Naar een inclusieve sport: iedereen kan meedoen
Lectorale rede Jasmijn Holla op 23 juni bij Inholland Haarlem
Jongeren met een beperking sporten minder dan hun leeftijdsgenoten. Om daar iets aan te doen is Hogeschool Inholland trekker van het Europese Erasmus+ programma Sport Empowers Disabled Youth 2 (SEDY 2). Onderzoekers en specialisten uit het werkveld slaan de handen ineen om sport inclusiever te maken, zodat iedereen kan meedoen. Het is ook precies de boodschap die Jasmijn Holla, lector Kracht van Sport, in haar lectorale rede op 23 juni zal uitdragen.
Sporten is goed. Je werkt aan je gezondheid en doet mee, wat je zelfbeeld en zelfvertrouwen versterkt. Het zijn zaken waar jongeren met een beperking extra veel aan hebben. Toch doen relatief weinig van hen aan sport. Met het SEDY 2-project gaan onderzoekers en specialisten uit Nederland, Finland, Litouwen en Portugal na wat inclusie in sport voor deze doelgroep betekent en welke interventies in hun land kunnen helpen om sportbeoefening te bevorderen.
Het gaat om keuze hebben, het gevoel hebben erbij te horen en dat iedereen kan meedoen
SEDY 2
Van 2015 tot en met 2017 liep het SEDY 1-project al. In 2020 startte het vervolg, SEDY 2. “Aan de hand van verschillende deelonderzoeken ontwikkelen we praktische tools voor meer inclusie in sport”, zegt Vera Dekkers docent-onderzoeker bij het lectoraat Kracht van Sport. “Het gaat bijvoorbeeld om een handboek voor sportverenigingen. Of het PAPAI-programma waarbij kinderen met een beperking worden begeleid naar een passende sportieve hobby.”
Behoeften schetsen
Aan de basis van het project lagen focusgroepgesprekken met kinderen met een beperking, hun ouders en sportprofessionals. “In elk land zijn die gesprekken gevoerd”, vertelt Vera. “Het doel was om erachter te komen wat inclusie voor kinderen met een beperking betekent. Er kwamen zeven thema’s naar voren. Het gaat bijvoorbeeld om keuze hebben, het gevoel hebben erbij te horen en dat iedereen kan meedoen.” Begin dit jaar kwamen jonge ervaringsdeskundigen en studenten Sportkunde bijeen om de thema’s in een tekensessie te visualiseren. Na validatie door de projectpartners van de andere landen leverde het een mooi geïllustreerd statement op over inclusie in sport:
Plezier geven
Een van de deelnemers van de tekensessie was Joey Faneyt, tweedejaarsstudent Sportkunde bij Hogeschool Inholland Haarlem. Hij is zeer gemotiveerd om aan inclusie in sport te werken en dat heeft een bijzondere reden. “Uit eigen ervaring zie ik hoeveel plezier kinderen met een beperking hebben van sporten, misschien nog wel meer dan andere kinderen. Dat plezier geef ik ze graag allemaal. Bovendien weet ik wat het is om een beperking te hebben. Door een zwaar ongeluk op het strand heb ik zelf een lichte functiebeperking. Ik heb concentratieproblemen en ben snel vermoeid. Maar ik kan gelukkig nog goed bewegen en dat is fijn, want ik sport graag.”
Coaches opleiden
De tekensessie vond Joey zeer leerzaam. Immers: praten met de doelgroep levert zo veel meer op dan praten over hen. “Het is zo waardevol om vanuit het perspectief van deze jongeren zelf te horen wat zij nodig hebben. Soms gaat het om een kleine aanpassing. Heel veel sporttrainers en -coaches zien dat niet. Ikzelf basketbal in Zandvoort en ken slechts één trainer die kinderen met een beperking zou kunnen begeleiden. Ik vind dat meer coaches pedagogisch moeten worden opgeleid om sport inclusiever te maken en ik wil het zelf gaan leren om deze reden.”
Ik vind dat meer coaches pedagogisch moeten worden opgeleid om sport inclusiever te maken en ik wil het zelf gaan leren om deze reden
Opleiding Sportkunde
SEDY 2 biedt studenten Sportkunde ook de mogelijkheid om als sportconsulent het PAPAI-programma uit te voeren voor kinderen met een beperking. “Binnen het uitstroomprofiel Aangepast sporten van Sportkunde brengen we de kennis en kunde over inclusie in sport over naar studenten”, zegt Vera. “We ontwikkelen verder online leermodules en binnen het project organiseren we multiplier events. Hiermee brengen we kennis van het papier naar de praktijk van de sportprofessionals.”
Multiplier event
Als een van de SEDY-partners organiseerde Gehandicaptensport Nederland samen met Hogeschool Inholland het Nederlandse multiplier event, op 19 mei in Utrecht. “Veel sportverenigingen hebben goede intenties als het gaat om inclusie in sport”, zegt directeur Dos Engelaar. “Maar ze weten vaak niet wat inclusie voor kinderen met een beperking betekent en hoe ze daarnaar kunnen handelen. In trainersopleidingen moet hier aandacht voor komen. Kijk ook naar de toegankelijkheid van sportverenigingen. Fysiek is dat vaak wel goed geregeld, maar hoe zit het sociaal? Heeft iedereen het gevoel er echt bij te horen en mee te doen op de club? Kan iemand met een beperking naast sporter bijvoorbeeld ook trainer zijn of worden bij een club?”
Het is superbelangrijk dat inclusie in de sport is opgenomen in de kern van de opleiding Sportkunde, zodat toekomstige sportkundigen de vertaalslag naar de sportverenigingen kunnen maken
Jong geleerd, oud gedaan
“Op het multiplier event wordt het statement over inclusie gepresenteerd en een handboek voor sportverenigingen om werk te maken van inclusie”, vertelt Dos Engelaar verder. “Maar daarmee zijn we er nog niet. Het is superbelangrijk dat Hogeschool Inholland inclusie in de sport heeft opgenomen in de kern van de opleiding Sportkunde, zodat toekomstige sportkundigen de vertaalslag naar de sportverenigingen kunnen maken. Want daar moet het gebeuren. Je eerste ervaring als kind op een club moet goed zijn, want het is vaak ook de eerste stap buiten de beschermende omgeving van je ouders en de manier om te werken aan zelfredzaamheid en sociale vaardigheden. Het is jong geleerd, oud gedaan; sportverenigingen kunnen hier zo een positieve rol in spelen voor kinderen met een beperking.”