Inholland onderzoekt: wijkgerichte aanpak voor waardevol stadstoerisme
Hoe laat je toeristische ontwikkelingen binnen een stad beter aansluiten op de wensen van de bewoners? 5.000 inwoners van Amsterdam, Rotterdam en Barcelona geven antwoord op deze vraag in de eerste onderzoeksresultaten van het Expertise Network Sustainable Urban Tourism, specifiek over de beleving van toerisme in genoemde Europese steden. De resultaten werden 23 mei gepresenteerd tijdens de lancering van ENSUT, een initiatief van Ko Koens, lector New Urban Tourism bij Hogeschool Inholland.
Luister ook naar Iris Kerst, programmamanager van zowel het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam als het Expertise Netwerk Sustainable Urban Tourism. Iris was 8 juni te gast bij BNR Zakendoen om uitleg te geven over de onderzoeksresultaten (dit gesprek begint in het fragment rond 13.43 uur).
Het is uitdagend om toerisme in steden te verduurzamen, of zelfs regeneratief te maken, dus meerwaarde creërend. Om hiertoe te komen is het noodzakelijk om inzichten te verzamelen vanuit verschillende stakeholders, van gemeente tot bewoners, ondernemers en kennisinstellingen, om tot oplossingen te komen die bijdragen aan die verduurzaming, maar ook passend zijn bij de verschillende belangen.
Toeristische druk: verlagen of benutten
De resultaten van het onderzoek onder bewoners laten in het algemeen zien dat de inwoners van Amsterdam een voorkeur hebben voor ‘degrowth’ toerisme. De focus ligt daarbij op het creëren van een betere balans door het verminderen van de toeristische druk op de stad. Mogelijk komt dit doordat het debat in Amsterdam langere tijd gericht is geweest op het verminderen van het aantal toeristen. Rotterdam en vooral Barcelona zijn daarentegen het meest positief over ‘regeneratief’ toerisme, waarbij toerisme juist wordt gebruikt om meerwaarde te creëren.
ENSUT kan een positieve bijdrage kan leveren aan duurzaam toerisme. Deze onderzoeksresultaten zijn interessante input voor onze nieuwe strategie, waar we op het moment aan werken.
Buitenwijken versus stadscentra
Niet alleen tussen steden, maar ook binnen dezelfde stad kijken bewoners met verschillende brillen naar toerisme. Terwijl ze over het algemeen vinden dat het bestaande toerisme niet goed aansluit bij hun wijken, staan bewoners in de stadscentra van Amsterdam en Rotterdam positiever tegenover toerisme. In deze buurten met veel bezienswaardigheden, markten of restaurants wordt de toerist doorgaans vrij positief ontvangen. Bewoners vinden dat toerisme goed bij hun wijk past, mogelijk omdat toerisme langere tijd onderdeel is van het dagelijks leven. In buitenwijken ervaren bewoners toeristen eerder als een storende factor. Maar liefst 70 procent van hen vindt deze groep dan ook niet passend in hun wijk.
Wijkgerichte aanpak
Opvallend genoeg blijkt uit de respons van bewoners de behoefte aan een meer wijkgerichte benadering van toerisme om de voordelen te maximaliseren en negatieve effecten te beperken. “Het is belangrijk om de stem van bewoners meer te laten horen en samenwerking tussen stakeholders te bevorderen. Want hoewel het begrijpelijk is dat steden zich met hun beleid concentreren op drukbezochte gebieden, zijn de maatregelen die hiervoor worden ontworpen minder geschikt voor andere delen van de stad, waar de meeste bewoners wonen en het grootste deel van hun tijd doorbrengen. Het omarmen van gelokaliseerde perspectieven op toerisme, kan daarom effectiever zijn," stelt Ko Koens, lector New Urban Tourism bij Hogeschool Inholland en initiatiefnemer van ENSUT en het lectorenplatform Duurzaam Stedelijk Toerisme.
Teleurstelling niet gehoorde bewoners
Het inspraak geven van bewoners is dus een voorwaarde om tot een succesvolle wijkgerichte aanpak te komen. Maar hoeveel inspraak hebben bewoners nu zelf al op het toerismebeleid van hun stad? In het onderzoek geven bewoners aan zich onvoldoende gehoord voelen. Minder dan een derde is tevreden over de mate waarin beleidsmakers momenteel rekening houden met hun behoeften. “De ontevredenheid is opvallend aangezien de drie steden aanzienlijke inspanningen hebben geleverd om bewoners erbij te betrekken. Het lijkt erop dat deze inspanningen niet altijd worden gezien door bewoners”, aldus Koens.
Resultaten als handvat voor nieuwe toerismestrategie
Overall wordt enthousiast gereageerd op de meerwaarde die ENSUT in het algemeen biedt voor ontwikkelingen op het gebied van toerisme: “Ik geloof dat ENSUT een positieve bijdrage kan leveren aan duurzaam toerisme. Door de krachten te bundelen zorgen we ervoor dat informatie eerder op relevante plekken belandt waardoor we sneller door kunnen bouwen”, stelt Tim Putting, programmamanager Toerisme & Recreatie bij Metropoolregio Amsterdam en partner van ENSUT. En specifiek deze onderzoekresultaten? Die kunnen direct worden meegenomen in de praktijk! “De onderzoeksresultaten zijn interessante input voor onze nieuwe strategie, waar we op het moment aan werken.”
Toerisme-educatie in veranderend werkveld
Wat deze resultaten betekenen voor het opleiden van de toerismeprofessionals van de toekomst? Antje Winter, clustermanager Tourism Management bij Inholland: “Vanuit het onderwijs zien we het werkveld van onze Leisure en Toerisme professionals in rap tempo veranderen door alle grote uitdagingen waar wij als samenleving voor staan. De inzichten uit dergelijke onderzoeken van ENSUT helpen ons het onderwijs actueel en toekomstgericht in te richten. Op die manier kunnen onze studenten als professionals echt waarde toevoegen aan een duurzame en veerkrachtige samenleving. Onze Urban Leisure & Tourism Labs (ULT) in Amsterdam en Rotterdam zijn succesvolle voorbeelden waar we dit lokaal al doen.”
Meer weten over het onderzoek van ENSUT?
Download de presentatie hier.
Inzichten uit ENSUT helpen ons het onderwijs actueel en toekomstgericht in te richten. Zo kunnen studenten echt waarde toevoegen aan een duurzame en veerkrachtige samenleving.
Bij Inholland werken we aan duurzame oplossingen die bijdragen aan een goede kwaliteit van leven, voor nu en later. Met Inholland onderzoekt vertellen we verhalen over hoe we hier vanuit onderzoek aan bijdragen, samen met studenten en werkveldpartners.