Gerry Kouwenhoven, nieuwe associate lector Investeren in circulaire land- en tuinbouw
‘Ik wil studenten en ondernemers inspireren bij te dragen aan de circulaire economie’
De Nederlandse land- en tuinbouw is toonaangevend in de wereld. Toch moet de sector rigoureus veranderen om toekomstbestendig te zijn. De bedrijven staan onder meer voor de opgave circulair te ondernemen. Hoe doen ze dat? Met haar onderzoekslijn Investeren in circulaire land- en tuinbouw wil associate lector Gerry Kouwenhoven huidige en toekomstige professionals helpen door het doen van transdisciplinair onderzoek.
Op 1 januari is Gerry begonnen als associate lector, verbonden aan de onderzoekslijn Finance & Accountancy. Ze combineert deze functie met haar onderzoekswerk bij het Research and Innovation Centre Agri, Food & Life Sciences. Die combinatie van bedrijfskunde en land- en tuinbouw loopt als een rode draad door Gerry’s carrière. “Ik heb een warm hart voor deze sector. Ons voedselsysteem doet er echt toe. Vooral omdat het een bijdrage levert aan onze kwaliteit van leven: goed voedsel zorgt ervoor dat wij gezond ouder kunnen worden en leven in een mooie omgeving.”
Onhoudbaar systeem
De sector staat echter onder druk. “Het huidige systeem is niet meer houdbaar”, stelt Gerry. “Er is sprake van schaarse grondstoffen, bodemuitputting, klimaatverandering. De manier waarop we nu produceren houden we niet lang meer vol. Bovendien zie je een oneerlijke machtsverdeling in de productieketen waardoor degene die het meeste waarde toevoegt, niet evenredig wordt betaald.”
In plaats van winstmaximalisatie draaien circulaire businessmodellen om het toevoegen van waarde.
Circulaire leren ondernemen
De oplossing is dat de land- en tuinbouw circulair gaat opereren, zoals de gehele Nederlandse economie dat in 2050 moet doen. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, weet Gerry: “Bij circulaire businessmodellen gaat het erom dat je je niet meer alleen op je eigen onderneming richt, maar leert samenwerken om bijvoorbeeld grondstoffen meerdere keren te gebruiken of reststromen van andere bedrijven te benutten. Dat is ingewikkeld, omdat veel ondernemers juist ondernemer zijn geworden om zelfstandig te zijn.”
Van winst- naar waardegedreven
Ook het idee van lineaire productieketens is in een circulaire economie achterhaald. “We willen het systeem onderzoeken door gebruik te maken van zogeheten value webs. Dit is een model waarmee we het ecosysteem in kaart gaan brengen en zichtbaar willen krijgen hoe partijen op verschillende manieren met elkaar samenwerken, waarde toevoegen en de verschillende stromen lopen. Een paradigmashift is hard nodig: in plaats van winstmaximalisatie draaien circulaire businessmodellen om waarde toe te voegen, economische maar ook natuur- en maatschappelijke waarde.”
Beginnen bij bewustwording
De weg naar een circulaire land- en tuinbouw begint volgens Gerry bij bewustwording en handelingsperspectief. “Denk na welke reststroom je circulair kunt maken. Je hoeft de bladeren en stengels van tomaten niet weg te gooien, je kunt er nieuwe materialen van maken. De volgende stap is dat je bij het ontwikkelen van een product de circulaire mogelijkheden mee ontwerpt.”
De opgave is te groot om in je eentje op te pakken.
Studenten in living labs
De bewustwording zal er zeker bij de komende generatie professionals zijn, de studenten van nu. “We moeten hen goed opleiden vanuit de circulaire gedachte. Bijvoorbeeld door hen te betrekken bij ons praktijkgericht onderzoek naar het verdienvermogen van nieuwe businessmodellen. In living labs gaan ze werken aan concrete vraagstukken uit het werkveld. Het zal gaan om transdisciplinaire projecten waarin studenten van het domein Business, Finance & Law samenwerken met studenten van het domein Agri, Food & Life Sciences, samen met de vijf O’s: onderzoek, onderwijs, overheden, organisaties en ondernemers.”
Transdisciplinair samenwerken
De transdisciplinaire living labs worden echt een uitdaging, voorspelt Gerry. “Omdat we allemaal een andere taal spreken, een andere kloksnelheid hebben, vanuit andere waarden werken. Maar zo gaat het ook in de echte wereld, waar verschillende professionals ook met elkaar samenwerken.”
Focus op de metropoolregio
“De circulaire land- en tuinbouw is een breed onderzoeksgebied”, beseft Gerry. “We zullen daarom keuzes moeten maken en echt focussen op de metropoolregio en de verbinding tussen stad en ommeland, daar waar Inholland als agrarische hogeschool in de Randstad sterk in is. Mijn ambitie is om studenten en ondernemers te inspireren mee te werken aan de circulaire economie. Want de opgave is te groot om in je eentje op te pakken. Als ik daarmee als associate lector een klein stukje heb kunnen bijdragen aan het behoud en de verbetering van de aarde, ben ik heel tevreden.”