Het lectoraat De Pedagogische Opdracht richt zich op de verbetering van de kwaliteit van het basisonderwijs, van de professionaliteit van de leraar en van de kwaliteit van het lerarenberoep. Zowel binnen het primair onderwijs als integrale kindcentra's (IKC’s), waarin onderwijs en opvang meer en meer in elkaar overlopen.
Onze ambitie is het versterken van het individuele handelen en de verantwoordingskracht van leraren en andere onderwijsprofessionals via structurele collectieve evaluatie en onderzoeksmatige verbetering. Dit doen we door kaders en instrumenten te bieden voor het kwalitatief goed vorm en inhoud geven aan de primaire processen in scholen en kindcentra, met het oog op de brede ontwikkeling van kinderen. Daarnaast onderzoeken we samen met onze partners in het onderwijswerkveld op welke wijze leraren en schoolteams de kwaliteit van deze processen blijvend kunnen evalueren en verbeteren.
Centraal uitgangspunt hierbij is het bieden van perspectief op onderwijs dat bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren tot volwassenen die met plezier, kennis, kunde en gevoelens van verbondenheid en verantwoordelijkheid in de wereld staan.
Om onze ambitie te verwezenlijken, zetten we actief in op het opzetten van partnerschappen tussen Pabo-opleidingen van Inholland, het werkveld van deze Pabo’s, de Master Leren en Innoveren en ons lectoraat. Daarbij is specifiek aandacht voor het bevorderen van onderzoekend vermogen van de reflectieve onderwijsprofessional vanuit ervaringen uit het dagelijks handelen. Door het duiden van deze ervaringen, doen we vanuit onderzoek kennis en inzichten op die de onderwijspraktijk pedagogisch voeden en kwalitatief verbeteren.
Meer over de achtergrond en werkwijze van De Pedagogische Opdracht is visueel gemaakt in onderstaande afbeeldingen:
Hoe zetten het onderwijswerkveld en de Pabo-opleidingen van Inholland de drie functies van onderzoekend vermogen in? We onderzoeken samen met Pabo-opleidingen en werkveld op welke wijze deze functies beter zijn te benutten voor het opleiden en begeleiden van leraren en voor het ontwerpen van innovaties die de leraar werkelijk zal inzetten in het primaire proces. De functies die we onderscheiden, zijn: het effect van ervaringen in het primair proces op andere processen, collectieve reflectie op deze ervaringen, en benutting van wetenschappelijke kennis.
Persoonsvorming, de vorming van de persoonlijkheid, gebeurt de hele dag op allerlei momenten. Leraren staan voor de uitdagende taak in de ontmoeting met kinderen continu de afweging te maken wat goed, belangrijk, mooi of waar is en wat niet. Hoe leraren grip krijgen op deze persoonsvorming staat in dit onderwerp centraal. We onderzoeken de momenten in het primaire interactieproces waarop de leraar ervaart ‘vormend’ te handelen. Hiermee kunnen we bijdragen aan het verklaren en bewust maken van intenties en effecten van handelen zodat deze beter bespreekbaar worden in teams in relatie tot de pedagogische opdracht.
De vrijheid van onderwijs die in Artikel 23 van onze grondwet is vastgelegd, levert ook de afgelopen jaren discussie op. Hoe vrij zijn scholen in het uitdragen en overbrengen van hun religieuze en ideologische gedachtegoed? En hoe vrij zijn leerlingen op scholen met een duidelijke religieuze signatuur om af te wijken van dit gedachtegoed? Wat is de rol van de overheid als tussen de vrijheid van scholen en die van leerlingen wrijving ontstaat? Het lectoraat De Pedagogische Opdracht doet onderzoek naar de spanning die scholen met een sterke religieuze identiteit ervaren tussen vrijheid bieden en het vormen van kinderen in een bepaalde richting. Kennis over deze spanning draagt bij aan het politieke en maatschappelijke debat, gezien de continue discussie over vrijheid van onderwijs.
We onderzoeken de wijze waarop maatschappelijke thema’s als kansen(on)gelijkheid tot uiting komen in het proces van betrokken handelen in de schoolomgeving. We ondersteunen de systematische, collectieve teamreflectie op de individuele ervaringen van leraren met dit thema. Daarnaast begeleiden we ontwerponderzoek dat het instrumentarium van leraren vergroot zodat zij inzicht krijgen in het appel van specifieke leerlingen en de pedagogische opdracht voor deze leerlingen beter kunnen vervullen.
Met ons onderzoek bieden we kennis en inzicht rondom de thematiek van intensievere samenwerking tussen opvang en onderwijs (integrale kindcentra). We kijken daarbij naar de eisen die de samenwerking stelt aan het betrokken handelen in het primaire proces. Maar ook naar de rol die persoonsvorming in de ontwikkeling van kinderen in het algemeen speelt en in het bijzonder in de integratie van kinderopvang en onderwijs.
Goed reken-wiskundeonderwijs sluit aan bij de ontwikkeling van kinderen. Kinderen geven signalen af over hun ontwikkeling. Door deze signalen te ‘lezen’ kunnen leraren de ontwikkelingsbehoeften van kinderen afleiden en hun pedagogisch-didactisch handelingsrepertoire laten aansluiten bij deze ontwikkelingsbehoeften. Deze vaardigheid is te beschrijven als feedbackgeletterdheid. Om deze feedbackgeletterdheid te vergroten is het nodig dat (aanstaande) leraren structureel cycli doorlopen. Deze cycli omvatten het zien van signalen tijdens rekenen-wiskunde, het met behulp van collega's en wetenschappelijke bronnen interpreteren van deze signalen en het op basis hiervan aanpassen van het handelingsrepertoire. Wij onderzoeken de kenmerken en uitkomsten van een leeromgeving die deze cycli stimuleert en ondersteunt.
Hoe kunnen we jongeren overtuigen het beroep van leraar te kiezen? Wat motiveert hen door te gaan en verder te ontwikkelen binnen het beroep? Hoe kunnen we de professionaliteit van leraren vergroten en verdiepen waardoor zij zich onderzoekend verder ontwikkelen terwijl zij betrokken blijven bij het lesgeven zelf?
Het lectoraat biedt onderzoeksmatige ondersteuning bij partnerschappen tussen Pabo-opleidingen en werkveld. Deze samenwerking in deze Samen Opleiden-trajecten is gericht op het versterken van onderzoekend vermogen van (aanstaande) onderwijsprofessionals. Kennis uit onderzoek geeft inzichten hoe het versterken van onderzoekend vermogen leraren motiveert zich te ontwikkelen op master- en PhD-niveau terwijl zij tegelijkertijd betrokken blijven bij het primaire proces van onderwijs in de school.
