‘Vraagstukken uit de verpleegkundige praktijk worden het vertrekpunt van mijn onderzoek’

Voor goede zorg komen vaak meerdere disciplines voor behandeling, begeleiding en ondersteuning om de hoek kijken. We spreken dan over netwerkzorg. Zo’n interdisciplinaire aanpak is ook belangrijk om mensen langer gezond te houden. Maar hoe organiseer je dit in een verkokerd zorglandschap? Harmieke van Os gaat zich daar als nieuwe lector Innovatie in de oncologische (netwerk)zorg op richten. Ze voert haar lectoraat deels uit bij Hogeschool Inholland en deels bij het Spaarne Gasthuis. “De vraagstukken uit de verpleegkundige praktijk worden het vertrekpunt van mijn onderzoek.”

Harmieke hoefde niet lang na te denken toen ze de kans voorbij zag komen voor het nieuwe lectoraat. “Na mijn rol als associate lector bij hogeschool Saxion wilde ik de stap zetten naar het lectorschap. En in mijn nieuwe functie komt mijn ervaring in de verpleegkunde, ziekenhuiszorg, in het onderwijs en onderzoek prachtig samen. Inhoudelijk is het lectoraat ook heel interessant omdat we kunnen werken aan uitdagingen waarvoor de zorg gesteld is: interdisciplinair samenwerken, preventie en innovatie.”

Netwerkzorg rond oncologie
“Ik richt me op de vraag hoe we de oncologische (netwerk)zorg en het verpleegkundig onderwijs met evidence based practice kunnen versterken om daarmee de kwaliteit van zorg van oncologische patiënten te verbeteren”, vertelt Harmieke verder. Bij netwerkzorg breng je verschillende zorgdisciplines samen waarlangs een cliënt probleemloos beweegt. “In de oncologie is dat een heel interessant vraagstuk omdat er sprake kan zijn van een breed netwerk van specialismen. Afhankelijk van het soort kanker heb je als cliënt bijvoorbeeld te maken met een algemeen ziekenhuis, een specialistisch ziekenhuis en deels vindt ook thuis de behandeling plaats.”

Zorg slimmer organiseren
De uitdaging om in een netwerk goede zorg te bieden is des te groter vanwege de tekorten aan zorgprofessionals. “Het komt aan op slim organiseren van netwerkzorg. Hoe kun je professionals zo efficiënt mogelijk inzetten, onder meer met digitale mogelijkheden? Denk aan e-health-toepassingen maar ook aan datagedreven zorg, waardoor je bijvoorbeeld met data uit patiëntendossiers de zorg nog beter af kunt stemmen op de individuele patiënt.”

Drie onderzoeksthema’s
In het lectoraat zijn drie thema’s benoemd: preventief denken en handelen in de oncologische zorg, innovatie in de oncologische zorg en het verbeteren en versterken van het onderwijs. “Mooi is dat ik invulling geef aan deze thema’s bij Inholland en bij het Spaarne Gasthuis: voor 50 procent werk ik in de hogeschool en voor 50 procent in het ziekenhuis. Onderwijs, onderzoek en praktijk komen zo vanzelf samen. Studenten lopen bijvoorbeeld stage in het Spaarne Gasthuis en dragen bij aan het onderzoek dat we daar verrichten. Het is praktijkgericht onderzoek waarin we elkaar versterken en dat vertrekt vanuit het vraagstuk dat actueel is op de werkvloer.”

Participatief actieonderzoek
Over de plannen van het lectoraat kan Harmieke nu nog niet veel kwijt. “Het zijn grote thema’s waar we een antwoord op willen geven en die wil ik concreet maken op basis van vragen die op de werkvloer leven. Na deze zogeheten vraagarticulatie kunnen we onderzoeksprojecten opzetten. Zelf heb ik goede ervaring met participatief actieonderzoek, waarbij je samen met onderzoekers, studenten en zorgprofessionals nog tijdens het onderzoek de praktijk verandert. Belangrijk is verder dat we aansluiten op de onderzoekslijnen van Inholland en het Spaarne Gasthuis.”

Eerst opbouwen
Het eerste jaar van haar lectoraat staat voor Harmieke in het teken van opbouwen. “Het opbouwen van een netwerk, het verkennen van de vraagstukken, het formeren van een team met docent-onderzoekers, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten van het Spaarne Gasthuis en promovendi.”

Veerkrachtige samenleving
Hoe de vraagstukken ook zullen luiden, met haar onderzoek naar netwerkzorg in de oncologie wil Harmieke een voorbeeld geven voor (netwerk)zorg in andere domeinen. “Het sluit aan op de nieuwe benadering in gezondheidszorg rond positieve gezondheid, waarbij de kwaliteit van leven en eigen regie centraal staan in plaats van een pure focus op de aandoening zelf. Preventie speelt hierin een grote rol. Het sluit mooi aan op waar Inholland ook naar streeft: een veerkrachtige samenleving.”

Heel veel inhoudelijke kennis
Vera van Waardenburg, manager van het cluster Nursing bij Inholland, is enthousiast over de komst van Harmieke. “Ze heeft heel veel inhoudelijke kennis. Kijk alleen al naar haar ruime ervaring als onderzoeker en als associate lector, maar ook als professional uit de praktijk en het onderwijs. Ze kent de generieke thema’s in de zorg, zoals digitalisering en interdisciplinair samenwerken. Daarmee is zij de aangewezen persoon om zowel onderzoek als onderwijs rondom oncologie binnen Inholland en het Spaarne Gasthuis verder vorm te geven.”

Ook het Spaarne Gasthuis kijkt uit naar de komst van Van Os-Medendorp. Catharina van Oostveen, verpleegkundig decaan in het Spaarne Gasthuis: “Oncologische zorg is bij ons een speerpunt en we kijken iedere dag hoe we deze zorg kunnen verbeteren. Wij verheugen ons er dan ook op samen met Harmieke onderwijs en onderzoek in de regio te verbinden en zo de praktijk vorm te geven.”