Lector Feike van der Leij pleit bij Kamerleden voor afschaffen btw groente en fruit
Afschaffen die belasting op verse groente en fruit! Die boodschap verkondigde Feike van der Leij, lector Health & Food van Hogeschool Inholland, luid en duidelijk in Den Haag tijdens een rondetafelgesprek van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. “De afschaffing van btw op groenten en fruit is een eenvoudige financiële prikkel, een stapje naar een gezonder Nederland. Ik hoop dat er nog vele stappen mogen volgen.”
Het gesprek was georganiseerd om Tweede Kamerleden vanuit verschillende invalshoeken een beter beeld te geven over het afschaffen van btw op groente en fruit. Van der Leij pleit al langer voor het betaalbaarder en aantrekkelijker maken van gezond eten en daarin stond hij niet alleen. Samen met drie andere uitgenodigde wetenschappers deed Van der Leij een dringende oproep aan de Kamerleden om toch echt deze stap te zetten.
Er woedt al langer een maatschappelijk debat over het afschaffen van de btw op groente en fruit. Voorstanders zien hierin een middel om gezond eten betaalbaarder en aantrekkelijker te maken. Feike is een van hen. Ook in de recente podcast Onderzoekers over de toekomst kaart hij de verleiding van de ongezonde keuzes aan, terwijl een groeiende groep mensen kampt met overgewicht.
Position paper lectoren
Feike is aangesloten bij het lectorenplatform Voedsel, Voeding en Gezondheid (LPVVG), gefinancierd door Regieorgaan SIA. Vanuit verschillende hogescholen doet het platform praktijkonderzoek naar de beschikbaarheid en toegankelijkheid van duurzaam, veilig en gezond voedsel. In aanloop naar het rondetafelgesprek voor de Tweede Kamercommissie stelde het platform een position paper op over het afschaffen van btw op groente en fruit.
Praktijkrelevant onderzoek
“In het hbo gaan we praktisch om met vragen zoals deze, dat zie je terug in de oplossing die lectoren aandragen”, zegt Feike. “We stellen voor om de prijsmaatregel op korte termijn in te stellen voor de categorie vers en diepvries. Het is een duidelijk te definiëren categorie en je hebt meer dan 90 procent van de omzet van groente en fruit te pakken, want snijden, schillen, blancheren en invriezen gelden niet als bewerking. Dat lectoren in deze discussie een heel praktische insteek kiezen is tekenend voor hoe praktijkrelevant onderzoek werkt.”
Besparing op zorgkosten
Hoe eerder we de consumptie van groente en fruit stimuleren, hoe beter Nederland af is, benadrukt het LPVVG. Feike: “Het invoeren van een maatregel als het afschaffen van de btw kost de staat geld, maar dat wordt ruimschoots terugverdiend door besparing op zorgkosten vanwege de gezondheidseffecten. Doe het. Wat is er nu makkelijker uitvoerbaar dan op iets géén belasting te heffen? Dan kunnen we na invoering van deze eerste maatregel werken aan volgende maatregelen, zoals de suikertaks.”
Het invoeren van een maatregel als het afschaffen van de btw kost de staat geld, maar dat wordt ruimschoots terugverdiend door besparing op zorgkosten.
Gevaar van wachten
Precies dit was zo’n beetje steeds het antwoord op vrijwel alle vragen die de Kamerleden stelden: zet alsjeblieft tenminste al deze stap en ja, er zijn meerdere maatregelen nodig. “Er is geen silver bullet”, verzuchtte een van de wetenschappers. Tegelijkertijd waarschuwde Van der Leij niet te wachten met het ondernemen van actie. “Het gevaar van wachten is dat er niets gebeurt. Schaf nu de belasting op groente en fruit af. Ga voor verse en onbewerkte groente, dat is simpel en kan snel worden ingevoerd.” Op het argument dat potjes groenten goedkoper zijn, merkte Van der Leij droogjes op dat de prijzen van potjes en vers met de afschaffing dan dichter bij elkaar komen te liggen.
Eenvoudige financiële prikkel
Een ander argument dat werd genoemd is dat rijkere mensen nu al meer groenten en fruit kopen en van de afschaffing van btw daar vooral van zouden profiteren. Maar Van der Leij ziet dat niet als een probleem. “Er is zeker een inkomenskloof waaraan gewerkt moet worden, maar de discussie over inkomens mag niet gaan over de rug van de gezondheid van de gehele bevolking.”
Waar de wetenschappers ook eensgezind over waren, is dat ze hopen dat het niet bij deze ene maatregel blijft. Suikertaks, een verbod op reclame van ongezonde producten, btw op ongezonde producten verhogen, ideeën waren er genoeg. Om echt meer winst te maken naar een gezondere samenleving, is meer nodig, beaamt ook Van der Leij.
Suikertaks en groente- en fruitsubsidie in de media
Dat dit onderwerp enorm speelt en er ook vanuit de media interesse is in de visie van Feike blijkt wel uit de artikelen die volgden, onder andere een opiniestuk in het Parool. Daarin pleit Feike voor een suikertaks én subsidie op groente en fruit. “Zo creëren we een permanent voordeel op gezond eten en moedigen we een kostenneutrale shift naar een gezonder voedselpatroon aan.” Ook in zijn recente column voor Food & Agri Business herhaalt Feike zijn boodschap om de gezonde keuze te stimuleren. “Maar omdat de effecten van afschaffen van btw op groente niet erg groot zijn schaffen we het liever helemáál niet af. We doen liever niks dan weinig.”