'Kijk vooral naar de mens: wie ben jij en wat kom je brengen?'
Internationale Vrouwendag: in gesprek met Inholland-collegelid Mieke van den Berg
Voor Internationale Vrouwendag dag gingen we in gesprek met Inholland-collegelid Mieke van den Berg én onze Delftse student Luchtvaarttechnologie Lua Vonk. We spraken met hen over de positie van vrouwen in Nederland, hoe we ervoor gaan zorgen dat meer vrouwen techniekopleidingen gaan volgen, en wat er zal veranderen wanneer vrouwen de bestuurskamers domineren.
Lees hier het interview met Lua Vonk
Fijne Internationale Vrouwendag! Waarom is deze dag ook in Nederland nog steeds belangrijk anno 2021?
Deze dag blijft belangrijk omdat we zo ervoor zorgen dat er aandacht blijft voor gelijkheid. In Nederland is veel bereikt wat gelijkheid tussen mannen en vrouwen betreft. In het onderwijs is op hogere posities meer dan de helft vrouw, en ook in andere sectoren blijven we positieve ontwikkelingen zien. Een stevige meerderheid van de rechters is vrouw, en onder de meeste doctoren is het 50-50. Missie geslaagd kun je zeggen. En toch staan we op de wereldranglijst slechts op de 38ste plek.
In Nederland is maar iets meer dan tien procent van de bestuurders een vrouw en minder dan de helft van de vrouwen is niet financieel onafhankelijk. En we hebben nog nooit een vrouwelijke minister-president gehad! Dat is gek. Het is ontzettend belangrijk om de kwaliteit van vrouwen in het hoger management in te kunnen zetten. Voor een bedrijf is het goed om vrouwen in het bestuur te hebben, daar is volop bewijs voor.
Komend jaar wordt een quotum ingevoerd voor commissarissen en besturen in Nederland: ten minste 30 procent moet dan vrouw zijn. Ik ben daar voorstander van. Quota helpen, en hebben geholpen, om vrouwen extra te selecteren en een trage ontwikkeling te versnellen. Ik hoop dat het vrouwenquotum er in de toekomst een keer af kan, dat het heel logisch is dat je goede complementariteit in het management van bedrijven zet.
Wat zie je daarbij als de verantwoordelijkheid van de maatschappij en wat als de verantwoordelijkheid van vrouwen zelf?
Als je carrière wilt maken komt dat niet vanzelf, daar moet aan gewerkt worden en je moet jezelf durven presenteren. Met een parttime baan kom je er helaas niet. Er wordt in Nederland ontzettend veel parttime gewerkt, vooral door vrouwen. Ik zou wensen dat vrouwen meer uren beschikbaar zijn. Het maakt vrouwen financieel onafhankelijker en lost in bepaalde sectoren ook nog arbeidstekorten op. Met bijvoorbeeld vier dagen inzet zijn er al veel betere kansen .
Er ligt wat mij betreft zeker een verantwoordelijkheid voor vrouwen zelf om genderongelijkheid tegen te gaan. We hebben meer rolmodellen nodig, waar jonge vrouwen zich aan kunnen op trekken. Maar ook de wijze waarop we de samenleving organiseren is van belang. Het vaderschapsverlof wordt nu gelijk getrokken, dat is een belangrijke stap. Maar we moeten ook kijken naar de loonkloof en hoe onze hele maatschappij is ingericht om belemmeringen weg te nemen. Het moet voor mannen én vrouwen even makkelijk of moeilijk zijn om te kiezen voor part- of fulltime.
Hoe heeft gender een rol gespeeld in je eigen carrière?
Ik ben er met inzet, kwaliteiten en ambities gekomen. Maar ik ben er denk ik ook gekomen omdát ik een vrouw ben. Ik heb bedrijfseconomie, richting accountancy gestudeerd en begon mijn carrière ook in die sector. Dat was zeker toen nog een behoorlijke mannenwereld. Daarna ben ik in de bouwwereld gaan werken, ook een wereld gedomineerd door vaak traditionele mannen. Daar valt een vrouw op, zeker een vrouw die goedgeschoold is, die niet in donkere onopvallende kleding rondloopt, en die zich uitspreekt.
Zijn er dingen die je bij Inholland wilt veranderen als het gaat om de kansengelijkheid voor mannen en vrouwen?
