‘Ik wil het leven terugbrengen in de plantenteelt’
Frank van der Helm, nieuwe associate lector Levende Plantenteeltsystemen
Wie een bezoek brengt aan een tuinbouwkas, stapt als het ware in een nieuwe biotoop. Een plek waar de paprika’s, tomaten of rozen strikt gescheiden opgroeien van andere levensvormen, die mogelijk een bedreiging vormen. Frank van der Helm wil als nieuwe associate lector Levende Plantenteeltsystemen , onderdeel van Integrale Voedsel- en Productieketens, werken aan stabiele biodiverse ecosystemen voor de productie van voedsel en bloemen. “Ik wil het leven terugbrengen in de tuinbouw.”
De tuinbouw zit in turbulent vaarwater. Door allerlei internationale ontwikkelingen is het steeds lastiger voor ondernemers om hun huidige economische model in stand te houden. Denk aan steeds strengere eisen rond gewasbeschermingsmiddelen, emissie van stikstof, fosfaat en CO2 en stijgende energieprijzen. Dit maakt Frank van der Helm , zelf zoon van een tuinbouwer, niet pessimistisch. Integendeel. “De uitdagingen in de tuinbouw bieden een uitgelezen kans om nieuwe kennis en technologie toe te passen. Het kan gaan om hightech toepassingen, zoals automatisering, robotisering en sensortechnieken, maar ook om nieuwe kennis over plantweerbaarheid, ecosystemen, moleculaire biologie en biochemische technologie.”
Een gewas staat een stuk sterker als je het laat groeien in een ecosysteem met een grote diversiteit aan levende organismen.
Naar een systeem van weerbaar telen
Als associate lector wil Frank van der Helm de verstoorde ecologische balans in de tuinbouw herstellen. “Een gewas staat een stuk sterker als je het laat groeien in een ecosysteem met een grote diversiteit aan levende organismen. Er zijn veel meer organismen die kunnen bijdragen aan de gezonde productie van het gewas dan ziekten en plagen.” Deze benadering wordt ook wel weerbaar of biologisch telen genoemd.
Biodiversiteit versterken en rendabel produceren
“Biologische teelt of ‘organic’ is nu toch nog een niche in de tuinbouw, maar daar gebeuren wel heel interessante dingen”, vindt Van der Helm. “Door die kennis en kunde te combineren met nieuwe wetenschappelijke inzichten en nieuwe technologie, denk ik dat we levende teelsystemen kunnen ontwerpen als evenwichtige ecosystemen. Op die manier ontstaat een tuinbouwsector waarin telers de biodiversiteit versterken en rendabel produceren. Wat ik ook hoop is dat er zo weer plek is voor jonge ondernemers die kleinschalige bedrijven opstarten. Werken in de tuinbouw is toch meer dan een beroep, het is een levenswijze. Op deze manier wil ik tweeledig het leven terugbrengen in de tuinbouw.”
Onderzoek, onderwijs en voorlichting
Met onderzoek, onderwijs en voorlichting hoopt Frank van der Helm bij te dragen aan, wat hij noemt, de ecologisering van de tuinbouw. “Binnen het lectoraat lopen al verschillende onderzoeksprojecten. Bijvoorbeeld gericht op de biologische kwaliteit van de bodem en op het toepassen van circulaire meststoffen als alternatief voor kunstmest. Ik heb meegeschreven aan een projectvoorstel over natuur-inclusieve tuinbouw waarvan ik hoop dat het gehonoreerd wordt door NWO.”
We zitten heel dicht op de praktijk. Bij hbo-onderzoek en onderwijs werken we zo veel mogelijk samen met bedrijven.
Jonge professionals opleiden
Frank van der Helm was acht jaar docent-onderzoeker bij Hogeschool Inholland en zal blijven lesgeven. “Dat geeft me energie. Bovendien is onderwijs belangrijk om de tekorten aan hbo-professionals in de tuinbouw op te vullen. Jonge professionals zullen meewerken aan de transitie waarin de tuinbouw zich bevindt. Ik wil hun zoveel mogelijk kennis en vooral ook inzicht meegeven. Door mee te werken aan onze onderzoeksprojecten doen studenten al vroeg ervaring op met de complexiteit van onze tuinbouwproductiesystemen. Later, in de beroepspraktijk, kunnen ze daarnaar handelen.” Met voorlichting richt Frank van der Helm zich met name op de bedrijfsadviseurs, die een belangrijke rol hebben in de koers die ondernemers kiezen. “Als zij de basis kennen van weerbaar telen, kunnen ze daar ook goed over adviseren.”
Combinatie van praktische en theoretische kennis
Dat onderzoek, onderwijs en voorlichting zo vervlochten zijn, is het fijne van het werken in het hoger beroepsonderwijs, vindt Frank van der Helm . “We zitten heel dicht op de praktijk. Bij hbo-onderzoek en onderwijs werken we zo veel mogelijk samen met bedrijven en onderzoekers. En oud-studenten zie ik overal in de sector terugkomen; als ondernemer, als teeltspecialist of als adviseur. Ik dank veel aan mijn praktische achtergrond. De combinatie van praktische en theoretische kennis maakt dat je echt snapt wat er bij de productie in de tuinbouw gebeurt.”