Vitaal Inholland: collega’s onderzoeken zelf oplossingen om fit en gezond te blijven

Hogeschool Inholland wil dat collega’s gezond en vitaal blijven. De afdeling Communicatie & Human Resources (CHR) biedt hiervoor allerlei gezondheidsbevorderende programma’s. Het gebruik is echter wisselend. Weten collega’s niet dat ze er zijn, hebben ze extra begeleiding nodig of sluit het aanbod minder aan bij de daadwerkelijke behoefte? Om dit te achterhalen is CHR samen met lectoren en onderzoekers van de onderzoekslijnen, HRM en Persoonlijk Ondernemerschap en met de onderzoekslijn Kracht van Sport, Vitaal Inholland gestart: een project waarin docententeams zelf onderzoek uitvoeren naar een succesvolle implementatie, samen met hrm’ers, leidinggevenden en studenten.

“Elke twee jaar voeren we een medewerkerstevredenheidsonderzoek uit en sinds de eerste corona-lockdown ook een Thuiswerkmonitor”, zegt Petra Boerlage, adviseur Arbo & Vitaliteit bij CHR. “Daaruit blijkt dat werkdruk hoog scoort.” Dit vraagt om aandacht voor werkbelasting, maar ook voor vitaliteit. Want vitaliteit is een belangrijke voorwaarde om plezier in je werk te houden en goed te presteren. “We bieden daar allerlei ondersteuning in, zoals bijvoorbeeld met een fietsplan, een sportschoolabonnement en vitaliteitsdagen. Elke Inholland-locatie heeft ook de middelen om een eigen vitaliteitsprogramma te ontwikkelen. Maar we merken dat veel collega’s onbekend zijn met het aanbod en het onvoldoende gebruiken. De vraag is hoe dit komt.”

CHR als opdrachtgever
André Frijters, stafhoofd van CHR, was ook benieuwd naar de vraag hoe gezondheidsbevorderende programma’s beter hun weg zouden kunnen vinden naar collega’s. “Er zou een onderzoeksproject worden opgestart met externe partners. Dat ging niet door. Maar ik wilde toch verder met dit belangrijke vraagstuk. Daarom hebben we er een intern onderzoeksproject van gemaakt. Want dat is het mooie van Inholland: we hebben hiervoor volop kennis in huis met ‘onze’ onderzoekslijn HRM en Persoonlijk Ondernemerschap en met de onderzoekslijn Kracht van Sport, die gaat over vitaliteit en gezondheidsbevordering.” Zo zag CHR haar kans schoon om intern opdrachtgever te zijn van het nieuwe, interdisciplinaire project Vitaal Inholland.

Worstelen met implementatie
Liesbeth Groenesteijn is projectleider van Vitaal Inholland. Als docent bij de opleiding Sportkunde en onderzoeker bij Kracht van Sport richt zij zich op gezondheidsmanagement van werkenden. “Meerdere bedrijven worstelen met de implementatie van gezondheidsbevorderende programma’s. Bijvoorbeeld doordat de communicatie hierover de medewerkers niet bereikt, het aanbod niet passend is of medewerkers onvoldoende gefaciliteerd worden de middelen te gebruiken. Een e-learning hoe om te gaan met werkdruk zul je niet snel volgen als je het al zo druk hebt.”

Nieuw: participerend actieonderzoek
Waar loopt de implementatie spaak? Waar hebben collega’s eigenlijk behoefte aan? “Wie kunnen daar nu beter de vinger achter krijgen en aan oplossingen werken dan de collega’s zelf?”, zegt Piet Verstegen, docent-onderzoeker bij HRM en Persoonlijk Ondernemerschap. “Daarom kwamen we met het idee om een zogeheten participerend actieonderzoek op te zetten. Onderwijsteams participeren zelf aan het onderzoek. Niet door eerst de problemen te analyseren en daar weer een volgend rapport over te schrijven, maar door meteen actiematig te werken aan een oplossing waarvan ze denken dat het hen zelf zou helpen. Een oplossing die ze vervolgens ook gaan uitproberen.”

Hopen op een olievlekwerking
“Op drie Inholland-locaties en binnen drie domeinen voeren telkens twee docenten, twee teamleiders en een HR-adviseur het onderzoek uit”, legt Liesbeth uit. “Dit gebeurt bij Gezondheid, Welzijn & Sport in Haarlem, Agri, Food & Life Sciences in Delft en bij Business, Finance & Law in Rotterdam. “Vanuit beide onderzoekslijnen en CHR vormen we een projectgroep om de onderzoekteams te begeleiden.” Liesbeth hoopt met deze aanpak op een olievlekwerking. “Het onderzoek zelf is al een interventie voor de betrokken collega’s: zij gaan het hebben over vitaliteit. En door meteen oplossingen toe te passen kunnen meerdere collega’s er mee in aanraking komen.”

Interdisciplinaire leer- en innovatiegemeenschap
De projectgroep boort nog een kennisbron aan: studenten. Zowel van Sportkunde als van Business Studies. “Individuele studenten Sportkunde zoeken met verschillende onderzoeksvragen uit welk aanbod Inholland heeft en hoe het concreet wordt gebruikt”, zegt Piet. “Dankzij hun opleiding weten ze ook hoe je mensen stimuleert aan hun vitaliteit te werken. Studenten Business Studies voegen hun kennis toe over organisaties, de rol van stafdiensten en hoe werkdruk ontstaat.” Zo vormen alle betrokkenen een interdisciplinaire leer- en innovatiegemeenschap rond vitaliteit, benadrukt Piet. “Het is een vorm waarin we leren met én van elkaar, precies zoals we bij Inholland rond steeds meer complexe vraagstukken doen.”

Kennis in huis houden
“Mooi van dit participerend actieonderzoek is dat wij als stafafdeling hier ook veel van leren”, zegt André. “We hadden ook een extern bureau op dit vraagstuk kunnen zetten, maar dan leveren ze een adviesrapport op en nemen de kennis weer mee. Nu slaat het leren terug in onze eigen organisatie. Fijn is ook dat we op die manier bijdragen aan interdisciplinair onderzoek gekoppeld aan onderwijs, dankzij de betrokkenheid van docenten, docent-onderzoekers, hrm’ers en studenten. We hebben onze eigen leergemeenschap.”

Voor heel Inholland
Die leergemeenschap zou nog wel eens een tijd kunnen bestaan, al was het maar om vitaliteit Inholland-breed op de kaart te zetten. “Want we zijn nu slechts met een pilot bezig op drie plekken in de organisatie, maar we doen dit onderzoek uiteindelijk voor de hele organisatie”, benadrukt Petra. “Misschien komen de teams met generieke oplossingen om de gezondheidsbevorderende programma’s beter te communiceren en voor de hele organisatie geschikt te maken. Of misschien gelden hun oplossingen specifiek voor hun eigen locatie of domeinen en is er vervolgonderzoek nodig met nieuwe teams van andere locaties en domeinen. In september 2022 ronden we het project af. Dan weten we meer.”

Wil je meer weten over dit project? Neem dan contact op met Liesbeth Groenesteijn: liesbeth.groenesteijn@inholland.nl.