Nieuw boek put uit de onderwijspraktijk

Het is een zeldzaam fenomeen: een boekpresentatie waarbij de auteurs zelf nauwelijks aan het woord komen. Toch was dit woensdag precies de insteek van Inholland-lector Machteld de Jong en Youngworks-oprichter Huub Nelis. Tijdens de presentatie van ‘Help, onze school is gekleurd!’ gaven ze scholieren, studenten en docenten de gelegenheid om hun ervaringen en adviezen te delen – net zoals in hun boek gebeurt.

Scholen moeten beter omgaan met etnische, culturele en religieuze verschillen om iedereen gelijke kansen op succes te geven, hielden lector Diversiteitsvraagstukken Machteld de Jong en Huub Nelis, oprichter van jongerencommunicatiebureau Youngworks, een bomvolle zaal in Pakhuis De Zwijger voor. Ze pleitten daar voor een nieuw perspectief op de onderwijswerkelijkheid.

School als minisamenleving
De Jong en Nelis stellen vast dat er nog altijd sprake is van ongelijke kansen op (studie)succes. Ook ervaren veel docenten handelingsverlegenheid in hun contact met jongeren met een migratieachtergrond. Deze jongeren zien dat, hun studiesucces lijdt eronder en boosheid neemt toe. De auteurs wijzen erop hoe zonde het is dat talent niet wordt herkend en daarmee onbenut blijft. Hun boek laat grote en kleine issues zien die zich in de dagelijkse onderwijspraktijk voordoen: de school als ‘minisamenleving’ waarin mooie dingen gebeuren, maar ook spanningen, ongemak en conflicten bestaan.

Concrete praktijkvoorbeelden
Er was zoveel belangstelling voor de boekpresentatie dat het evenement lastminute werd geüpgradet naar een grotere zaal. “Dat laat wel zien dat het onderwerp diversiteit erg leeft in het onderwijs”, zegt De Jong. “We beschrijven in ons boek de situatie in Nederlandse scholen, maar bijvoorbeeld ook wat er gebeurt in het puberbrein. Daarna geven we achttien heel concrete praktijkvoorbeelden van zaken waar scholen tegenaan lopen. Neem de vraag wat je als docent doet als ‘de straatcultuur’ de school in komt of hoe je kunt omgaan met jongeren die uitsluitend binnen hun eigen groep bewegen. Deze voorbeelden én de mogelijke oplossingen baseerden we op honderden interviews met studenten en docenten in heel het land.”

Lichte toon bij moeilijke onderwerpen
Alle thema’s uit haar boek kwamen voorbij in Pakhuis De Zwijger, zegt De Jong: “Vooroordelen, rolmodellen en onzekerheid, het werd allemaal besproken. Wat me opviel was de lichte toon waarop dat gebeurde, want het blijven moeilijke onderwerpen. Dat is precies de sfeer die Huub en ik met ons boek willen scheppen.” Zo vertelden leerlingen van het Calandlyceum, allen lid van de debatclub van hun school, dat ze op de basisschool een te laag schooladvies kregen van leraren die vanwege hun migratieachtergrond te weinig vertrouwen hadden in hun kunnen.

‘Niets is wat het lijkt’
Andere ervaringsdeskundigen waren hbo-studenten van Inholland en de HvA. Nadia Nait Rabah, Lars Bosgraaf en Ansu Conteh studeren Bedrijfskunde MER (Business Studies) bij Inholland. Een van hun adviezen aan docenten die blijft hangen, is die van Nadia: “Houd altijd in je achterhoofd: niets is wat het lijkt.” Oprechte interesse van docenten in hun studenten kan vooroordelen tegengaan, daarover waren ze het eens.

Inspelen op vragen collega's
Onder de docenten die woensdag een stem kregen, bevonden zich Inholland-docenten Philippa Collin en Birol Ona, beiden lid van het lectoraat Diversiteitvraagstukken. “Door mijn Turkse en islamitische achtergrond kan ik makkelijk inspelen op vragen van collega’s over diversiteit”, zei Ona. Hij roemde de aanzet die collegevoorzitter Jet de Ranitz gaf in het bespreekbaar maken en aanpakken van diversiteitsvraagstukken in de vorm van de Community of Practice Diversiteit, een kennisplatform voor medewerkers.

Loslaten van referentiekader
De Jong en Nelis overhandigden hun boek aan Sofyan Mbarki, Amsterdams gemeenteraadslid voor de PvdA en lid van de Onderwijsraad, en aan Rob Oudkerk, voorzitter van het OSVO en voormalig wethouder onderwijs in de hoofdstad. Volgens Oudkerk is er grote slagvaardigheid nodig om de aanbevelingen in het boek te realiseren. “Jullie horen in De Wereld Draait Door of Pauw met jullie boodschap!” Mbarki, die bij Inholland studeerde, hield de zaal tot slot voor dat meer diversiteit niet altijd het antwoord is. “Het draait in de kern om het loslaten van je eigen referentiekader.”

Terugkoppeling naar onderwijs
De Jong hoopt dat veel onderwijsprofessionals hun boek zullen lezen, ook bij Inholland. “Een van de taken van het lectoraat Diversiteitsvraagstukken is om een inclusieve onderwijsomgeving te bieden in onze hogeschool”, zegt de lector. “Daarom koppelen we de resultaten van het boek en de gesprekken die eruit voortkomen terug naar het onderwijs, via de community of practice, diversiteitstrainingen en bijdragen aan landelijke conferenties.”

Het boek 'Help, mijn school is gekleurd!' is nu verkrijgbaar. Meer informatie vind je op www.gekleurdeschool.nl.