Studiekeuze wordt té belangrijk gemaakt
HRM & Persoonlijk Ondernemerschap en de Kracht van verbinding #1
De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt gaan ontzettend snel. Wat je vijf jaar geleden leerde tijdens een opleiding, is vaak alweer verouderd. Hoe kies je dan een studie als leerling, geholpen door je ouders en mentor?
Aan de hand van de ervaring van Manon van Beelen, docent Engels en mentor havo 5 op het Melanchthon Bergschenhoek, passeren de belangrijkste conclusies uit onderzoek over studiekeuze de revue. Deze resultaten staan in onderzoeksmodule 1: Van ladder naar klimrek, geschreven door Jeany van Beelen-Slijper en Petra Biemans, respectievelijk associate lector en lector HRM & Persoonlijk Ondernemerschap.
Leerlingen en ouders zien studiekeuze als gewichtig besluit
“Je gaat een tussenjaar nemen.” hoort Manon steeds vaker bij ons op school bij diploma-uitreikingen. Jongeren vinden het volgens haar moeilijk om op zo’n jonge leeftijd al een belangrijke keuze te maken. Dat komt door twee dingen: a) er is veel te veel keuze en b) ze zijn zo jong om iets definitief te kiezen. Hoewel zij nuanceert dat een studiekeuze in één keer goed moet zijn, blijft het kiezen voor veel leerlingen én hun ouders een gewichtig besluit. “De boodschap die ik hen mee wil geven is: maak geen verstandige keuze, maar maak een keuze die je gelukkig maakt. Wat vindt het kind leuk? Dat is een belangrijke graadmeter.”
Dit is wat ik moet gaan doen
Dat weet Manon uit eigen ervaring. Zij besloot Engels te studeren, omdat de vakken haar leuk leken. Ook ervaarde ze de fijne sfeer op de Universiteit Utrecht tijdens een meeloopdag. “Het matchte in een keer.” Haar omgeving was skeptisch: wat ga je worden dan? Ze trok zich daar niets van aan, want vanaf het eerste moment voelde de keuze goed. Nu ze zo’n tien jaar aan het werk is, weet ze dat dat klopt: “Je moet gaan ervaren en voelen en dan kom je verder. Daar ben ik van overtuigd."
Maak geen verstandige keuze, maar maak een keuze die je gelukkig maakt.
LOB als verplicht nummer
Daarom spoort ze haar leerlingen aan om sowieso ergens te gaan kijken. Een open dag bezoeken kan een bevestiging zijn van een verkeerde keuze of je komt iets tegen van wat je leuk vindt. “Als je thuis blijft zitten, kom je sowieso niet verder.” Van de havisten die ze begeleidt in hun studiekeuze weten sommigen precies wat ze willen en die gaan recht op hun doel af. “Met hen zijn de gesprekken heel leuk, want ze zijn enthousiast en doelgericht en ze kijken ernaar uit om klaar te zijn met school.
Het gros van de klas doet simpelweg de LOB-activiteiten (loopbaanoriëntatie en -begeleiding) en komt eruit qua studie. Een handjevol leerlingen komt er echt níet uit. Zij zien LOB als een verplicht nummer: ”Oh ik moet een verslag schrijven over een open dag.” Volgens Manon is de intrinsieke motivatie belangrijk voor een goed studiekeuzeproces.
Leerlingen hechten aan mening van ouders
Ze neemt het hen niet kwalijk. Ze probeert de ouders er zo veel mogelijk bij te betrekken, want in gesprekken met leerlingen merkt ze dat zij de bevestiging van hun ouders nodig hebben. “Ik adviseer ouders om zelf te beginnen over studiekeuze en oriënteren, ook al praat hun kind er thuis niet over. Bied aan om mee te gaan naar open dagen bijvoorbeeld.”
In mijn ogen is het beter dat je stopt en verder gaat kijken dan dat je blijft ploeteren en geen succeservaringen hebt.
Aanvullend is een conclusie uit het onderzoek dat degenen die nauw betrokken zijn bij het keuzeproces, zoals ouders, mentoren of loopbaanbegeleiders, nog vaak verouderde beelden van beroepen of beroepssectoren hebben. Dit kunnen zij ondervangen door een onderzoekende houding aan te nemen ten opzichte van beroepen: wat houdt het écht in?
Iedereen komt op z’n pootjes terecht
De angst om de verkeerde studie te kiezen, is groot weet Manon. Bij haar op school doen leerlingen soms lacherig over oud-leerlingen die zijn gestopt met hun studie. “Niet meteen de ‘juiste’ studie vinden, wordt gezien als falen. Dat maakt de keuze lastig en beladen. Bovendien, als oud-leerlingen na jaren terugkomen op school hebben ze allemaal wel iets gevonden. Na een mislukte studie of tussenjaar komen ook zij uiteindelijk op hun pootjes terecht. Maar wat is een jaar op een leven? In mijn ogen is het beter dat je stopt en verder gaat kijken dan dat je blijft ploeteren en geen succeservaringen hebt.”
Van ladder naar klimrek
Dit illustreert een belangrijke conclusie van de onderzoekers: een studiekeuze is niet voor altijd. Goed voorbereid zijn op de latere arbeidsmarkt betekent jongeren voorbereiden met de juiste basiskennis en de juiste vaardigheden én met een bewustzijn dat een leven lang ontwikkelen erbij hoort: een klimrek, geen ladder. Daarom, schrijven zij, is het belangrijk dat iedere leerling vanaf de eerste dag moet worden voorbereid op een leven lang ontwikkelen. De bereidheid en gelegenheid om te blijven leren is essentieel.
Do’s en dont’s
Tot slot geven de onderzoekers nog do’s en dont’s in studiekeuze. Bedenk sowieso: het komt wel goed! Hoeveel mensen doen uiteindelijk niet iets heel anders dan waarvoor ze zijn opgeleid? Wat je later wordt en hoe succesvol je daarin bent, heeft namelijk meer met je persoonlijkheid, gedrag, capaciteiten en doorzettingsvermogen te maken dan met je gevolgde opleiding. Succes met al jouw keuzes!
Do’s:
• Kijk niet alleen naar bekende beroepen, maar sta ook open voor onbekende beroepen
• Praat met anderen over jouw keuze-ideeën
• Ga kiezen door te ervaren, dan weet je pas echt of iets bij jou past
Dont’s
• Zoeken naar ‘De Perfecte Studie’ (die bestaat namelijk niet)
• Geen ‘plan B’ hebben (voor als je eerste keus niet lukt)
• Je uit het veld laten slaan als je niet meteen ‘goed’ kiest. Dat hoort er soms gewoon bij!