'Kink in de kabel is goed'
Verslag van een proeverij over learning communities
Veel maatschappelijke problematieken komen voort uit meerdere disciplines en mogen dus ook opgelost worden door interdisciplinair samen te werken. Oftewel, werken in learning communities. In learning communities worden leren, werken en innoveren gecombineerd. Daarin vormen relaties de basis. Dat was de rode draad van de proeverij over learning communities, begin november bij Hogeschool Inholland Rotterdam.
“Wanneer je de samenleving ziet als een aaneenschakeling van relaties, dan zijn er veel meer kansen dan wanneer je de samenleving ziet als afzonderlijke organisaties, diensten en personen. Met andere woorden, relaties vormen de basis van succesvolle learning communities”, vertelt lector Jelly Zuidersma (Wederkerigheid in Netwerken) van de Hanzehogeschool Groningen in haar openingspresentatie van de middag. Met andere woorden, de kans op succes is met een netwerkbenadering, waarin alles draait om relaties, groter dan met een ‘klassieke’ organisatiebenadering.
Volgens Jelly zijn vier condities essentieel om in een learning community tot een duurzame oplossing te komen waar de meerderheid achter staat:
- Toekomstperspectief: word het eens over een gedeeld perspectief, want dat geeft actieve wederkerigheid.
- Elkaar weten te bereiken: gebruik dezelfde taal, gebruik letterlijk dezelfde woorden. En zie elkaar, hoor elkaar en respecteer elkaar.
- Onderlinge afhankelijkheid: besef dat het overduidelijk is dat je elkaar nodig hebt en dat juist de kracht van het netwerk zit in de ‘zwakke’ relatie. Zwak wordt hier bedoeld als ‘onlogisch’, maar wel waardevol, zoals een kapper in een dorp die veel weet.
- Meerlagigheid: zorg dat alle deelnemers van de community - bijvoorbeeld inwoners, studenten, ambtenaars, bestuurder of (zorg)professionals) - bewust zijn van gelijke relaties en dito wederkerigheidsgedrag. Maak bijvoorbeeld de student of inwoner voorzitter van de community in plaats van de bestuurder of professional.
Kink in de kabel is heel goed!
Bovendien juicht Jelly netwerkspanningen binnen een learning community toe, omdat die ervoor zorgen dat het ontwikkelen sneller gaat. “Netwerkspanningen zijn een cadeau voor innovatieversnellingen. Bewust spanningen organiseren helpen om de communities duurzaam te ontwikkelen”, ontdekte zij.
Dit is de X-factor
Jelly sluit haar presentatie af door te schetsen wat de ideale verhouding is tussen deelnemers in een learning community. “De X-factor ontstaat als meer dan de helft van de leden zich bewust (professioneel) gedragen. Dat betekent dat wederkerig gericht is op het netwerkdoel en om netwerkspanningen te benutten.”
Gezond evenwicht
“En wat doet de rest van het team dan?”, is een vraag uit het publiek. Jelly antwoordt dat deze mensen nog vaak aarzelend staan ten opzichte van learning communities. Ze weten niet goed wat hun organisatie heeft aan de learning community en zien nog niet de ‘what’s in it for me’? De lector benadrukt het gezonde evenwicht dat deze groep brengt, want zij stellen vragen over het waarom van de learning community. “Het hogere netwerkdoel in zicht houden is dan heel belangrijk om uiteindelijk meer dan de helft van de community mee te krijgen.”
Doeshops en dialoogsessies
Na de opening was het tijd voor doeshops en dialoogsessies. Die werden gegeven door lectoren en onderzoekers van de tien samenwerkende lectoren uit het Breed Platform Arbeid, die samen deze proeverij organiseerden. Van de in totaal vijftien doeshops en dialoogsessies in drie rondes geeft Inholland er drie. De middag gaf genoeg stof tot napraten bij de borrel.
Daar staan onder andere Patrick Schutte en Stephan Corporaal van Hogeschool Saxion uit Enschede. “Geweldig”, noemt Stephan, lector HRM & Smart Industry Saxion bij Tech Your Future, de middag. ”Vaak is zo’n proeverij heel academisch en vanmiddag was het juist heel praktisch.”
Zijn collega Patrick is onderwijskundige en vond het heerlijk om in de doeshops de koppen bij elkaar te steken over een vel papier. Hij concludeerde dat zij op die manier zelf een learning community vormden, want de deelnemers kwamen uit allerlei functies en vakgebieden.
Net als op de basisschool
Patrick werkte eerder als leerkracht op een basisschool en dacht tijdens de doeshops aan een basisschoolklas. “Er zijn verschillen in types, in leerstijlen en in niveau. Dat is superinteressant en tegelijkertijd is een goede facilitator belangrijk. Iedereen heeft een mening en die mag gehoord worden. In kleinere groepjes, zodat er vertrouwen ontstaat, vragen wat ieders verwachting is, hoe ze tegen het onderwerp aankijken en een gezamenlijk doel formuleren zijn belangrijk.”
'We worstelen allemaal met dezelfde dingen'
Anouk Verstegen is hogeschooldocent innovatiewerkplaats en docentonderzoeker Human Capital bij de Hanzehogeschool Groningen en vat de middag samen in het woord ‘verbinden’. Ze concludeert tijdens de borrel dat het lastig is om learning communities succesvol en duurzaam naar een volgend niveau te brengen.
“Al tien jaar horen we dingen over learning communities en we zijn nog niet verder met elkaar. Voor mij is deze middag, behalve een heerlijk uitje met fijne sfeer, een bevestiging dat we allemaal met dezelfde dingen worstelen. Het management in het onderwijs mag daar veel meer mee doen. En misschien moeten we elkaar vaker opzoeken op subthema’s.”
Eerste uitreiking hbo innovatieprijs
De online en offline proeverij was een samenwerking tussen Regieorgaan SIA en Breed Platform Arbeid, waar lector Petra Biemans (HRM & Persoonlijk Ondernemerschap) van Hogeschool Inholland vicevoorzitter is. Aan het begin van de middag was ook de uitreiking van de HBO-innovatieprijs op het terrein van arbeid. De eerste prijs ging naar twee studenten, want de jury kon niet kiezen tussen hun onderzoeken. Daarom wonnen zowel Demy-Leigh Despas van Hogeschool Rotterdam, als Merije Stellingwerf van Hanzehogeschool Groningen de eerste prijs.
Breed Platform Arbeid en de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek (NSVP) deden dit samen, dit jaar voor de eerste keer.