Stadmakers en Inholland maken van Haarlem een mooiere plek

Initiatieven nemen om van je eigen straat, wijk of stad een mooiere plek te maken. Simpel gezegd is dat wat ‘Stadmakers’ doen. Op het Stadmakerscongres Haarlem kwamen inwoners en initiatiefnemers bij elkaar voor presentaties, inspiratie en ontmoeting. Vanuit Hogeschool Inholland Haarlem presenteerden meerdere domeinen projecten waarin hun onderzoekers, docenten en studenten het verschil kunnen maken.

Yvonne Leegwater, Kennismakelaar Praktijkbureau van het domein Business, Finance & Law, was vanuit Inholland betrokken bij de organisatie. “Stadmakers dragen bij aan oplossingen op grote thema’s als zorg, groen, voedsel en circulariteit. Hogeschool Inholland heeft zich als doel gesteld te werken aan een duurzame leefomgeving en veerkrachtige samenleving. Dat doen we onder meer door veel samen te werken met de beroepspraktijk én door onze studenten te laten werken aan actuele vraagstukken. Net als de Stadmakers werken we aan grote vraagstukken die om oplossingen vragen en proberen we dat op kleine schaal toe te passen, in dit geval in Haarlem.”

Verstrekkende gevolgen
Een mooi voorbeeld hiervan is het Living Lab Sustainable Fashion van de opleiding Business Studies. In dat lab wordt onderzoek gedaan naar nieuwe (houdbare) verdienmodellen voor één van de meest vervuilende industrieën ter wereld. Docenten Lisette Bakker en Tamara Schoon namen de bezoekers van het Stadmakerscongres mee in de verstrekkende gevolgen van ‘fastfashion’ en ‘lekker online shoppen’. “Er is zoveel nieuwe kleding dat we de hele wereldbevolking vijf jaar lang iedere dag een nieuw kledingstuk kunnen laten dragen. Daarmee jagen we grondstoffen er in een enorm tempo doorheen en dan hebben we het nog niet eens over het transport en de arbeidsomstandigheden.”

Ronduit indrukwekkend waren de filmpjes met tientallen meters hoge afvalbergen in onder meer Ghana en Chili. Lisette: “Door de toename van polyester, is de tweedehandskleding die naar andere landen gaat bij aankomst vaak al beschadigd of valt zelfs uit elkaar. Zo gaat er jaarlijks 60.000 ton kleding naar Chili, waarvan 85% clandestien op een dump eindigt. Het duurt 200 jaar voordat die polyester kleding is afgebroken. Of het wordt verbrand met alle rookvervuiling tot gevolg. Daartegenover zetten Lisette en Tamara dat er langzaam een transitie gaande is binnen de kledingindustrie. “Maar er moet ook iets gebeuren in consumentengedrag. Vanuit het Living Lab Sustainable Fashion  willen we studenten en burgers trainen en coachen om ‘changemaker’ te zijn.”

Creatieve oplossingen
De bezoekers van de workshop stelden vragen, deelden hun ervaringen en kennis en wisselden ideeën en gedachten uit om tot een oplossing te komen. Ook gingen zij actief aan de slag in de ‘stropdassen-challenge’. Op speelse en gestructureerde wijze werden zij geïnspireerd om tot creatieve oplossingen te komen voor hergebruik. Dat resulteerde in de meest uiteenlopende plannen, van het knopen van scheepstouw tot herbruikbare eetzakjes tot vloerbedekking tot isolatiemateriaal.

Ook bij de workshop ‘Heel Haarlem Hittebestendig’ werden de deelnemers aan het werk gezet. De introductie kwam hier van Ted van der Klaauw (docent Bouwmanagement & Vastgoed / Ruimtelijke Ontwikkeling, domein Techniek, Ontwerpen & Informatica). Hij vertelde hoe klimaatverandering zorgt voor hittestress, met name in de steeds meer versteende steden. Dit leidt ertoe dat steden veel meer warmte vasthouden dan de (groene) omgeving rondom de stad. Daardoor ontstaan lokale temperatuurverschillen van 3 tot 7 graden, met uitschieters tot wel 10 graden. In vakjargon: het Urban Heat Island-effect.

Meest versteende stad
Ted: “De trends die al decennia bezig zijn zetten door en nemen toe. Het wordt heter, droger en natter. Die laatste twee lijken met elkaar in tegenspraak, maar zijn beide waar. Als het regent is dat lang en hard, terwijl ook droge periodes langer duren en extremer zijn. Dat duurt soms wel maanden. Dus: mislukte oogsten, de natuur die hieronder lijdt en minder drinkwater. Ook overlijden er meer mensen, zijn er gezondheidsrisico’s en vinden dieren minder water.” Ted van der Klaauw vertaalde zijn verhaal met foto’s en voorbeelden naar Haarlem en omgeving. Zoals het snikhete stationsplein van ‘de meest versteende stad’ Haarlem waar nauwelijks bomen te vinden zijn. “Ook in Haarlem is op de hittekaart duidelijk zichtbaar dat de stad fors warmer is dan het buitengebied, in het bijzonder de binnenstad en de Waarderpolder.”

Voor dat laatste gebied mochten de deelnemers oplossingen bedenken. Bijvoorbeeld het toevoegen van meer schaduwplaatsen, het toevoegen en/of openhouden van ‘open zones’ voor de wind (een windcorridor), ruimte voor fietsers, onverharde parkeerplaatsen en meer groen in de vaak volledig versteende straten. Bij deze workshop waren mensen met veel kennis van de thematiek aanwezig, waaronder een strategisch beleidsadviseur van de gemeente, een gemeenteraadslid, een architect en een aantal betrokken burgers. Er werden gegevens uitgewisseld en de presentatie van Ted van der Klaauw werd opgevraagd om ook elders met deze thematiek aan de slag te gaan.

Toevoegen aan de stad
Tot slot presenteerde Creative Business zich op het congres. Frank Schoutens vertelde hoe de opdrachten die studenten tijdens die opleiding krijgen, ingezet kunnen worden voor allerlei partijen in de stad – van het verzorgen van videoproducties tot en met creatieve oplossingen op macro-, meso- of microniveau. Daar ontstonden, net zoals op de rest van de dag gebeurde, allerlei nieuwe contacten, netwerkjes en plannen – van vaag tot heel concreet. Reden genoeg voor Yvonne Leegwater om tevreden terug te blikken. “Verbindingen zoeken, letterlijk een plek hebben tussen de andere Stadmakers en kijken wat wij, met onze studenten, toe kunnen voegen aan stad en samenleving. Mooi om te zien hoe dat weer nieuwe dingen in beweging zet en onze studenten daarmee onderdeel worden van een nieuwe generatie die het echt beter wil en gaat doen in onze wereld – nu en morgen.”