Vrachtvervoer over water lijkt kansrijk

Haarlem is in 2017 uitgeroepen tot filehoofdstad van Nederland. De Spaarnestad staat internationaal op de zesde plek als het gaat om 'transport pollution'. De wegen slibben vol, het centrum is vaak moeilijk te bereiken. Dit staat haaks op de doelstellingen van de binnenstad (Green Deal ZES): in 2025 emissievrij, vóór 2030 klimaatneutraal en vóór 2040 aardgasvrij. Is goederenvervoer over water de oplossing in de zoektocht naar meer duurzaamheid in stadslogistiek?

In opdracht van de gemeente Haarlem heeft Hogeschool Inholland, in samenwerking met het bedrijfsleven, de gemeente Haarlem, Rijkswaterstaat en de Vrije Universiteit, onderzoek gedaan naar het gebruik van de waterwegen als oplossing voor het goederenverkeer van en naar de binnenstad van Haarlem. Acht studenten Business Studies (afstudeerrichting Logistiek) en één van de VU onderzochten het afgelopen half jaar, onder supervisie van onderzoeker Giovanni Douven (Logistiek & Complexiteit, Business Research Centre), de verschillende vervoersstromen en -modaliteiten van en naar (de binnenstad van) Haarlem en de mogelijkheid van een goederenhub aan de rand van de stad. “Deze bevindingen vormen de basis voor ons advies aan de gemeente Haarlem. Al blijft verder onderzoek nodig om de juiste keuzes te maken.”

Bierboot
Donderdag 4 juli presenteerden de studenten hun resultaten tijdens het symposium ‘Haarlem: Duurzame Vrachtlogistiek over Water’. “Bijna al het water in Haarlem, op de Bakenessergracht en de Burgwal na, is te bevaren”, bijt Cindy het spits af. Een schematische weergave van de waterwegen in Haarlem maakt inzichtelijk dat zo een groot deel van de binnenstad bereikbaar is. Maar lang niet alle goederen zijn geschikt voor vervoer over water, vervolgt Ashley. “Niet-bederfelijke, niet-tijdsgebonden en zware goederen wel, zoals afval, bouwmaterialen of bier.” Hoe het bier vanaf het water bij de betreffende uitspanning komt – de last mile – heeft Mike onderzocht. “Het Milkrun-concept is gebaseerd op de melkboer van vroeger. Deze combineerde de vracht en ging vervolgens bij al zijn klanten langs. Moderner dan de melkboer van weleer kan je nu gebruik maken van elektrische vervoersmiddelen.”

Last mile
Een ander onderzoeksgebied was de mogelijkheid van een centrale hub – vast of drijvend – in de binnenstad. Melvin wees de Waarderpolder als potentiële plek voor een vaste hub aan. “Dit is theoretisch haalbaar maar wegens ruimtegebrek praktisch nog een uitdaging. Het vereist ook nog verder onderzoek naar de last mile.” Carmel zag vooral voor de goederenstromen Bouw en Afval mogelijkheden wat betreft drijvende hubs. Vooral afval leent zich volgens Daan goed voor vervoer over water. En die last mile? Die leggen de mensen gewoon zelf af. “Wettelijk moet binnen 250 meter loopafstand een afvalcontainer staan. Met de plaatsing van 9 containers aan het water, bereik je 55% van de stad. En het afval komt direct – gescheiden en wel – op een boot die het over water naar Spaarnelanden vervoert.”

Duurzaamheid afdwingen
Het applaus voor de presentaties van de studenten is net zo overweldigend als de hoeveelheid vragen uit de zaal, die de studenten professioneel en kundig weten te beantwoorden. Blijkbaar leeft het onderwerp bij de aanwezigen vanuit de overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs. De voornaamste opmerking is waarom het nog niet gebeurt. “De noodzaak is er blijkbaar nog niet, men is niet bereid te investeren en wijst naar elkaar. De overheid zou dit in eerste instantie via wet- en regelgeving moeten afdwingen.”

Flexibel ruimtegebruik
In zijn inspirerende presentatie neemt logistiekgoeroe Walther Ploos van Amstel, lector aan de Hogeschool van Amsterdam, de aanwezigen mee naar de nabije toekomst. “Vrachtwagens in de stad verbieden? Ben je gek! Dat haalt de functies uit de stad, zodat je alleen nog maar horeca en herrie overhoudt. Weet je wat de grootste mobiliteitsergernis in de stad is? Niet de hoeveelheid pakketjes die dagelijks worden afgeleverd maar het fietsparkeren.” Hij pleit dan ook voor flexibel ruimtegebruik, zoals nu ook al in Maastricht wordt gedaan. “Of leer van Parijs, daar moet je betalen voor laden en lossen. Dan denk je als DHL wel beter na om een wagen te laten rijden als ‘ie vol is, maar ga je nadenken over de verdeling van de pakketjes over de wagens. Alleen al in mijn buurt worden dagelijks 1300 zendingen afgeleverd met 500 voertuigen. Dat moet anders.”

Kansrijk
De onderzoeksresultaten gaven meer dan genoeg gespreksstof om met elkaar in gesprek te gaan tijdens de break-out sessies. Tijd voor actie, was het algemene gevoel. “Ondernemer of gemeente, we moeten gewoon beginnen. Dan volgt de rest vanzelf.” Giovanni Douven kijkt met gepaste trots terug op het symposium. “Het was leerzaam, interessant, inspirerend en interactief waarbij nieuwe duurzame oplossingen voor vrachtvervoer over water kansrijk lijken te zijn.”