Nynke Bos houdt lectorale rede over technologie in het onderwijs
‘Blended learning is geen doel maar een middel’
Op woensdag 6 april sprak Nynke Bos haar lectorale rede uit, zowel voor publiek bij Hogeschool Inholland Den Haag als toehoorders online. Blended dus, geheel conform het thema dat ze besprak: blended learning. Een onderwerp waarover veel over wordt gepraat. Maar volgens de lector Teaching, Learning & Technology komt het nu vooral aan op weloverwogen implementatie. “Daarbij is blended learning geen doel maar een middel om doelstellingen zoals activeren, differentiëren en personaliseren mogelijk te maken.”
Lucas Rurup, directeur van het Domein Onderwijs & Innovatie, leidde de lectorale rede enthousiast in. “We willen samen leren, over grenzen heen. Hoe doen we dat in verschillende contexten? Deze rede gaat daarbij helpen. Het geeft praktische handvatten voor onderwijsontwerpers en een vergezicht voor opleidingen. Ik heb zelf onderwijskunde gestudeerd en vond het heerlijk om de rede door te lezen.”
De rede geeft praktische handvatten voor onderwijsontwerpers en een vergezicht voor opleidingen.
Veel praten, weinig doen
Blended learning, de term valt continu in onderwijsland. “We hebben het er al jaren over”, begint Nynke haar rede. “We praten veel maar doen te weinig. Hoe komt dat?” Ze constateert dat de definitie van blended learning niet eenduidig is vanwege de verschillende verschijningsvormen die samenhangen met de verschillende doelstellingen die je met blended learning kunt nastreven. En dat bemoeilijkt de discussie.
Doelstellingen blended learning
Nynke onderscheidt zes doelstellingen. “Je kunt studenten online actief met studiestof aan het werk zetten. Of je intensiveert het fysieke onderwijs, bijvoorbeeld door vooraf kennisclips te sturen zodat de contacttijd daarna voor andere zaken kan worden benut. Je kunt het onderwijs ook flexibiliseren, zodat studenten meer keuzevrijheid heeft in waar, wanneer en in welk tempo die leert. Je kunt differentiëren: studenten krijgen verschillende inhouden of leerroutes aangeboden. Of je gaat een stap verder door onderwijs te personaliseren en te focussen op individuele leerroutes. Tot slot kun je in virtuele omgevingen levensechte situaties oefenen.”
De personal learning environment is de verbindende factor waarmee de student volledig de regie heeft en bepaalt welke tools die gebruikt om te leren.
Geen doel, wel een middel
“Blended learning is geen doel op zich maar een middel om een van de zes doelstellingen te bereiken”, benadrukt Nynke. “Heb je die doelstelling scherp, dan kun je nadenken over het ontwerp.” Over het ontwerpen van blended learning is inmiddels een bibliotheek vol geschreven. “En toch blijft de implementatie achter. De implementatie is dan ook het grootste vraagstuk.”
Nadelen van best practices
Volgens Nynke moeten instellingen bij de implementatie niet te veel varen op best practices. “Het risico is dat het leidt tot kopieergedrag en dat er te weinig rekening wordt gehouden met de eigen specifieke context. Daarnaast krijgen tegenvallende effecten in best practices te weinig aandacht of zijn best practices zo groots en meeslepend dat ze demotiverend werken.” Voor de implementatie van blended learning is een institutionele aanpak in elk geval wel verstandig, stelt Nynke. “Niet alle ballen op de docent, maar onder meer ook een beleidsmatige inbedding en een technische en onderwijskundige ondersteuning.”
Ik kijk uit naar de ontdekkingsreis waarin we hybride leeromgevingen gaan implementeren. Gewoon doen en terwijl je het doet ervan leren.
Wicked problems aanpakken
Van klimaatverandering tot multiculturele integratie en van armoede tot voedselveiligheid: Nynke benoemt enkele wicked problems die vragen om een multidisciplinaire aanpak. “Studenten leren dit in hybride leeromgevingen, living labs waarin ze bij voorkeur met partners uit het werkveld aan de slag gaan met authentieke vraagstukken uit de praktijk. Het is het onderwijs van de toekomst dat we met technologie eenvoudiger, beheersbaar en navolgbaar kunnen maken.”
Seamless personal learning environment
Wie een écht hybride leeromgevingen opzet, komt zogeheten seams tegen, grenzen tussen fysiek en online, tussen werkveld, school en privé, tussen formeel leren en informeel, zoals het bekijken van YouTube-filmpjes. “Mooi zou zijn om tot seamless learning te komen, waarbij de student een continue leerervaring heeft ondanks de verschillende contexten waarin die zich beweegt. Zijn of haar personal learning environment, de PLE, is daarin de verbindende factor waarmee de student volledig de regie heeft en bepaalt welke tools die gebruikt om te leren. De vraag hoe we tot zo’n PLE kunnen komen, staat centraal in het onderzoeksprogramma van mijn lectoraat.”
Ik zet me in om de dialoog in docententeams over onderwijsvernieuwing op gang te brengen.
Strategie van Inholland
Het enthousiasme van domeindirecteur Lucas vóór de rede deelde Bart Combee erna. De bestuursvoorzitter memoreerde aan het feit dat zowel hij als Nynke anderhalf jaar geleden bij Inholland aantrad. “Het was in de tijd dat we ons afvroegen hoe we het onderwijs na corona nog beter kunnen maken. Dat is mijn en jouw agenda. Met hybride leeromgevingen en authentieke beroepstaken raak je de strategie van Inholland. Ik kijk uit naar de ontdekkingsreis waarin we hybride leeromgevingen gaan implementeren. Gewoon doen en terwijl je het doet ervan leren.”
Officiële installatie
Met de overhandiging van een sculptuur werd Nynke officieel geïnstalleerd als lector. Bart liet de uitreiking over aan Hans Smeele, beleidsadviseur bij het Domein Gezondheid, Sport & Welzijn. “Ik zet me in om de dialoog in docententeams over onderwijsvernieuwing op gang te brengen. We gebruiken daar gesprekskaarten voor om een meer activerende blend in het onderwijs te krijgen.”
Wil je de lectorale rede terugkijken of er meer over lezen? Bekijk dan de livecast of download de publicatie Vloeiend over grenzen heen. Technologie als verbinder van leerprocessen van Nynke Bos.