Stel diverse hulpbronnen beschikbaar voor de veerkracht van jongeren
5 april: Slotconferentie Ondersteuning Jeugd in Overgang naar Volwassenheid
Vroeg of laat bewandelen we allemaal het hobbelige pad naar volwassenheid. Wat we tegenkomen is voor iedereen anders maar voor elk van ons nieuw. Hoe vind je je weg en waar kun je terecht voor hulp? Wat zeggen jongeren daar zelf over? Met een breed consortium deed Hogeschool Inholland onderzoek naar de veerkracht van deze generatie. Tijdens de slotconferentie op 5 april komt de onderzoeksgroep met opvallende resultaten én aanbevelingen.
Geïnteresseerd? Meld je aan voor de slotconferentie.
“In de levensfase naar volwassenheid komen jongeren voor allerlei uitdagingen en moeilijkheden te staan”, zegt Roel van Goor, associate lector Jeugd en Samenleving. “Ze proberen los te komen van hun ouders, verkennen hun grenzen, maar willen wel gezien worden. Geen bemoeienis, wel aandacht. Maar wie houdt zicht en tot wie wenden zij zich voor steun? Dat is voor beleidsmakers en instellingen soms nog een blinde vlek.”
Veerkracht van jongeren
In 2017 startte het onderzoeksprogramma Ondersteuning Jeugd in Overgang naar Volwassenheid (OJOV). Met RAAK-PRO-subsidie van Regieorgaan SIA zoomden onderzoekers in op de leefwereld van jongeren van 16 tot en met 23 jaar in Amsterdam, Haarlem en Rotterdam. Hoe ontwikkelt hun leven zich? Waar lopen ze tegenaan? “We wilden vooral meer weten over de veerkracht van jongeren belicht vanuit hun perspectief”, zegt lector Femke Kaulingfreks van Jeugd en Samenleving. “Bij wie zeggen ze ondersteuning te vinden? Wat zijn hun hulpbronnen en hoe ervaren ze die? Daarmee kunnen we aanbevelingen doen voor professionals bij gemeenten, de sociaal-maatschappelijke ondersteuning en het onderwijs.”
Drie lectoraten, twee opleidingen
De lectoraten Jeugd en Samenleving, Dynamiek van de Stad en Empowerment en Professionalisering pakten het vraagstuk samen op met de drie gemeenten, kennis- en onderwijsinstellingen uit het hbo en mbo en partners in het werkveld. Ook de opleidingen Social Work en Pedagogiek waren betrokken.
Grote verschillen tussen jongeren
Een belangrijk onderdeel van OJOV was het kwalitatief onderzoek. De onderzoekers namen diepte-interviews af bij zo’n 150 jongeren met professionele ondersteuning uit verschillende leeftijdscategorieën. Dat leverde een breed geschakeerd beeld op volgens Van Goor. “Er zijn zulke grote verschillen tussen individuele jongeren dat je nauwelijks algemene conclusies kunt trekken. Hun steunsysteem is heel dynamisch. Welke hulpbronnen betekenisvol zijn voor jongeren hangt af van de uitdaging, eerdere ervaringen, toekomstbeeld en het moment.”
‘Kwetsbaar’ en zelfstandig
Eén algemeen beeld komt wel naar voren, benadrukt Van Goor: “Je ziet dat jongeren die een minder vanzelfsprekende route naar volwassenheid doorlopen, eerder bepaalde kwaliteiten ontwikkelen. Denk aan jongeren met een vluchtelingenachtergrond die voor veel zaken niet kunnen terugvallen op hun ouders. Zij worden gezien als ‘kwetsbaar’ maar leren ook juist eerder zelfstandig zijn.”
Optimistische kijk
Door de focus in het onderzoek op de veerkracht van jongeren komt ook een haast geruststellende conclusie bovendrijven. Waar professionals misschien de neiging hebben situaties te problematiseren, kunnen jongeren daar zelf veel relativerender naar kijken. “Bijvoorbeeld als jongeren tijdelijk geen vaste woon- of verblijfplaats hebben”, zegt Kaulingfreks. “Dan nog kunnen ze zeggen dat het goed met ze gaat. Want hun situatie kan ten opzichte van het verleden zijn verbeterd.”
Jeugdvriendelijke omgeving
Toch kunnen jongeren op allerlei vlakken problemen ervaren, ook daar waar volwassenen dat niet altijd verwachten. Daarom pleiten de onderzoekers voor een uitgebreid steunsysteem dat hen helpt hulpbronnen in te schakelen op momenten dat het nodig is. “We moeten een jeugdvriendelijke omgeving creëren waar vangnetten zijn”, zegt Van Goor. “Institutionele steun is daarbij heel belangrijk. Bijvoorbeeld van gemeenten om tijdelijke financiële schulden over te nemen zodat jongeren door kunnen met hun leven. Of toegang tot jeugdhulp in scholen. Maar denk ook aan monitoring door docenten, decanen en studieloopbegeleiders.”
Dinsdag 5 april slotconferentie
Op dinsdag 5 april vindt de slotconferentie plaats van OJOV. Het is een interessante bijeenkomst voor alle professionals die beleidsmatig of in de praktijk met en voor jongeren werken, zo ook voor toekomstige professionals: studenten van jeugdopleidingen die bovendien ook zelf jongvolwassen zijn. “We presenteren onze inzichten en aanbevelingen, gaan er in thematische workshops mee aan de slag en voeren een gesprek met het ministerie van VWS over plannen rond ondersteuning van jongeren”, zegt Kaulingfreks. “Ook presenteren we een praktische tool voor professionals om in gesprek met jongeren vanuit hun perspectief hun specifieke hulpbronnen in kaart te brengen. Daarmee kun je zonder oordeel in gesprek gaan en jongeren bewust maken van de hulpbronnen om hen heen.”
Ben je een (toekomstig) professional die vanuit beleid of de praktijk te maken heeft met jongeren? Meld je dan aan voor de slotconferentie van OJOV bij Hogeschool Inholland Haarlem. Je bent welkom op dinsdag 5 april van 12.45 - 17.30 uur. Deelname is gratis. Meld je aan.