Een visie op onderwijs, een scherpe blik op leiderschap en een oprechte betrokkenheid bij de ontwikkeling van mensen, dát is wat Annemieke Epema meebrengt naar haar lessen bij Penta Nova. Als docent geeft ze les in de opleidingen Middenmanagement, Schoolleider Basisbekwaam, Schoolleider Vakbekwaam en het zij-instroomtraject. Wat haar drijft? Mensen laten groeien in hun rol als leider, en dat altijd vanuit hun eigen kracht.
“Alles wat je aandacht geeft, groeit,” zegt Annemieke. Het is een uitspraak die haar persoonlijk inspireert én die ze haar deelnemers regelmatig meegeeft. Want wie leiderschap serieus neemt, weet: ontwikkeling begint bij jezelf.
In al haar lessen keert één thema steeds terug: persoonlijk leiderschap. “We kunnen deelnemers allerlei modellen en theorieën over leiderschap aanreiken,” vertelt Annemieke, “maar uiteindelijk ben jij zélf het belangrijkste instrument in jouw organisatie.” Of het nu gaat om het aansturen van een team, het begeleiden van veranderingen of het meedenken over de koers van een school, pas als je weet waar jij voor staat en hoe je handelt, kun je écht impact maken.
Daarom daagt Annemieke haar deelnemers voortdurend uit om de koppeling te maken tussen theorie en praktijk. “Wat speelt er op jouw school? En wat is daarin jouw rol? Welke waarden breng jij mee? Dat zelfonderzoek is spannend, maar ongelooflijk leerzaam.”
Wat Annemieke zo mooi vindt aan de opleidingen van Penta Nova, is dat ze echt gericht zijn op een leven lang ontwikkelen. Deelnemers komen met allerlei achtergronden: van jonge leerkrachten die net een paar jaar voor de klas staan en hun eerste stappen zetten in het middenmanagement, tot ervaren docenten die door willen groeien naar een schoolleidersrol.
“Het is fantastisch om te zien hoe iemand die net bouwcoördinator is geworden zichzelf ineens als leider gaat zien,” vertelt ze enthousiast. “Of als een deelnemer tijdens de opleiding besluit: ik pak die nieuwe taak gewoon op – en daarna terugkomt met het verhaal dat het gelukt is. Dán weet je dat je iets hebt geraakt.”
Annemieke herkent zichzelf in de deelnemers doordat ze hetzelfde proces heeft doorlopen. “Misschien ben ik daardoor wel zo enthousiast. Toen ik net leerkracht was kreeg ik ook kansen om me verder door te ontwikkelen en ik heb daar altijd veel plezier aan beleefd.”
In haar rol als docent ziet Annemieke zichzelf niet als de alwetende expert. Integendeel. “Ik besef heel goed dat er ontzettend veel wijsheid in de groep zit,” zegt ze. “Juist door deelnemers met elkaar te laten reflecteren, leren ze van én met elkaar. Ik probeer die gesprekken te begeleiden, de juiste vragen te stellen en kennis toe te voegen op het juiste moment. Niet om het beter te weten, maar om het denken verder te brengen.”
Een veilige sfeer is daarbij cruciaal. Annemieke staat bekend om haar rustige, duidelijke stijl. “Deelnemers zeggen vaak dat ik ingewikkelde dingen op een nuchtere manier uitleg. Dat helpt ze om vertrouwen te krijgen in hun leerproces. En vertrouwen is een belangrijke voorwaarde om je echt te durven ontwikkelen.”
Een goede leider? Die heeft volgens Annemieke een duidelijke visie, weet te vertragen wanneer nodig en kiest bewust waar de energie naartoe gaat. “Je hoeft niet op alles te reageren,” legt ze uit. “Durf even stil te staan: wat speelt hier echt, wat past bij onze schoolvisie, en wat is nu belangrijk om te doen? En vooral: wie hoef ik dat niet allemaal zelf te doen? Leiderschap is ook het samen doen.”
Wat ze in het groot uitlegt aan startende schoolleiders, brengt ze in het klein al in de middenmanagement-opleiding. “Feitelijk zijn het dezelfde vaardigheden, alleen in een andere context. Of je nu een project leidt als bouwcoördinator of een hele school aanstuurt, als je weet hoe je moet reflecteren, verbinden en koers houden, kun je op elk niveau leiderschap tonen.”
Na al die jaren lesgeven blijft het mooiste moment voor Annemieke toch steeds hetzelfde: als een deelnemer haar laat weten dat iets uit de les écht verschil heeft gemaakt. “Als iemand zegt: door wat jij zei, heb ik deze stap durven zetten. Of: ik zie mezelf nu als leider. Dan denk ik: ja, dáár doe ik het voor.”
En of dat nu is bij een afsluitende presentatie, een reflectie in de klas of een kort gesprek na de les – voor Annemieke zijn het die kleine momenten waarin ze voelt dat haar werk ertoe doet. “Ik ben dan gewoon dankbaar dat ik even mee mocht lopen in iemands professionele reis. En dat ik heb kunnen bijdragen aan groei. Dat is toch het mooiste wat er is?”
Annemieke Epema
docent opleiding Middenmanagement PO, VO en MBO