Het bevorderen van veerkracht bij basisschoolleerlingen door het agogisch handelen van de leraar

Sommige kinderen groeien op in gezinnen waar armoede, psychische problemen of andere ingrijpende omstandigheden spelen. Zulke risicofactoren kunnen hun ontwikkeling belemmeren. Toch laten veel kinderen zien dat ze ondanks deze uitdagingen positief kunnen doorgroeien – dát noemen we veerkracht. Leraren spelen hierin een cruciale rol. Niet alleen met planmatige programma’s, maar juist ook in de talloze alledaagse, vaak ongeplande momenten in de klas. Denk aan een leerling die angstig reageert, of een kind dat steun zoekt bij een leraar om iets persoonlijks te delen. Hoe een leraar dan reageert, kan bepalend zijn voor het versterken van de veerkracht van het kind. Theo van den Bogaart, Mascha Enthoven en Robin Regelink onderzochten hoe leraren dit doen. Ze analyseerden 14 casussen op een basisschool met veel leerlingen met complexe achtergronden. Daaruit blijkt dat leraren vooral drie manieren inzetten: compenseren (iets bieden wat thuis ontbreekt), beschermen (de negatieve invloed van risicofactoren dempen) en uitdagen (leerlingen in een veilige setting nieuwe stappen laten zetten). Vooral bescherming bleek vaak voor te komen. De onderzoekers benadrukken dat het waardevol is als leraren zich bewuster worden van de invloed van hun dagelijkse handelen. Door risicofactoren te benoemen en te reflecteren op hun keuzes, kunnen ze hun pedagogisch handelen versterken én bijdragen aan kansengelijkheid.