Het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam is een van de zes living labs die deelnamen aan het Europese project SmartCulTour, dat door de Europese Commissie werd gefinancierd in het kader van het Horizon 2020-programma. Het doel van de living labs was het aanmoedigen van netwerken tussen belanghebbenden uit het toeristische werkveld om zo tot goede praktijkgerichte en innovatieve oplossingen voor duurzaam cultureel toerisme te komen, die tegelijkertijd ook kunnen worden uitgewisseld met andere Europese regio’s.
Het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam richtte zich op twee Rotterdamse wijken: Hoek van Holland en Bospolder-Tussendijken. Het doel was om cultureel toerisme in deze wijken (verder) te ontwikkelen als middel voor bredere duurzame gebiedsontwikkeling.
Naast Rotterdam waren labs uit de volgende steden of gebieden aangesloten: Scheldeland (Vlaanderen-België), Utsjoki (Lapland-Finland), Huesca (Spanje), Split (Kroatië) en Vicenza (Italië).
Aan het eind van het project leverde SmartCulTour beleidsinstrumenten, praktische tools en uitgewerkte interventievoorstellen op voor lokaal- en Europees niveau. Deze waren bedoeld voor beleidsmakers, onderzoekers en lokale stakeholders die betrokken zijn bij de ontwikkeling van cultureel toerisme en wijkontwikkeling.
Een van de belangrijkste tools die we hebben ingezet, was de SmartCulTour Serious Game: een interactieve tool waarmee belanghebbenden konden experimenteren met verschillende interventiescenario’s en inzicht kregen in de mogelijke effecten daarvan op het lokale ecosysteem (zoals bewoners, ondernemers en bezoekers). Daarnaast hebben we methodieken gebruikt zoals de ‘ideation washing machine’ en ‘roadmapping’, om samen met lokale stakeholders tot een creatieve en haalbare mix van interventies te komen, met een bijbehorende uitvoeringsplanning.
Voor beide wijken werd op basis van deze sessies een rapport opgesteld. In deze rapporten: werden concrete interventies uitgewerkt; werd de verwachte impact op cultureel toerisme en wijkontwikkeling benoemd; werd een realistische planning opgenomen; en werd per interventie aangegeven wie het eigenaarschap zou kunnen nemen.
We hebben de rapporten aangeboden aan de gemeente Rotterdam en andere betrokken partijen. Omdat de interventies voortkwamen uit een bottom-up benadering en breed draagvlak hadden, verwachtten we dat ze daadwerkelijk uitvoerbaar waren en konden bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van de wijken.
Naast deze lokale opbrengsten leverde SmartCulTour ook op Europees niveau belangrijke kennisproducten en beleidsaanbevelingen op, waaronder:
Het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam van Inholland won de aanbestedingsopdracht van Breda University of Applied Sciences (BUas). In samenwerking met BUas en citymarketingorganisatie Rotterdam Partners deed het lab onderzoek naar de ontwikkeling van cultureel toerisme in Rotterdam. Aan de hand van (online) workshop met diverse Rotterdamse stakeholders is vervolgens onderzoek gedaan naar in welke Rotterdamse wijken op een duurzame manier cultureel toerisme verder kon worden ontwikkeld. Dat werden Hoek van Holland en Bospolder-Tussendijken. Met behulp van onder andere service-design interventies, art-bases methodieken en serious gaming zochten we naar manieren en middelen om cultureel toerisme te laten bijdragen aan de kwaliteit en kernwaarden van Rotterdam als stad.
We werkten op internationaal niveau samen met UNESCO en de organisaties die betrokken zijn bij de andere living labs. Op nationaal niveau werkten we nauw samen met onderzoekers van BUas. Op lokaal niveau werkten we samen met partijen die verbonden zijn aan het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam. Denk bijvoorbeeld aan Gemeente Rotterdam, Theater Zuidplein en Rotterdam Festivals. Tot slot zijn de lokale bewoners en ondernemers van de wijken Hoek van Holland en Bospolder-Tussendijken betrokken.
Het belang was meerledig. Opgedane inzichten en vraagstukken zijn teruggeven aan het onderwijs via onderwijsprogramma’s zoals domeinbreed keuzeonderwijs en minoren. Daarnaast stroomden de inzichten terug in het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam, waar veel wordt geleerd van concrete interventies.
