Boeklancering lector Patrick Huntjens: ‘Towards a Natural Social Contract’
Transitie naar een duurzame, gezonde en eerlijke samenleving
Een samenleving die humaner en eerlijker is en vooral minder destructief voor mens en natuur. Dat is wat Patrick Huntjens, lector Sociale Innovaties in het Groene Domein, beoogt met zijn nieuwe boek ‘Towards a Natural Social Contract’. Hij ziet een noodzakelijke transitie: van onze huidige benadering waarin de individuele mens en economische groei centraal staan, naar een meer ecocentrisch en regeneratief model. Daarmee kunnen we onze samenleving en onze planeet gezond houden, ook voor toekomstige generaties.
De complexe uitdagingen van de 21ste eeuw vereisen een transitie richting een nieuw, natuurlijk sociaal contract dat de relatie tussen de mens en zijn sociale en natuurlijke leefomgeving herstelt. Zonder deze omwenteling zal van structurele, duurzame oplossingen weinig terechtkomen. In zijn boek – de opvolger van zijn lectorale boek uit 2019 – geeft Patrick Huntjens een theoretische onderbouwing, een praktische uitwerking én concrete handvatten voor een daadwerkelijke koersverandering richting een duurzame, gezonde en eerlijke samenleving.
Van antropocentrisch naar ecocentrisch
Huntjens licht toe: “We leven nu in een samenleving die gericht is op individualisme en eigen belang, op materialisme en kortetermijndenken, op privatisering en een blind geloof in marktwerking. Het leidde tot een tunnelvisie gericht op financiële winst en economische groei, met nauwelijks aandacht voor sociale en ecologische waarden. Een nieuw natuurlijk sociaal contract voor de 21ste eeuw vergt dan ook een transitie van een antropocentrisch naar een ecocentrisch wereldbeeld. Een wereldbeeld waarin mens en samenleving onderdeel zijn van een groter ecosysteem, dat van de planeet aarde.”
Relatie tussen mens en natuur
“Daarbij hoort een veranderend mensbeeld van de ‘homo economicus’ naar ‘homo ecologicus’. Mensen zijn namelijk verweven in een web van afhankelijkheden, net zoals alles in de natuur. De mens is een groepsdier en voor zijn overleving afhankelijk van menselijke kwaliteiten als solidariteit, wederkerigheid, co-creatie en samenwerking. Sociaal en ecologisch rentmeesterschap spelen daarom een centrale rol in een natuurlijk sociaal contract. Een mooi voorbeeld hiervan zijn initiatieven waarbij burgers zelf mede-eigenaar worden van hun eigen voedselsysteem, in samenwerking met boer en natuur. Ook mensenrechten en rechten voor de natuur spelen een belangrijke rol in de transitie naar een duurzame, gezonde en eerlijke samenleving.”
Circulaire, regeneratieve economie
“Op economisch vlak zal de grote omwenteling vooral gericht moeten zijn op de transitie van een lineaire naar een circulaire, regeneratieve economie gericht op brede welvaart en welzijn van mens en planeet. Dat is enerzijds een kwestie van ethiek (vermijden van negatieve kosten voor anderen, de natuur en volgende generaties) en anderzijds een kwestie van True Cost Pricing, waarbij verborgen sociale en ecologische kosten worden meegenomen in de prijs van producten en diensten. Wellicht is de grootste winst te behalen bij een drastische hervorming van ons belastingstelsel, waarbij ongelijkheid wordt aangepakt door te belasten op kapitaal in plaats van op arbeid, maar ook door meer belasting op onduurzame en ongezonde producten en diensten, waardoor een duurzame en gezonde economie en leefstijl een eerlijke kans krijgen.”
We willen professionals opleiden die weten hoe je innoveert op het snijvlak van de sociale en natuurlijke omgeving.
Kennisontwikkeling in praktijk en onderwijs
Vanuit zijn onderzoekslijn Sociale Innovaties in het Groene Domein heeft Huntjens een breed netwerk waarmee hij in co-creatie kennisontwikkeling tot stand brengt.“Mede op basis van de ‘Research & Innovation Agenda’ in dit boek en door praktijkgericht en transdisciplinair onderzoek in de juiste consortia – waaronder de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) – leiden de verschillende onderzoeksactiviteiten tot belangrijke inzichten in vraagstukken rond circulaire economie, duurzame landbouw en duurzame stedelijke ontwikkeling.” Deze innovatie van de beroepspraktijk wil hij ook via het onderwijs bewerkstelligen door het opleiden van de volgende generatie professionals. “Professionals die weten hoe je innoveert op het snijvlak van de sociale en natuurlijke omgeving. Dat is een unieke invalshoek: transformatieve sociaal-ecologische innovatie gebruiken als onderdeel van een natuurlijk sociaal contract met meer zorg voor elkaar en de natuur, zoals beschreven in mijn boek.”
Transdisciplinaire Minor Stad van de Toekomst
Huntjens is ook betrokken bij de nieuwe Transdisciplinaire Minor Stad van de Toekomst. “Voor de aanpak van complexe maatschappelijke uitdagingen, waaronder de voedsel- en energietransitie en het klimaatbeleid, is een nieuwe manier van denken en werken noodzakelijk. Complexiteits- en systeemdenken. Bij systeemdenken bijvoorbeeld wordt ook de rol en positie van de mensheid in een groter geheel geplaatst. Het biedt daarmee concrete handvatten voor een verandering van de mens als heerser van natuur naar de mens als ónderdeel van natuur. Dit biedt een verfrissend en waardevol nieuw perspectief op huidige problemen en oplossingen. Zo kunnen we ontwerpprincipes en voorbeelden uit de natuur gebruiken voor economische en institutionele verandering.”
Het e-book ‘Towards a Natural Social Contract’ is onder meer te koop via Springer.com.
Gefeliciteerd met je boek. Verplichte kost voor onze studenten lijkt me :)