Jürg Thölke, nieuwe lector Authentic Leadership
‘Leiderschap is van iedereen’
We staan als maatschappij voor grote complexe opgaves. Ook op organisatie- en persoonlijk niveau lopen we tegen ingewikkelde vraagstukken aan. Het onderwijs bereidt studenten voor op dit soort uitdagingen. “Hiervoor is een kijk op leiderschap en ‘bege-leiderschap’ nodig waarin het vermogen centraal staat om vanuit authenticiteit te verbinden”, zegt lector Authentic Leadership Jürg Thölke. Hoe? Dat is volgens Thölke de uitdaging van zijn nieuwe onderzoekslijn.
“Het is heel fijn dat ik de komende jaren mag werken aan het thema authentiek leiderschap”, zegt Thölke. “Maar ik ga niet eventjes vertellen wat leiderschap is. De onderzoekslijn is vooral een plek om samen te leren en te onderzoeken. Het gaat om de kunst van het nog niet weten. Daar is durf voor nodig. Het is best spannend de wijsheid van de groep te benutten. Hierin ligt mijn kracht en interesse: het laten ontstaan van de juiste omgeving van co-creatie. Beschouw die vorm van samenwerking gerust als een uitnodiging.”
Leiderschap als activiteit
Recent onderzoek benadrukt het belang van persoonlijke en spirituele ontwikkeling van leiders. Ze worden gezien als de belangrijkste instrumenten in de groep. Leiders ‘nieuwe stijl’ hebben een gematigd ego en ‘gerijpte’ persoonlijkheid. Het belang van de groep stellen ze voorop. Ze zijn daarin een voorbeeld voor anderen. Thölke kan zich hierin best vinden. “Maar het lastige aan deze visies is dat ze zich concentreren op individuen, ze stellen het ‘ik’ voorop. We leven echter in een netwerk van inter-afhankelijkheden. Goed leiderschap en goed volgerschap gaan hand in hand. Leiderschap is geen functie, maar een scheppende, dienende activiteit in een groep of netwerk, onafhankelijk van positie.”
Groep gorilla’s
Thölke haalt een video aan op YouTube. Een groep gorilla’s in de jungle wil een weg oversteken. Het volwassen mannetje, de silverback, gaat de groep voor. Verderop staat een vrachtwagen die wacht om door te rijden. Het mannetje gaat in het midden van de weg staan tot de groep veilig de overkant heeft bereikt. “Wie of wat is hier nou werkelijk in de ‘lead’?”, zegt Thölke. “We associëren de silverback al snel als de grote beschermheer. De kunst is om anders te leren kijken. De gorilla’s voegen zich allemaal vanuit hun positie naar de onzichtbare wetten van de groep. Ze tonen daarmee een vorm van authentiek leiderschap. Dat doen ook de moeders die de kinderen mee over de straat dragen.” Al deze apen zijn authentiek maar niet autonoom. Geen gorilla die zich afvraagt ‘wil ik wel wat we nu doen?’ “Wij mensen hebben echter bewustzijn”, zegt Thölke. “Daarbij hoort de verantwoordelijkheid om te onderzoeken welke onderliggende wetmatigheden wij automatisch gehoorzamen en willen gehoorzamen.”
Kans voor creatieve sector
Thölkes hoopvolle boodschap is dat leiderschap in en tussen iedereen zit. “We kunnen het leren. Durf om creatief te experimenteren, liefst met nieuwe vormen van samenwerken en onderzoeken. Vormen die angst reduceren en vertrouwen scheppen. Insluiten in plaats van uitsluiten.” Volgens Thölke ligt hier een kans voor professionals van de creatieve sector om bestaande denk- en doepatronen te doorbreken en de creatieve bron van mensen aan te boren. “Gelukkig ontstaan overal in en rond Inholland nieuwe interessante initiatieven. Bijvoorbeeld rond nieuwe vormen van toerisme, nieuwe producten en productieprocessen, duurzaamheid, eenzaamheid, armoede, inspirerende events of manieren om vreedzaam samen te leven.”
Partnerschappen aangaan
Wat de toekomst brengt, weten we niet. “Daarom kun je je als bege-leider nauwelijks meer verschuilen achter ‘het weten’”, zegt Thölke. “Dit is een kans om de echte kunst van het begeleiden te herontdekken. Echte partnerschappen aan te gaan met studenten, werkveld, docenten, onderzoekers. Juist dat wil ik in mijn onderzoek doen. Ontmoetingsruimtes creëren om over authentiek leiderschap en bege-leiderschap leren. En op zoek gaan naar antwoorden op de vraag ‘hoe wel?’.”