Persoonsvorming in het basisonderwijs: knipoog geven of je hoofd schudden

Wie je bent, welke eigenschappen, rollen en waarden bij jou passen, is iets wat voortdurend gevormd wordt. Bij kinderen in de basisschoolleeftijd wordt dat met name gevormd door grotere en kleinere ervaringen binnen het gezin, de (sport)clubs en de school. Die school is een belangrijke plek, omdat kinderen daar veel tijd doorbrengen en veel andere kinderen ontmoeten.

Als leraar ben je een belangrijke factor in hun persoonsvorming, de vorming van het zelf. Maar in hoeverre zou een basisschool de persoonsvorming van kinderen actief voor haar rekening moeten nemen?

Voorstanders willen persoonsvorming vastleggen in een apart doeldomein met leeropbrengsten en onderwijsuitkomsten; tegenstanders vinden juist dat persoonsvorming niet gezien moet worden in termen van doelmatigheid en rationaliteit, maar iets wat erkend moet worden als iets wat voortdurend en onbewust gebeurt.

Peter Elshout en Mascha Enthoven onderzoeken een derde pad: ook zij zien persoonsvorming als proces zonder doelen en toetsing, maar als natuurlijk proces, ingebed in de interactie tussen het kind en de leraar. En daar kan een leraar volgens hen zeker op sturen.