'Kijk door verschillen heen'
“Praten over inclusie is een trend, maar hoe handelen we ernaar? Wat hebben we nodig om niet meer te kijken naar huidskleur, religie, naam, kledingstijl? Laat je net als ik inspireren door de film Tarzan.”
“Ze lopen mijn kamer binnen en gaan zitten aan tafel. Op advies van hun studieloopbaanbegeleider kloppen deze twee studenten bij me aan. Ze zijn verdrietig: ‘In elke klas waar we nieuw komen, vragen medestudenten en docenten waar we oorspronkelijk vandaan komen. Terwijl we in Nederland zijn geboren.’ Door die steeds terugkerende vraag voelen ze zich niet helemaal thuis, terwijl Nederland hun thuisland is. Waarom krijgen ze deze vraag?”
Met de beste bedoeling en toch wringt het
“Ik realiseer me dat een simpele vraag uit belangstelling of een opmerking veel impact kan hebben. In dit voorbeeld doen zowel de vraagsteller, als de ontvangers hun best en toch wringt er blijkbaar iets. Het gaat hier niet om wie is er schuldig aan het wringende gevoel, maar om hoe kunnen we dat veranderen? Dat is waar inclusie, volgens mij, over gaat.”
Hoe handelen we inclusief?
“Om echt iets te veranderen, is het belangrijk om te weten wat we precies verstaan onder inclusie. Wij roepen het alsmaar en hoe harder we roepen, hoe meer ik erachter kom hoe groot het probleem is. Praten over inclusie is een trend, belangrijker is: hoe handelen we ernaar? Wat hebben we nodig om niet meer te kijken naar huidskleur, religie, naam, kledingstijl, enzovoorts? En hoe richten we het onderwijs daarop in, zodat het van begin af aan geen probleem is voor kinderen?”
Tarzan als inspiratie
“Ik stel voor dat we allemaal de verantwoordelijkheid nemen om iedereen als gelijkwaardig mens te zien. Niet meer en minder dan dat; alleen de mens met dat mooie hart. Daarbij denk ik aan een scène uit de film Tarzan, waarin hij verdrietig is, omdat de apenkinderen hem niet accepteren. Tarzan rent weg en moederaap vindt hem aan de oever van een rivier. Hij kijkt naar zichzelf in het water en plakt klei op zijn gezicht.”
“‘Waarom doe je dat?’, vraagt ze. ‘Ik ben zo anders’, antwoordt de jongen. ‘Dat ben je niet’, zegt moederaap met zachte stem. Vervolgens wijst ze Tarzan op zijn ogen, neus, oren, handen en hart. ‘We zijn precies hetzelfde’, concludeert moederaap terwijl Tarzan in haar armen kruipt voor een stevige knuffel.”
“Wij mensen zijn allemaal hetzelfde én we zien er anders uit. Voor iedereen ligt er een taak om in plaats van naar de verschillen te zoeken te kijken maar naar de gemeenschappelijke dingen. Dan is het bijvoorbeeld niet meer nodig om anoniem te solliciteren op een stageplek of een baan. Of om vrouwen en meiden lastig te vallen, omdat ze zich ‘te sexy' zouden kleden.”
“Die taak neem ik als moeder, docent, autochtoon, allochtoon, directeur, vrouw en dochter; altijd. Doe je mee?”
Ik krijg deze vraag ook gesteld, waar kom jij oorspronkelijk vandaan. In mij gaat er primair geen kortsluiting ontstaan waar gedachten als uitsluiting, huidskleur, discriminatie naar boven komen.
Ik ga in de belangstellende vraag mee en leg geduldig uit. Een geweldige bloemlezing volgt dan.
Degene die wel met bijbedoeling de vraag stelt valt dan direct door de mand.
Simpel voorbeeld van vorige week: Ik vertel verhalen over ons gedeeld slavernij verleden in het openluchtmuseum in Arnhem. Kreeg bijzondere vragen als; wat spreekt jij goed Nederlands en van een ander de opmerking dat wij dankbaar moeten zijn dat wij jullie uit Afrika hebben gehaald en jullie nu goed onderwijs krijgen.
Mijn kroeshaar werd niet spontaan recht. Ik ben rustig het gesprek aangegaan, toelichting gegeven. Met een verlicht hart heb ik ze uitgezwaaid.
Ben het roerend met je eens,maar als alles nog steeds een naam heeft,is er nog een aardige weg te gaan,maar we zijn op weg
Toevallig net een leuke chat sessie met een collega gehad over "Mens" zijn. Voor mij gaat het altijd om "Mens zijn". Niet alleen door de verschillen heen kijken, maar het verschil ook als een unieke toegevoegde waarde zien. Gelukkig hebben wij heel veel "mensen mensen" op Inholland rondlopen. Het is fijn als deze collega's op de voorgrond komen. Het onderwerp houdt ons zeker bezig. Helaas komt de discussie soms pas op gang als iemand zich niet welkom voelt. Wij kunnen als inclusieve hogeschool dit voor zijn door hier open en eerlijk over te praten en handvaten te geven voor het open gesprek.