"Om duurzaamheidstransities te laten slagen, is een nieuw Natuurlijk Sociaal Contract en een nieuwe economie nodig."
- Patrick Huntjens
De stikstofcrisis, de klimaatcrisis, de grondstoffencrisis, de groeiende kloof tussen arm en rijk. Ze staan volgens Patrick Huntjens, lector Sociale Innovaties in het Groene Domein, niet op zichzelf. “Veel van onze huidige crisissen hangen samen, het zijn symptomen van een dieperliggende systeemcrisis."
Patrick stelt dat we als samenleving als het ware gekidnapt worden door een systeem gericht op economische groei, individualisme, materialisme, kortetermijndenken en de vrije markt. Volgens hem moeten we toe naar een samenleving die humaner en eerlijker is, die regeneratief in plaats van destructief is voor mens en natuur. Om duurzaamheidstransities te laten slagen is daarom een nieuw Natuurlijk Sociaal Contract en een nieuwe economie nodig.
Op deze pagina lees, luister en zie je meer over dit Natuurlijk Sociaal Contract én over hoe we dit volgens Patrick kunnen bewerkstelligen.
Een sociaal contract vormt de basis van onze samenleving en democratie. Het is een impliciete afspraak tussen burgers onderling, de overheid en andere partijen over de inrichting van de samenleving. Dat doen we vooral bij zaken die we niet alleen als individu kunnen regelen. Zoals de economie, gezondheidszorg, de arbeidsmarkt, rechtspraak, infrastructuur en het onderwijs.
Maar daar ligt volgens Patrick nu het probleem. Ons huidige sociale contract is gebaseerd op individualisme, materialisme en kortetermijndenken. Burgers worden enkel gezien als consumenten. En in onze individualistische samenleving nemen we steeds minder verantwoordelijkheid voor ons sociale netwerk en onze natuurlijke leefomgeving.
Dit heeft ervoor gezorgd dat ons systeem vastloopt. We hebben nu te maken met drie crises:
Patrick pleit voor een samenleving die humaner en eerlijker is; een samenleving die vooral minder destructief is voor mens en natuur. Daarvoor hebben we een nieuw Natuurlijk Sociaal Contract nodig, waarin we de relatie tussen mensen onderling en tussen mens en natuur kunnen herstellen. Daarvoor moeten we afstand doen van de homo economicus, en ruimte maken voor een homo ecologicus. Dat vraagt om een aanpassing van ons mensbeeld.
Zo kunnen we samen waarden creëren die de basis zijn voor een florerende samenleving en economie, in een eerlijke, meer duurzame wereld.
Een samenleving die humaner en eerlijker is en vooral minder destructief voor mens en natuur, dat is wat Patrick Huntjens beoogt in zijn boek ‘Towards a Natural Social Contract’.
Als we zorgen voor een transitie naar een meer ecocentrisch en regeneratief model, kunnen we onze samenleving en onze planeet gezond houden. Ook voor toekomstige generaties.
Met dit boek won Patrick de Nautilus Book Award 2022 (Gold Award): een prestigieuze internationale literatuurprijs. Patrick is de eerste Nederlander ooit die de Gold Award wint, sinds het 23-jarige bestaan van deze prijs.
"Ik lees enorm veel - en ook veel goede boeken - maar ik lees zelden iets waar ik me zó in kan herkennen als in Patricks schrijven. Patrick gebruikt nergens de term Betekeniseconomie, maar het hele boek ademt Betekeniseconomie."
In deze aflevering van de podcastserie Onderzoekers over de Toekomst deelt Patrick zijn visie op hoe de wereld moet veranderen met podcastmaker Rudy Nicola. Ze gaan in op het nieuwe, sociale contract. Ook bespreken ze hoe de boerenprotesten en de stikstofcrisis in dit verhaal passen, welke rol het onderwijs kan spelen, en welke stappen je zelf kunt nemen om de systeemverandering te versnellen.
"Ik zet mijn kennis en ervaring in om de nieuwe generatie die de duurzaamheidstransitie moet gaan voltooien, klaar te stomen," aldus Patrick. Patrick is lector Sociale Innovaties in het Groene Domein bij Inholland en en transitie-hoogleraar bij Maastricht Universiteit. Hij doet onder andere onderzoek naar de sociale, maatschappelijke innovaties die helpen in de transitie naar een duurzame, gezonde en rechtvaardige samenleving.
Patrick is daarnaast door de Verenigde Naties benoemd als Lead Author IPBES Transformative Change Assessment voor het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES). Deze organisatie richt zich op de wereldwijde ecologische crisis.
Patricks inzet voor vele duurzame initiatieven, die geïntegreerd zijn met het onderwijs, blijven niet onopgemerkt. In 2021 werd hij gekozen als Lector van het jaar 2021.
Onderstaande projecten doen onderzoek naar interessante onderwerpen binnen het Natuurlijk Sociaal Contract. Lees meer over onder andere de transitie naar een duurzaam voedselsysteem en voedselinnovaties voor een duurzame toekomst.
"Op het vlak van de noodzakelijke maatschappelijke en economische transformatie gaat Patrick Huntjens verder dan bekende economen als Kate Raworth, Paul Collier, Paul Mason en Mariana Mazzucato."
