Ruim baan voor biodiversiteit in de Amsterdamse Sluisbuurt

De Amsterdam Green Campus van de Universiteit van Amsterdam, waar Hogeschool Inholland partner van is, organiseerde onlangs vanuit de studio van Inholland Diemen het online symposium ‘biodiversiteit en de leefomgeving’. Tijdens het panelonderdeel met onder meer Inholland-collegevoorzitter Bart Combée werd een directe relatie gelegd met de stadsontwikkeling van de toekomstige wijk Sluisbuurt op Zeeburgereiland in Amsterdam, waar Inholland binnen enkele jaren een nieuwe campus realiseert: hoe geven we biodiversiteit een kans in de nieuwe Sluisbuurt in Amsterdam?

Presentator Niek Persoon, directeur van de Amsterdam Green Campus en voormalig manager van Inholland Life Sciences & Chemistry, heeft zich voor de gelegenheid uitgedost (mét pruik!) als ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt (1769-1859), ‘de uitvinder van de natuur’. Reden: we maken vandaag een reis, een ontdekkingstocht. Humboldt heeft een groot aantal onbekende gebieden in kaart gebracht en daarmee als voorbeeld gediend voor veel mensen.

Woest en ledig
Bart Combée, collegevoorzitter van Inholland, en Patrick Huntjens, Inholland-lector Sociale Innovaties in het Groene Domein, nemen deel aan een panel, samen met senior ontwerper openbare ruimte Nina Kopp en stadsecoloog Geert Timmermans, beiden werkzaam voor de gemeente Amsterdam. Ze worden geïnterviewd door Rien van Tilburg, bestuursvoorzitter van het Clusius College, over de ontwikkeling van de toekomstige wijk Sluisbuurt op Zeeburgereiland, toegespitst op biodiversiteit. Momenteel een ‘woest en ledig’ gebied, verrijst daar straks een prachtige woonwijk, maar wel met een hoge woondichtheid. Rien is benieuwd hoe de gemeente erin slaagt om daar straks de biodiversiteit alle ruimte te geven.

1:09:09​ Paneldiscussie over de inrichting van de Sluisbuurt, 1:12:00​ het panel wordt voorgesteld, 1:13:10 Bart Combée

“We gaan de openbare ruimte zoveel mogelijk biodivers inrichten”, antwoordt Nina Kopp. “Daarnaast geven we projectontwikkelaars duidelijke eisen om het ook in hun projecten mee te nemen. We besteden in de openbare ruimte bijvoorbeeld veel aandacht aan water: aan twee kanten van het Zeeburgereiland komt een ecologische hoofdstructuur, een NNN-route (Natuurnetwerk Nederland, samenhangend netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden in Nederland - red). De westkant wordt ingericht voor bepaalde doelsoorten. Dat bevordert de ecologie en de biodiversiteit. Later gaan we bijvoorbeeld ook boardwalks op veilige afstand plaatsen zodat mensen kunnen zien wat er leeft en groeit in dat gebied.” Geert Timmermans geeft als mogelijke icoonsoorten voor het gebied de gierzwaluw (vanwege de hoogbouw), de vleermuis, de huismus, en in de wateren zou hij heel graag de otter zien, “als kers op de taart”.

Maatschappelijke impact
Inholland wordt een van de eerste bewoners van de Sluisbuurt. Hoe kan de hogeschool bijdragen aan de leefbaarheid en leefomgeving van de Sluisbuurt? “Wij voelen ons heel erg betrokken bij dat gebied”, vertelt collegevoorzitter Bart Combée enthousiast. “Niet alleen omdat we gebruiker zijn, maar ook vanwege onze visie op onderwijs: wij leveren graag onze bijdrage aan het oplossen van allerlei maatschappelijke kwesties. Dankzij onderzoek doen we nieuwe inzichten op over de praktijk, waar niet alleen onze studenten iets van opsteken, maar waarmee we tegelijkertijd een maatschappelijke impact hopen te hebben. Daar wordt iedereen beter van. Het leuke is dat we, door na te denken over onze eigen huisvesting in die Sluisbuurt, direct een bijdrage leveren aan de ontwikkeling daarvan. We doen dit op een zo transdisciplinair mogelijke manier, dus we kijken niet alleen naar de noodzakelijke toepassingen in zo’n gebied, maar ook naar gezondheid, duurzaamheid, circulariteit, economie en sociale structuur. Dus je denkt mee over de ontwikkeling van zo’n buurt, terwijl je er tegelijk ook deel van uitmaakt.”

Vanuit SLUISlab Inholland, tijdelijk gehuisvest in Nautilus op Zeeburgereiland, werken onderzoekers en studenten intensief samen met (toekomstige) buurtbewoners, lokale bedrijven en de gemeente Amsterdam aan placemaking-concepten om de Sluisbuurt nu al aantrekkelijk en leefbaar te maken. Ook lector Patrick Huntjens betrekt toekomstige buurtbewoners bij activiteiten met betrekking tot sociale innovaties in het groene domein. “Wij leren onze studenten – de toekomstige professionals – om vanuit een systeem te denken. Dus: hoe hangt alles met elkaar samen? Dat levert ook win-winsituaties op. Bijvoorbeeld in de vorm van multifunctioneel ruimtegebruik.”

Relatie tussen mens en natuur
“De groenblauwe infrastructuur (natuurlijke en halfnatuurlijke landschapselementen als onderdeel van een stedelijk gebied – red) is een enorme kans voor de Sluisbuurt”, concretiseert Patrick. “Natuurontwikkeling en recreatie kunnen prima samengaan met wateropslag of productie van energie of voedsel; tegelijkertijd heb je de kans om de sociale cohesie en de relatie tussen mens en natuur te bevorderen, bijvoorbeeld met buurtinitiatieven die zich richten op een stadstuin of gemeenschappelijk beheer van de openbare ruimte. Daarbij stimuleren we studenten om erover na te denken hoe je bevolkingsgroepen met uiteenlopende sociaaleconomische achtergronden met elkaar in verbinding brengt.” Rien concludeert dat, na het horen van al deze plannen, de belangstelling om in de Sluisbuurt te gaan wonen vast enorm toegenomen is!