Nieuwbouw Sluisbuurt Amsterdam: hbo-gebouw van de toekomst
Hoe ontwerp je een hbo-gebouw dat past in een tijd waarin het werk- en onderwijslandschap aan grote veranderingen onderhevig zijn? Welke functie kan zo’n gebouw voor zijn omgeving hebben? Job van Stralen van architectenbureau cepezed kan dat wel uitleggen. Samen met zijn ontwerpteam werkte hij als projectleider aan de vormgeving van de nieuwbouw van Inholland Amsterdam/Diemen: “Inholland vroeg ons om voor de Sluisbuurt het hbo-gebouw van de toekomst te ontwerpen en naar mijn mening zijn we daar, samen met alle stakeholders, in geslaagd.”
Buiten naar binnen
Inholland beoogt met het gebouw en alle onderwijs- en onderzoeksactiviteiten een innovatiegebied te creëren, een stralend middelpunt in de nieuwe wijk aan de oevers van het IJ. “Daarom hebben we iets bijzonders bedacht”, vertelt Job. “We halen buiten naar binnen, in meerdere opzichten: niet alleen door het groen en hoge ramen met een prachtig uitzicht op het water en het centrum van Amsterdam, maar ook door het openbaar toegankelijke bassin dat voor de hoofdingang ligt vloeiend door te laten lopen in het atriumlandschap in het gebouw. Je hebt trappen, pleintjes en bordessen waar je kunt eten, studeren, overleggen… Eigenlijk vind je daar alles om in een semiopenbare ruimte een kruisbestuiving te creëren voor studenten, docenten en externe relaties.”
De hele leeromgeving in het nieuwe gebouw stimuleert multidisciplinair werken. Dat gaat verder dan de eigen opleidingen: de laboratoria van de Life Sciences-opleidingen zullen worden gedeeld met het ROC van Amsterdam. Financieel gezien is dat maatschappelijk verantwoord, maar vooral leren studenten op verschillende opleidingsniveaus om daar met elkaar samen te werken, wat ze heel goed kunnen gebruiken als ze elkaar na hun studie in het beroepsleven tegenkomen. Verder komt er naast de entree ruimte voor horeca en andere functies die voor studenten, medewerkers, maar ook bewoners en bezoekers van de Sluisbuurt van meerwaarde zijn.
‘Smart building’
Een hbo-gebouw van de toekomst brengt met zich mee dat er behoefte is aan flexibel in te delen werk-, onderwijs- en instructieplekken. “Dat heeft niet alleen betrekking op scheidingswanden en andere bouwkundige elementen, maar ook op de installaties. Het gebouw wordt een ‘smart building’ waarin elke docent softwarematig het klimaat en licht in zijn lokaal naar eigen behoefte kan instellen. Bovendien kun je lokalen relatief gemakkelijk door de jaren heen vergroten of verkleinen waarbij je ook weer heel eenvoudig licht, zonwering en ventilatie aanpast naar de nieuwe afmeting”, legt Job enthousiast uit.
Podium
“Ik heb het aspect van flexibel indeelbare ruimtes kunnen toetsen aan een groep studenten Communicatie. Zij gaven aan dat ze over specifieke projectruimtes zouden willen beschikken die ze zelf in één week op maat kunnen maken voor het project waar ze aan werken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld behoefte hebben aan een podium waar ze hun eindproduct presenteren. Als we straks fysiek die ruimtes gaan definiëren, nemen we zeker deze input van de studenten mee!”
Groen gebouw
Voor buurtbewoners is het fijn als ze vanuit hun woontorens kunnen uitkijken op een groen gebouw dat niet al te groot oogt. “Het gebouw lijkt veel kleiner dan het is, door sprongetjes en huppeltjes in muren en daken, waarmee je vermijdt dat het één groot blok wordt. Daarnaast wilde de gemeente een groen dak met waterbuffering, terwijl wij en ook Inholland een energiezuinig gebouw wilden maken, nagenoeg energieneutraal. Dus eigenlijk hadden we bijna het hele dakoppervlak nodig voor zonnepanelen. Uiteindelijk hebben we een systeem bedacht om die panelen in de gevel op te nemen. Voor iedereen winst! De gemeente krijgt het groene dak en Inholland heeft ook echt wel een boodschap naar de omgeving dat wij heel duurzaam bezig zijn met een gebouw waar we energie opwekken, zon weren en daglicht en buitenventilatie binnenhalen. Dankzij het groene dak is nog veel zichtbaarder dat we een energievriendelijk, zuinig gebouw hebben. En reken maar dat het moeilijke puzzels waren… Ja, daar ben ik toch wel het meest trots op!”
Visie van studenten Communicatie
Tijdens het ontwerpproces kregen studenten Communicatie de opdracht om hun visie op het onderwijs en onderzoek van de toekomst uit te werken, en daarbij te laten zien hoe dat in de nieuwbouw van Inholland gestalte zou kunnen krijgen. Job was onder de indruk van de resultaten: “Een van de teams had een app bedacht met behulp waarvan de hele Sluisbuurt ruimtes kan boeken in het gebouw. Dus dan krijg je vanzelf de interactie met commerciële en culturele organisaties uit de buurt. Theaters belanden in collegezalen, commerciële bedrijven doen daar een pitch of lopen naar binnen om dezelfde lessen te volgen als studenten en startups vinden er hun eerste kantoorruimte. Zo blijft kennisdeling niet beperkt tot docenten en studenten.”
“Met behulp van het atrium, de route die door het gebouw heen slingert en living spaces stimuleren we het ontspannen, het ontmoeten en daarmee de informele kennisdeling, maar zorgen we er ook voor dat mensen zich thuis voelen. Ik herinner mij mijn eigen periode als student: je woont op je kamertje en je hebt je faculteit. Zo’n kleine studio kan soms best eenzaam zijn, dus dan is het wel erg fijn als dit als een tweede thuis voelt!”