Ethiek in het sociaal werk opleiding

Hoe jij als sociaal werker in jouw manier van werken je cliënten nog meer tot hun recht zou kunnen laten komen

Het (psychiatrisch en psychologisch) labelen en categoriseren van cliënten kan heel helpend zijn, maar kan hen ook onrecht aandoen. Denk aan termen als autisme (ASS), verzamelwoede, (zorgwekkende) zorgmijder, gebrekkige impulsregulatie, gebrek aan zelf-inzicht/ziekte-inzicht, vermijdingsgedrag, weerstand, kwetsbaar, beperkt zelfredzaam.

Stel bijvoorbeeld dat een cliënt zich heftig verzet tegen de psychiatrische categorisering ‘autisme (ASS)’. In hoeverre doen we deze cliënt onrecht aan door zijn of haar verzet vooral te zien als begrijpelijke ‘weerstand’ tegen een deskundig vastgestelde, maar mogelijk pijnlijke waarheid over zichzelf? En stel dat een cliënt hoge schulden heeft, in hoeverre doen we haar dan onrecht aan door haar schuldenproblematiek (vooral) te zien als het resultaat van haar veronderstelde ‘kwetsbaarheid’, van haar individuele onvermogen om ‘verantwoord’ met geld om te gaan. En de cliënt die regelmatig in woede uitbarst? In hoeverre doen we deze cliënt onrecht aan door zijn woede-uitbarstingen (vooral) toe te schrijven aan zijn ‘gebrekkige impulsregulatie’?

In deze opleiding bespreken we concrete praktijksituaties waarin categoriserende taal wordt gebruikt, onderzoeken we in hoeverre cliënten hiermee onrecht wordt aangedaan en wat dit zou kunnen betekenen voor de manier waarop we cliënten begeleiden. Zo leer je hoe jij als sociaal werker je cliënten nog meer tot hun recht zou kunnen laten komen door dergelijk sociaal onrecht daarbij te betrekken.

Lees meer over de opleiding Ethiek in het sociaal werk

Voorbeeldcasus

Mo, sociaal werker en 47 jaar, is begeleider van Ari, een jongeman van 23 jaar. Tijdens een teamoverleg met collega’s vertelt hij dat zijn cliënt nogal opvliegend van aard is en dat hij zichzelf hierdoor regelmatig in de moeilijkheden brengt. Hij vindt dat heel naar en triest voor hem. “Soms reageert hij zo heftig dat het wel lijkt alsof de hele wereld tegen hem samenspant!” Hij legt zijn collega’s voor of er bij Ari mogelijk sprake is van een ‘gebrekkige impulsregulatie’ en of hij niet getraind zou moeten worden in het beter leren beheersen van zijn vaak heftige emoties. Misschien is het verstandig om hem in ieder geval te laten testen door de orthopedagoog die ze in huis hebben, zo zegt hij.

De vraag is nu: in hoeverre doen we deze cliënt onrecht aan door zijn heftige uitbarstingen (vooral) toe te schrijven aan ‘gebrekkige impulsregulatie’?  En wat betekent dit voor de manier waarop we deze cliënt zouden begeleiden?