‘Wil je politieke betrokkenheid? Neem jongeren dan serieus’
Inholland onderzoekt: De belevingswereld van politiek en jongeren ligt mijlenver uit elkaar
Met de verkiezingen voor de deur doen politieke partijen verwoede pogingen om stemmen te winnen. Maar het is de vraag of veel jongeren hun stembiljet gaan verzilveren. Er is een flinke kloof tussen jongeren en de politiek en die kloof is groeiende. Hoe die kloof te dichten? Docent-onderzoeker Sietske Zweegman van Inholland-lectoraat Jeugd en Samenleving deed onderzoek. Foto: Josh Barwick on Unsplash
De opkomst bij verkiezingen is laag, en zeker in stadsdelen waar veel jongeren wonen met een migratieachtergrond en/of die praktisch zijn opgeleid. Sietske Zweegman onderzocht samen met de Universiteit van Amsterdam en het Kenniscentrum Ongelijkheid welke rol organisaties, bewonersinitiatieven en jongerenplatforms in Amsterdam kunnen spelen om jongeren meer politiek betrokken te maken. Het is volgens Sietske hard nodig. “De belevingswereld van de politiek en die van jongeren ligt mijlenver uit elkaar.”
Polarisatie en frustratie
Zo zegt een jongere in het onderzoek: “Ik heb niet gestemd en ben ook niet van plan te gaan stemmen, de politiek doet toch niets voor mij. De politiek luistert niet naar jongeren, ze doen niets mét jongeren en spreken jongeren nooit aan.” Volgens Sietske is deze uitspraak exemplarisch voor hoe veel jongeren zich voelen: in de steek gelaten en ongehoord. “Het risico is dat mensen steeds meer tegenover elkaar komen te staan. Het leidt tot polarisatie, maar ook tot oplopende frustraties over een gebrek aan representatie en erkenning. Je zag het bijvoorbeeld bij de avondklokrellen. Het was niet alleen tegen het coronabeleid, het kwam ook voort uit het gevoel dat ouderen belangrijker werden gevonden dan jongeren. Dit was hun manier om hun stem laten horen.”
Jongeren zijn vaak het begin van veranderingen, kijk maar naar de geschiedenis. Daarom is het des te belangrijker om ze serieus te nemen.
Een groot probleem, volgens Sietske, is dat jongeren zich niet serieus genomen voelen. “Neem de ervaring van een jongere die meehielp met het organiseren van een verkiezingsdebat. Een partijleider zegde meerdere keren af en uiteindelijk moest de jongere genoegen nemen met heel weinig tijd. Hiermee liet de politieke partij zien dit niet belangrijk te vinden, terwijl democratie alleen goed werkt als iedereen meedoet. Juist ook jongeren uit alle lagen van de samenleving. Jongeren zijn vaak het begin van veranderingen, kijk maar naar de geschiedenis. Daarom is het des te belangrijker om ze serieus te nemen.”
Beperkte kaders
Sietske twijfelt niet aan de intentie van de gemeente om jongeren bij de politiek te betrekken. “Maar de manier waarop dat gebeurt werkt vaak niet. Zo hebben we als onderzoekers een bijeenkomst bijgewoond waar alle partijen aanwezig waren, behalve de jongeren, terwijl het juist om hen ging.” Wat ook speelt is dat jongeren zich maar in beperkte kaders politiek mogen uiten. “Denk bijvoorbeeld aan een jongerenraad met voorzitter en notulist. Dat is handig, want dat past in de structuur die er al is. Jongeren die bijvoorbeeld hun zorgen uiten tijdens een InstaLive-sessie, hebben ook een politieke boodschap, maar die past niet in de bestaande structuur.”
Wederzijds respect
Wat Sietske betreft zijn politici en beleidsmakers aan zet. “Het is belangrijk om écht te luisteren. Niet te snel oordelen, maar je verdiepen in de belevingswereld van jongeren.
Jongerenwerkers en docenten zijn daarbij de sleutel. Zij hebben de contacten, weten wat er leeft en wat er speelt, én zij hebben het vertrouwen. In deze tijd moeten zij juist met jongeren het gesprek over politiek voeren. Zeker omdat uit ons onderzoek blijkt dat jongeren het wel leuk vinden om te praten over politieke thema's die directe invloed hebben op hun leven.”
Het is belangrijk om écht te luisteren. Niet te snel oordelen, maar je verdiepen in de belevingswereld van jongeren.
Toch is er een lange adem nodig om jongeren politiek betrokken te krijgen. “Dit fix je niet even vlak voor de verkiezingen”, weet Sietske. “Het is een relatie die je langzaamaan moet opbouwen. Met wederzijds respect. Jongeren willen geen poppenkast of dubbele agenda’s. Zij voelen aan of iemand oprecht is, of dat iemand ‘iets’ komt halen. Eigenlijk moeten politici en beleidsmakers de rollen omdraaien. Ze moeten op hun handen gaan zitten en niet gelijk iets doen, maar eerst simpelweg oprecht en met interesse luisteren.”