‘We willen beleidsmakers handreikingen bieden voor meer biodiversiteit’
Patrick Huntjens benoemd tot hoofdauteur voor VN-onderzoeksrapport
Wereldwijd staat de biodiversiteit onder toenemende druk. De wereldbevolking groeit en we nemen steeds meer natuurgebieden in. Dit is een bedreiging voor flora, fauna en vitale ecosystemenen daarmee ook voor de mens. Om het tij te keren ondertekenden in december bijna tweehonderd landen een VN-akkoord ter bescherming van dier- en plantensoorten en ecosystemen. Patrick Huntjens, lector Sociale Innovaties in het Groene Domein en hoogleraar duurzaamheidstransities bij Maastricht Universiteit, heeft de eer gekregen om als hoofdauteur in een VN-rapport in te zoomen op de brede maatschappelijke systeemverandering die nodig is om het herstel van de biodiversiteit en ecosystemen mogelijk te maken.
De laatste decennia neemt de biodiversiteit in hoog tempo af. Een miljoen planten- en diersoorten worden met uitsterven bedreigd. Wetenschappers spreken zelfs van een uitstervingsgolf, vergelijkbaar met die van 66 miljoen jaar geleden, waardoor de dinosauriërs van de aardbodem verdwenen. “Daarnaast worden ecosystemen aangetast wat een regelrechte bedreiging is voor al het leven op onze planeet”, zegt Patrick. “Want zonder natuur kunnen onze economieën niet functioneren en onze samenlevingen niet overleven. In januari 2023 schreven we daar een VN-beleidsbrief over.”
Wetenschappers spreken zelfs van een uitstervingsgolf, vergelijkbaar met die van 66 miljoen jaar geleden, waardoor de dinosauriërs van de aardbodem verdwenen
IPBES-rapport
Juist vanwege Patricks kennis over transities is hij door het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) gevraagd hoofdauteur te zijn van het onderzoeksrapport Transformative Change Assessment. “In het rapport bekijken we alle onderzoek en kennis over dit onderwerp, ook van inheemse en lokale gemeenschappen, brengen dit samen en vertalen het naar een handelingsperspectief. Wat zijn de onderliggende oorzaken van verminderende biodiversiteit? En welke gedragsmatige, sociale, culturele, economische, organisatorische en technologische factoren kunnen bijdragen aan de transitie? Hiermee willen we wereldwijd handreikingen bieden om beleid te maken voor herstel en bescherming van biodiversiteit, ecosystemen en natuur.”
30% beschermd in 2030
In december organiseerde de VN een top in Canada om het probleem op de agenda te zetten. Het leverde een historisch akkoord op. “In het Canadese Montreal hebben we de Global Deal for Nature afgesproken, het raamwerk voor biodiversiteit en ecosystemen”, vertelt Patrick. “Het moet vorm krijgen in elk land en regio, waarbij een van de 23 doelen die zijn afgesproken is dat 30% van al het land en 30% van al het water een beschermde status heeft in 2030. En dat wordt verder opgebouwd naar 50% in 2050. In Nederland heeft Van der Wal, de minister voor Natuur en Stikstof, toegezegd dat ze dat doel wil bereiken in Nederland.”
Enorme opgave
Het dichtbevolkte Nederland mag aan de bak, en met name de intensieve landbouw is de belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van de vogelstand in Nederland en Europa, zo blijkt uit recent onderzoek in het vakblad PNAS. Overigens is momenteel slechts 22% van het land en de binnenwateren en nog geen 27% van onze zee beschermd gebied. Wereldwijd liggen de cijfers nog veel lager: respectievelijk 16% en 8%. “Het is een enorme opgave die voor ons ligt”, zegt Patrick. “Hoe ga je die duurzaamheidstransitie voor elkaar krijgen om de biodiversiteitsdoelen te halen, maar ook doelstellingen op het vlak van bodem, water en klimaat.”
Natuurlijk Sociaal Contract
Het Global Biodiversity Framework is een voorbeeld van wat Patrick een Natuurlijk Sociaal Contract noemt. “Het is een contract waarin we nieuwe collectieve afspraken maken voor de inrichting van onze samenleving. Hiermee kunnen we afscheid nemen van het oude paradigma van economische groei en meer het welzijn van mens, dier, natuur en planeet centraal stellen. Dit klinkt idealistisch, maar eigenlijk zie je zulke contracten dagelijks terug in de praktijk. Het gebeurt elke keer als mensen samenwerken om een maatschappelijk vraagstuk op te pakken. Van lokaal, om bijvoorbeeld met buurtbewoners gezamenlijk voor een park of voedselbos te zorgen. Tot internationaal niveau, als het gaat om akkoorden voor klimaat of biodiversiteit.”
Bij Inholland werken we aan duurzame oplossingen die bijdragen aan een goede kwaliteit van leven, voor nu en later. Met Inholland onderzoekt vertellen we verhalen over hoe we hier vanuit onderzoek aan bijdragen, samen met studenten en werkveldpartners.