Inholland onderzoekt: Duurzaam toerisme
‘Geen verbod op vliegen, wel bewuster reizen’
Van 7 tot 9 maart vindt in Berlijn de ITB plaats, Europa’s grootste toerismebeurs. Ko Koens, lector New Urban Tourism, is er samen met collega’s van het gloednieuwe Expertise Netwerk Sustainable Urban Tourism (ENSUT) en studenten van het Domein Creative Business van Hogeschool Inholland. Op uitnodiging van NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen) geeft hij een presentatie over duurzaam toerisme en recent internationaal onderzoek hiernaar. “Toerisme moet van steden betere plekken maken voor inwoners, lokale bedrijven en natuur.”
Nog vóór de officiële start in mei staat ENSUT in Berlijn op het internationale podium. Bezoekers van de ITB gaan onder meer met elkaar in gesprek over duurzaam toerisme in stedelijke gebieden. Maar wat is ‘duurzaam toerisme’ eigenlijk? “Het is een term om aan te geven dat toerisme om meer moet draaien dan een economisch model van zo veel mogelijk overnachtingen”, zegt Ko. “Het is de balans zoeken tussen planet, people en profit. Ook om ervoor te zorgen dat toerisme in de toekomst mogelijk blijft.”
Voor het verduurzamen van het toerisme is de term duurzaam toerisme niet altijd even handig.
Term duurzaamheid
“Voor het verduurzamen van het toerisme is de term duurzaam toerisme niet altijd even handig”, merkt Ko. “Want mensen denken dat duurzaam betekent dat ze niet meer mogen vliegen of minder op vakantie mogen. Dit roept verzet op en dat helpt niet om een gedragsverandering te bewerkstelligen. Er is een ander narratief nodig met het accent op de kansen. Het gaat om bewuster reizen en bewuster genieten: stilstaan bij de bijzondere ervaring van het reizen.”
Beter dankzij toerisme
Bovendien gaat, volgens Ko, duurzaam toerisme nog niet ver genoeg. “Toerisme zou in de toekomst ‘regeneratief’ moeten zijn: van steden betere plekken maken voor inwoners, lokale bedrijven en natuur. Dan kun je de leefbaarheid van wijken een impuls geven, openbaar vervoer rendabel maken, erfgoed onderhouden en daardoor behouden, en bijdragen aan de energietransitie dánkzij toerisme. Hoe bereik je dat punt? De eerste stap is om alle betrokkenen per locatie bijeen te brengen en hun perspectieven laten delen. Vervolgens is het een kwestie van eigenaarschap: wie neemt het voortouw om tot regeneratief toerisme te komen? Dit zijn belangrijke thema’s van ENSUT.”
Meerderheid voor regeneratief toerisme
Onlangs voerde ENSUT een enquête uit onder inwoners van Amsterdam, Rotterdam, Kopenhagen, Berlijn en Barcelona. “Daaruit blijkt dat 62% voorstander is van regeneratief toerisme en 23% er neutraal tegenover te staat. Naast het lokale bestuur en bedrijfsleven vinden inwoners dat ze ook zelf een rol hierin hebben ook al merken ze tot nu toe onvoldoende van de initiatieven om hen daadwerkelijk te betrekken."
Naar 10 miljoen Duitse toeristen
Martin Pohl is Market & Insight Manager van NBTC in Duitsland. “Duurzaamheid is een van de pijlers in het toekomstperspectief dat we samen met honderden partijen uit de toeristische sector hebben geschreven”, vertelt hij. “In 2030 verwachten we 10 miljoen Duitse bezoekers in Nederland. Dat is een economische kans én een ecologische bedreiging. Hoe kunnen we dit met spreidingsbeleid en duurzame keuzes in goede banen leiden? Daar hoort ook een gedragsverandering bij. Een verschuiving van veel korte vakanties naar minder maar langere vakanties met meer tijd en kwaliteit op de plek van bestemming.”
Regeneratief toerisme zou de algemene doelstelling voor de toekomst moeten zijn.
Regeneratief toerisme moet óf de norm óf een specifieke afstudeerrichting van toerismeopleidingen worden.
Nieuwe kennis voor onderwijs
Martin is het met Ko eens dat het streven naar duurzaamheid onvoldoende is. “Regeneratief toerisme zou de algemene doelstelling voor de toekomst moeten zijn. Onderzoek naar hoe je dit in de praktijk brengt is heel belangrijk. Zo is er een groot duurzaamheidslab op het Griekse eiland Rodos en ook een netwerk zoals ENSUT is heel interessant. Daardoor kan nieuwe kennis via onderwijs doorgegeven worden aan de professionals van morgen: de koplopers in regeneratief toerisme.” Ko vult aan: “Onderwijsinstellingen kunnen bijvoorbeeld vanuit positieve framing en aan de hand van haalbare businesscases aan de slag gaan met regeneratief toerisme, zodat dit óf de norm óf een specifieke afstudeerrichting van toerismeopleidingen wordt.”
Zo min mogelijk reizen? Daar ben ik het niet mee eens.
Niet alleen jongeren
Lance Herweijer behoort als vierdejaarsstudent Communicatie tot de groep studenten die bezoekers aan de ENSUT-desk in Berlijn begeleidt. “Of ik bewust bezig ben met duurzaam reizen? Eerlijk gezegd vind ik het een vage term, want onder duurzaamheid valt zo veel, bijvoorbeeld ook de discussie over stikstof. Het lijkt ook te betekenen dat we zo min mogelijk moeten reizen. Daar ben ik het niet mee eens. Zelf denk ik wel meer na over de manier waarop ik reis. Misschien zit daar een deel van de oplossing: als iedereen bewuster keuzes maakt en dat we meer doen om de authenticiteit van de bestemming te bewaren. En dat is niet alleen een verantwoordelijkheid van de jonge generatie.”
Bij Inholland werken we aan duurzame oplossingen die bijdragen aan een goede kwaliteit van leven, voor nu en later. Met Inholland onderzoekt vertellen we verhalen over hoe we hier vanuit onderzoek aan bijdragen, samen met studenten en werkveldpartners.