Bruggen slaan in de ‘bubbelsamenleving’

Het lijkt alsof we allemaal in onze eigen bubbel leven en dat wordt versterkt door de coronacrisis. We zijn soms nog maar nauwelijks in contact met mensen die anders in het leven staan. Hoe komen we uít onze bubbel en ín gesprek met elkaar? “De creatieve industrie draagt direct en indirect bij aan de dialoog onder burgers”, zegt Joke Hermes, lector Inclusion and the Creative Industries bij Hogeschool Inholland. “Bijvoorbeeld via mediacontent. De vraag is nu: hoe ga je als creatieve professional het gesprek aan met de samenleving?”

Joke Hermes gaf haar visie hierop in de livecast van 9 maart van het Centre of Expertise for Creative Innovation (CoECI) bij Pakhuis de Zwijger. Onderzoekers, ontwerpers en experts uit het werkveld probeerden in deze uitzending samen de bubbelsamenleving te duiden en zochten naar creatieve methoden om deze te doorbreken.

Bruggen slaan en openingen vinden
“Niets bubbeligs is een mens vreemd”, vindt Joke. “Je moet mensen hun bubbels ook gunnen, want natuurlijk zoeken we omgevingen op waar we ons prettig voelen en waar we met gelijkgestemden optrekken. De kunst is dan ook om mensen bewust te maken van hun bubbel zonder ze eruit te jagen. En daarvoor is het noodzakelijk dat we leren hoe we bruggen slaan, openingen vinden en geïnteresseerd blijven in andere bubbels.”

“Vanuit de onderzoekslijn Inclusion and the Creative Industries bekijken we hoe de creatieve industrie kan bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke kwesties. Daarbij zoeken we creatieve methoden om degenen om wie het gaat zoveel mogelijk bij het onderzoek te betrekken. Het bruggen slaan als professional begint er dus al mee dat je denkt vanuit verbindingen, dat je het gesprek durft aan te gaan en dat je begrijpt dat het eigenaarschap van dat gesprek óók aan de andere kant ligt.”

Participatief publieksonderzoek
Onder meer met het Inholland-Sluislab richt Joke zich daarvoor op allerlei vormen van participatief publieksonderzoek. “Wat is er leuker dan als hogeschoolonderzoeker samen met studenten, bewoners en bijvoorbeeld lokale ondernemers experimenten uit te voeren om op nieuwe manieren in gesprek te komen? Zoals het programma Positive Provocations van Karel Koch, lead van het Sluislab, en lector Societal Impact Design Wina Smeenk: met een licht prikkelende stelling mensen op de pont aanspreken op maatschappelijke thema’s of reflecties op hun eigen gedrag.”

Een ander voorbeeld is de Mobiele Buurtkamer, het afstudeerproject van Communicatiestudent Emma Stoop: een lessenaartje waar mensen berichten en ideeën over de wijk kunnen achterlaten. “Het is coronaproof en staat buiten bij de Albert Heijn, dus daar komen mensen vanzelf langs. Fantastisch! Want zo komen ook eens de ‘unusual suspects’ aan het woord, de mensen die niet standaard naar de wijkvergaderingen gaan.”

Inholland-professionals
Als lector Media, Cultuur & Burgerschap wil ze professionals opleiden die ernaar streven content uiteraard ‘fit for purpose’ te maken, maar die het behalve economische waarde ook sociale en culturele waarde willen meegeven. Joke: “Dan krijg je professionals die reflexief zijn op wat ze zelf wel en niet kunnen, die zorgen dat het gesprek ontstaat en die bereid zijn om samen met betrokkenen oplossingen te vinden zonder dat ze denken iets ‘wel even te fiksen’. Emma Stoop ging op zoek naar methoden om contact te maken vóórdat je een plan of strategie uitzet en ze bracht communicatie tot stand op een niet-standaard manier. Met zo’n experimentele vorm breidt zij als het ware haar repertoire uit en dat neemt ze de rest van haar carrière mee. Ze weet voor altijd dat je ook contact kunt maken langs een andere route dan zenden, namelijk door de dialoog te zoeken en door bruggen te slaan.”

Meer over Jokes visie op dit onderwerp kun je teruglezen in het artikel waarin de livecast De 'bubbelsamenleving' in tijden van verkiezingen werd aangekondigd.