Op zoek naar tools om voedselverspilling te verminderen
Het is niet alleen zonde om goed voedsel ongebruikt weg te gooien. Voedselverspilling draagt ook in grote mate bij aan klimaatverandering. Wat kunnen bedrijven daartegen doen? Lectoren, docenten én studenten van Hogeschool Inholland zetten hun tanden in dit vraagstuk met het project Voorkomen Voedselverspilling in de Keten. Het onderzoeksproject is opgezet om inzicht te krijgen in de hoeveelheid en oorzaken van voedselverspilling in de keten en om oplossingen te ontwikkelen die voedselverspilling voorkomen.
Het voorkomen van voedselverspilling is een van de duurzaamheidsdoelstellingen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Het streven is om voedselverspilling in 2030 wereldwijd te halveren ten opzicht van 2015. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft dit ook in het beleid opgenomen. Samen met Regieorgaan SIA, dat onderzoek van hogescholen ondersteunt, is het ministerie aanjager van het project.
Er is aan de voorkant van de keten weinig kennis over de aard en mate van voedselverspilling. Het project richt zich dan ook eerst op het ontwikkelen van een monitoringstool om de voedselverspilling te meten. Woody Maijers, lector Integrale Voedsel- en Productieketens en projectleider bij Inholland: “Om de voedselverspilling te verminderen, moet je eerst in kaart brengen wat de verliezen zijn en waar in het bedrijfsproces dit gebeurt.”
Extra vliesje om de avocado
Wendy van Vliet, projectleider voedselverspilling bij het samenwerkingsverband Greenport West-Holland, constateert dat in de keten onvoldoende kennis is in de mate van voedselverspilling. Greenport is een van de betrokken organisaties bij het project Voorkomen Voedselverspilling. Ze merkt dat een groeiend aantal bedrijven bezig is met innovatieve oplossingen om voedselverspilling te voorkomen. Een voorbeeld is het extra vliesje om de avocado om deze langer houdbaar te maken. Of om reststromen te verwaarden tot veevoer of nieuwe producten. Maar belangrijker is volgens haar de vraag: hoe voorkomen we die reststromen? “Dat veel verspilling plaatsvindt bij de productie, handel en transport, dus aan de voorkant, daarover is nog maar heel weinig bekend”, aldus Wendy.
Dat er veel verspilling plaatsvindt bij de productie, dus aan de voorkant, daarover is nog maar heel weinig bekend.
Student-onderzoekers
Juist omdat veel bedrijven zich niet bewust zijn van hun eigen verspilling is de eerste fase van dit onderzoek het achterhalen van de oorzaken. Studenten, docenten en lectoren van Inholland werken daarvoor samen met andere hogescholen en een aantal bedrijven uit de AGF-, zuivel- en vleesketen. Woody: “Pas als we kunnen vaststellen waar in de keten en in welke mate de verspilling plaatsvindt, kunnen we interventies inzetten om voedselverspilling te verminderen en te voorkomen.”
Holistische visie
Ongeveer 39% van de totale verspilling vindt plaats in de productieketen: bij boeren, telers, productverpakkers en –verwerkers, en tussenhandelaren. Volgens Wendy speelt ook het systeem waarin we gevangen zitten mee. “Dat is puur gericht op het maken van winst tegen zo laag mogelijke kosten. Ik denk juist dat het goed is om op een meer holistische manier te kijken naar hoe wij grondstoffen gebruiken: gebruik alleen wat je nodig hebt. Dat betekent ook dat je je concentreert op de minder mooie producten, die zijn net zo lekker!”
Kennis implementeren in actueel onderwijs
Voor studenten, maar ook voor docenten biedt dit project mogelijkheden om actief mee te doen aan onderdelen die ze interessant vinden of waarin ze zich willen professionaliseren. Wendy: “Zien en ervaren is nodig om bewust te worden. Door dat te leren in de opleiding nemen studenten die inzichten mee naar de bedrijven. We hopen dat ze daar ook kritische vragen stellen!”
Als afgestudeerde moet je kennis hebben en weten welke onderzoekstechnieken kansrijk zijn. Dat kunnen instrumenten zijn, maar ook ‘soft skills.
Praktijkvoorbeelden
Met dit onderzoeksproject komt veel kennis beschikbaar dat geïntegreerd kan worden in het onderwijs. Woody: “Die kennis moet niet op de plank blijven liggen. Daarom is het zo belangrijk dat de docenten erbij betrokken zijn. Zij kunnen de kennis direct implementeren in actueel onderwijs.”
Ook de praktijkvoorbeelden uit dit project kunnen direct deel uitmaken van het onderwijs. “We willen dat studenten na hun opleiding een directe bijdrage kunnen leveren aan de uitdagingen die ze tegen zullen komen”, zegt Jenny Abbenbroek, docent marketing bij Inholland en als projectmanager betrokken bij het project Voorkomen Voedselverspilling in de Keten. “Als afgestudeerde van de opleidingen Tuinbouw & Agribusiness en Food Commerce & Technology moet je kennis hebben en weten welke onderzoekstechnieken kansrijk zijn.”
Soft skills
Die onderzoekstechnieken kunnen volgens Jenny instrumenten zijn, maar ook ‘soft skills’ om een schakel in de keten mee te krijgen. Ze vindt het belangrijk dat studenten uitdagend en actueel onderwijs krijgen dat bijdraagt aan hun vaardigheden die ze nodig hebben voor het bedrijfsleven.“ Daarmee leveren de studenten ketenbreed een maatschappelijke bijdrage aan het voorkomen van voedselverspilling in de verschillende sectoren.“
https://www.noordhoff.nl/webshop/product/zo-onderneem-je-circulair-in-food-9789001011819