bunt, collega-lector Toegankelijkheid van het Recht van Ineke van den Berg.

Zet de mens centraal en begin bij zijn (rechts)behoeften
Bij lotgenotenbijeenkomsten voor de toeslagenaffaire bleken vrijwel alle gedupeerde ouders een migratie-achtergrond te hebben. De Belastingdienst legde de dubbele nationaliteit van ouders vast als een kenmerk bij de risicoselectie voor fraude-opsporing en zette ouders met een bepaalde nationaliteit op een zwarte lijst. Een geval van ongeoorloofde discriminatie, zo oordeelde de Autoriteit Persoonsgegevens achteraf. Tot nu toe is deze discriminatie van ouders wel onderkend door het kabinet, maar is daar verder geen aandacht aan besteed. Welke (rechts)behoeften hebben deze gedupeerde ouders en hoe ‘vang’ je deze in je ontwerp? 

Wie zijn de mensen die de technologie en automatisering ontwerpen in een uitvoeringsorganisatie als de Belastingdienst? Onder welke voorwaarden mogen kenmerken worden vastgelegd voor automatische risicoselectie? En wordt er wel goed geluisterd naar de verschillende gebruikers? Hoe voorkom je fouten en problemen en hoe los je problemen op in de uitvoering? We gaan samen achteruitkijken en vooruitvinden en bespreken ook wat dit betekent voor het onderwijs, de Legal Tech Alliantie en de praktijk.

Aan de slag!
Na een korte introductie in legal design en de kinderopvangtoeslagenaffaire ga je gezamenlijk aan de slag. Je zult zien en ervaren hoe je in korte tijd met anderen de vele verschillende aspecten mensen en hun praktijkvraagstukken kunt belichten. In een breakoutsessie werk je aan een van de uitkomsten van legal design: informatie, producten, diensten, organisaties en systemen. Je gaat hierbij aan de slag met de kennis en ervaring van ervaringsdeskundigen. In de plenaire sessie wordt gereflecteerd op de (deel)uitkomsten en leren van en met elkaar. Op deze wijze krijg je snel inzicht in legal design en wat dit voor jou kan betekenen in het onderwijs of de praktijk.