Hoe bieden we ook morgen nog goede oncologische zorg, nu de vraag groeit door de toenemende vergrijzing en de druk toeneemt door het tekort aan verpleegkundigen? Harmieke van Os-Medendorp, lector Innovatie in de oncologische (netwerk)zorg, deelt haar visie op woensdag 17 september tijdens haar lectorale rede. Met een scherpe focus op leefstijl, netwerkzorg en digitale innovatie wil zij verpleegkundigen en studenten toerusten om verschil te maken in de oncologische praktijk.
Op woensdag 17 september om 13.30 uur spreekt Harmieke haar rede uit bij Hogeschool Inholland Amsterdam.
"Passende zorg is persoonsgerichte zorg en daarin zijn patiënten geen lijdend voorwerp."
Vorig jaar april startte Harmieke als lector. Het was niet alleen een kennismaking met onze hogeschool, maar ook met het Spaarne Gasthuis. Ze verdeelt haar tijd gelijk over beide organisaties, waardoor onderwijs, onderzoek en praktijk in haar werk vanzelfsprekend samenkomen. “In de eerste maanden heb ik me verdiept in de vragen waar professionals in de oncologische zorg tegenaan lopen”, zegt ze. “De praktijk is het vertrekpunt. Daar ligt de sleutel om de kwaliteit van de zorg en het onderwijs onderbouwd en doelgericht te verbeteren.”
Aandacht voor de kwaliteit is nodig omdat de druk op de oncologische zorg toeneemt. Kanker komt vaak voor, ook omdat mensen ouder worden, en dankzij de medische vooruitgang wordt kanker in steeds meer gevallen een chronische ziekte. Tegelijkertijd neemt het personeelstekort in de zorg toe. Gelukkig signaleert Harmieke ontwikkelingen die een uitkomst kunnen bieden. “Denk aan passende zorg dichtbij de patiënt, de toenemende interdisciplinaire samenwerking en de beweging waarin patiënten een meer actieve rol krijgen, zoals het toedienen van medicatie en thuismonitoring.” Deze ontwikkelingen vragen om een herziening van hoe we zorg organiseren én beleven – met de patiënt als actieve partner en de professional als verbindende schakel in een steeds complexer netwerk.
Bij het Spaarne Gasthuis kan Harmieke zien hoe innovaties in de dagelijkse praktijk uitpakken. “We hebben bijvoorbeeld een beweegkamer op de verpleegafdeling waar we patiënten helpen om in conditie te blijven tijdens hun behandeling. Ook apps kunnen daarin ondersteunen. Op het gebied van digital health is er al heel veel beschikbaar. Met mijn lectoraat richt ik me op de vraag hoe we die innovaties succesvol naar de praktijk kunnen brengen.”
Innovaties, en met name digitale innovaties, is één onderzoekslijn van Harmiekes lectoraat. “Een andere gaat over leefstijl. Door goede voeding, bewegen en slaap kun je een behandeling beter volhouden, waardoor de kwaliteit van leven toeneemt.” En dan is er nog de onderzoekslijn waarin netwerkzorg centraal staat: hoe breng je verschillende disciplines, uit het zorgdomein, maar ook uit het sociale domein rond en met een patiënt samen? En wat is daarin de rol van informele zorg? “Deze interdisciplinaire benadering bevordert kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie van zorg.”
"Met mijn lectoraat richt ik me op de vraag hoe we die innovaties succesvol naar de praktijk kunnen brengen."
"De samenwerking tussen Inholland en het Spaarne Gasthuis is echt gegrond in de praktijk."
Bij alle drie de thema’s richt de focus zich op de verpleegkundige of verpleegkundig specialist: welke rol heeft die om werk te maken van innovatie, leefstijl en netwerkzorg?
“Dankzij de samenwerking tussen Inholland en het Spaarne Gasthuis is het lectoraat echt gegrond in de praktijk. Ik heb nauw contact met de zorgprofessionals in het ziekenhuis en weet zo waar zij tegenaan lopen. Waarom dit bij het Spaarne Gasthuis kan? Omdat het Spaarne Gasthuis een topklinisch ziekenhuis is dat naast reguliere zorg ook gespecialiseerd is in complexe behandelingen, wetenschappelijk onderzoek en het opleiden van zorgprofessionals. Onderwijs en onderzoek zijn dus belangrijke pijlers. In dit lectoraat vloeien de werelden van praktijkgericht onderzoek, onderwijs en topklinische zorg naadloos samen”
Op de verpleegafdeling Oncologie richt het lectoraat een Leer- en Innovatienetwerk (LIN) in. “Hier leren professionals, onderzoekers, docenten en studenten met en van elkaar.” Het lectoraat wil ook de kennis uit het praktijkgerichte onderzoek naar het onderwijs brengen, bijvoorbeeld met een project rond simulatieonderwijs. “Studenten bereiden zich voor op hun stages door realistische situaties te oefenen met simulatiepoppen.”
Onderzoekers, docenten, studenten, professionals en ook vrijwilligers in de zorg: allemaal vormen ze een lerend netwerk. Maar Harmieke wil één groep zeker niet buiten beschouwing laten: de patiënten. “Ze denken mee over de thema’s en de invulling ervan. Als het bijvoorbeeld gaat om leefstijl is hun perspectief natuurlijk heel belangrijk. De vraag is hoe we ondanks alle uitdagingen passende zorg kunnen leveren. Passende zorg is persoonsgerichte zorg en daarin zijn patiënten geen lijdend voorwerp. We moeten deze zorg in nauwe samenwerking met hen en hun naasten organiseren.”
