Het leven van jongeren die opgroeien tussen sociale, culturele of institutionele leefwerelden staat onder druk. Jongeren in dit soort ‘tussenposities’ kampen vaak met het gevoel er niet bij te horen of niet goed genoeg te zijn. In de jeugdsector is daar nog te weinig aandacht voor. Terwijl jongeren in tussenposities juist een voordeel hebben in een maatschappij die steeds meer divers wordt: ze weten hoe ze in verschillende sociale contexten kunnen functioneren en kunnen daar behendig tussen navigeren.
De genoemde vaardigheden zijn waardevol voor het ontwikkelen van nieuwe perspectieven op samenleven in diversiteit. De jongeren zijn in staat om naar verschillen in de samenleving te kijken en kritisch te reflecteren op instituties en sociale structuren die groepen buitensluiten. Daarnaast kunnen ze tegenstellingen overbruggen tussen groepen. Dit doen ze door bijvoorbeeld universele ervaringen te benadrukken zoals jong, verliefd of kwetsbaar zijn.
Met dit onderzoek ontwikkelen we kennis en een benadering waarmee jongeren, jeugdprofessionals en beleidsmakers op creatieve en vernieuwende manieren kunnen werken aan de ontwikkeling en positieversterking van jongeren in tussenposities.
Jongeren, jeugdprofessionals en beleidsmakers werken samen om tussenposities te (h)erkennen als kracht. Dit doen we in dit project door met jongeren en cultuurmakers een narratieve benadering te ontwikkelen. Jongeren gebruiken creatieve expressie om hun eigen verhaal te vertellen en jeugdprofessionals leren daarop in te spelen. We stellen een Bibliotheek van Tussenverhalen samen waar jongeren waardering en erkenning aan ontlenen. De precieze vorm stellen we in samenspraak vast. Wellicht ontstaat er een online vindplaats die de verhalen - en tools om de verhalen te begrijpen en in te zetten - beschikbaar stelt.
Tussenverhalen zijn verhalen over jongeren die opgroeien tussen culturele, religieuze, sociale of institutionele leefwerelden. Ze hebben bijvoorbeeld een dubbele nationaliteit, zijn de eerste in hun familie die gaan studeren, of hebben een stormachtig verleden in bijvoorbeeld de GGZ of detentie. Met de Bibliotheek van Tussenverhalen kunnen jongeren in tussenposities zich gezien en gehoord voelen en zorgen we ervoor dat ze kracht vinden in hun tussenpositie. De bibliotheek geeft ook de samenleving een ander beeld van wie de jongeren zijn: we laten ze op deze manier kennismaken met de kracht van tussenposities en tussenverhalen.
Samen met jongeren bedenken we masterclasses. Daarin trainen zij jeugdprofessionals en beleidsmakers om de bibliotheek te gebruiken. Zo ontwikkelen jongeren hun eigen sociale vaardigheden en werken ze aan eigen positieversterking. De professionals leren anders kijken en handelen en nemen deze benadering mee naar hun organisaties.
We werken in dit onderzoek nauw samen met de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Vrije Universiteit (VU). Vanuit de HvA is Sebastian Abdallah betrokken als onderzoeker. Elena Pozoni werkt vanuit de VU mee als onderzoeker aan dit project.
"Tussenverhalen is misschien een onbekende term, maar soms heb je onbekende woorden nodig om het te hebben over iets dat mensen nog niet kennen."
Soms zijn bestaande woorden, verhalen of geboden perspectieven niet toereikend om jongeren te bereiken. Het project Bibliotheek van Tussenverhalen biedt (toekomstige) jeugdprofessionals handvatten om met jongeren het gesprek aan te gaan over hun ervaringen, waar ze tegenaan lopen en wat ze nodig hebben. Jeugdprofessionals krijgen inzicht in de leefwereld van jongeren en leren jongeren te ondersteunen in de zoektocht naar hun eigen verhaal en de kracht daarvan.
Veel van onze studenten zijn zelf jongeren of jongvolwassenen die zich in een tussenpositie bevinden. Door middel van onderwijs maken we hen vertrouwd met dit concept en met de waarde van hun eigen verhalen en ervaringen voor het werkveld dat ze gaan betreden. Op deze manier leiden we hen op tot betere professionals. Deze studenten zijn straks namelijk in staat zijn om stil te staan bij wat jongeren meemaken en om in te zetten op de kracht van jongeren.
We werken nauw samen met meerdere praktijkpartners in de jeugdsector. Team Enkelband en Criminal Minded werken aan creatieve ontwikkeling en participatiemogelijkheden van jongeren die ervaring hebben met het straatleven of detentie. Stichting Sitara adviseert professionals in inclusief werken en kansengelijkheid, en traint kinderen in bewustwording en weerbaarheid. Onze partner Sociaal Cement werkt op verschillende creatieve manieren aan stemontwikkeling, burgerschapsvorming en mobilisatie van jongeren rond actuele thema’s.
Voor de creatieve ondersteuning van jongeren werken we samen met Fonds ZOZ, een fonds dat zich richt op het ondersteunen van verhalen die schuren, de wereld bevragen en aan het denken zetten. Daarnaast zijn gemeentelijke (jeugd)beleidsmedewerkers en jongerenwerkers betrokken.
Samen creëren we momenten, processen en producten die jeugdprofessionals ondersteunen en toerusten om tussenverhalen te begrijpen. Daarnaast kunnen ze worden ingezet ten behoeve van het welzijn, de ontwikkeling en positieversterking van de jongeren met wie ze werken.
In dit onderzoek werken we toe naar een masterclass met de Bibliotheek van Tussenverhalen als basis. Met de bibliotheek willen we onder jeugdprofessionals een omkering van de gebruikelijke logica bewerkstelligen. Normaal gesproken moeten jongeren zich ontwikkelen zodat ze een plek kunnen bemachtigen in de samenleving. Professionals helpen hen om dat zo goed mogelijk te doen.
In dit project werken we aan de bewustwording bij jong en oud dat jongeren in tussenposities reeds een kracht bezitten die meer aandacht verdient. De jongeren zelf worden zich er bewust van wat die kracht is. Vervolgens rusten ze professionals en beleidsmedewerkers toe om daar beter op in te kunnen spelen. Op deze manier hoeven jongeren in tussenposities zich niet meer aan te passen aan de verwachtingen van de samenleving. De samenleving leert juist inspelen op kwaliteiten van jongeren en de meerwaarde van hun ervaringen in een diverse samenleving.
Wil je meer weten over de tussenverhalen? We houden je graag op de hoogte via de Instagramaccounts van Criminal Minded en Sociaal Cement.