In het management van Inholland is de man/vrouw-verhouding vrijwel gelijk verdeeld. Daar letten we bewust op. Ik denk dat er binnen Inholland sprake is van zo goed als volledige kansengelijkheid voor mannen en vrouwen. Vrouwen worden niet bevoordeeld, maar ook niet benadeeld. Er wordt gekeken naar iemands talenten en ook qua werkomstandigheden is het voor vrouwen goed geregeld. Dat gaat wat mij betreft echt goed bij Inholland.
Hoe moet gender aan bod komen in ons onderwijs? Wat is volgens jou belangrijk voor de Inholland-professional om te leren als het gaat om gender?
In het onderwijs is het denk ik belangrijk dat jongeren als toekomstig professional leren dat ‘gender’ een construct is, dat niet vaststaat. Dat jongeren zich ook realiseren dat je genderidentiteit anders kan zijn dat het geslacht waarmee je bent geboren. En bovendien vind ik het belangrijk dat respect bestaat voor iemands genderidentiteit.
Ik denk dat er binnen Inholland sprake is van zo goed als volledige kansengelijkheid voor mannen en vrouwen. Vrouwen worden niet bevoordeeld, maar ook niet benadeeld.
Bij bepaalde studies, zoals techniekstudies maar ook financiële studies, zien we nog steeds heel weinig vrouwen. Hoe komt dat?
Toen ik eind jaren ’80 als 18-jarige voor mijn studiekeuze stond, was er een slogan vanuit de overheid die luidde: ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid.’ Het doel was om meiden voor exacte vakken te interesseren.. De afgelopen decennia is daar op verschillende manieren op ingezet. Dat meiden de laatste jaren meer kiezen voor exact is een goede ontwikkeling.
Dat jongens nog steeds in de meerderheid zijn heeft met verschillende dingen te maken. Vooral het ontbreken van een rolmodel voor meiden in de techniek zal een grote rol spelen. In de bouw bijvoorbeeld zie je nog steeds weinig vrouwen. Dat heeft er natuurlijk ook mee te maken dat dergelijke banen behoorlijk fysiek kunnen zijn. Maar iedereen kan ingenieur worden, en toch doen maar weinig vrouwen het.
Door robotisering en digitalisering komen er steeds meer banen in de technische hoek die fysiek geschikter zijn geworden voor vrouwen. Het is ook belangrijk dat er meer vrouwen in technische beroepen aan het werk gaan. Eindproducten worden bijvoorbeeld vrouwvriendelijker als vrouwen zelf zich buigen over het ontwerp. Neem bijvoorbeeld de bouw van woningen, hoe vaak zitten de stopcontacten op onhandige plekken. Een vrouw zou daar een beter ontwerp op bedenken, echt waar!
Zou Nederland er anders uitzien als de directiekamers en ministerposten voor de helft uit vrouwen bestaan? Wat zou er veranderen?
Jazeker, er ontstaat een andere dynamiek en een andere dialoog . Niet zozeer beter, maar eerder kansrijker. Een andere dialoog geeft andere informatie en daarmee dito besluitvorming. Het besluitvormingsproces wordt verrijkt, en vaak ook creatiever omdat ‘andersdenkenden’ meedoen. Bedrijven functioneren aantoonbaar anders als er meer vrouwen aan de top zijn.
Vrouwen zijn eerder geneigd om als leider te investeren in samenwerking en dienen. Dat betekent niet dat we moeten streven naar alleen maar vrouwelijke leiders. De échte winst is te halen in complementariteit: een combinatie van mannelijke en vrouwelijke leiders, waarbij kwaliteiten die als typisch mannelijk worden gezien, zoals risico’s nemen en daadkracht, gekoppeld zijn aan kwaliteiten die als vrouwelijk worden gezien, zoals luisteren, empathie en compassie.
Overigens zijn er vrouwen die typisch mannelijke kwaliteiten meebrengen en hetzelfde geldt vice versa voor mannen. Dus de man/vrouwverdeling is niet per definitie complementair. Uiteindelijk moeten we daarvoor goed kijken naar de mens: wie ben jij en welke talenten kom je brengen. Een goed team investeert daarin en weet beter om te gaan met complementariteit.